Translation of the Holy Quran by Dr. Gilani

ترجمه آقای دکتر گيلانی

نازل شده در مکه - شامل ۱۶۵ آيه

فقط خدا - فقط قرآن

سوره انعام- سوره ۶

الْحَمْدُ لِلّهِ الَّذِي خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضَ وَجَعَلَ الظُّلُمَاتِ وَالنُّورَ ثُمَّ الَّذِينَ كَفَرُواْ بِرَبِّهِم يَعْدِلُونَ

1-  ستایش تنها سزاوار خدائیست که آسمانها و زمین را آفریده و تاریکی ها و نور را پدید آورده است.
    ولی کافران (با وجود این همه نشانه های عظمت و یگانگی او)، برای پروردگارشان، شریک و همتا می پندارند.

هُوَ الَّذِي خَلَقَكُم مِّن طِينٍ ثُمَّ قَضَى أَجَلًا وَأَجَلٌ مُّسمًّى عِندَهُ ثُمَّ أَنتُمْ تَمْتَرُونَ

2- اوست که شما را از (محتوای) گل آفرید و نیز مدت عمری برایتان مقرر فرمود و علم زمان پایان زندگی تان نزد اوست،
   اما با وجود این (حقیقت که امدن و رفتن تان در اختیار اوست) تردید دارید.

وَهُوَ اللّهُ فِي السَّمَاوَاتِ وَفِي الأَرْضِ يَعْلَمُ سِرَّكُمْ وَجَهرَكُمْ وَيَعْلَمُ مَا تَكْسِبُونَ

3-  و اوست در همه جای آسمانها و زمین، راز پنهان و آشکار شما را می داند و کردار و نيز نتیجه اعمالتان را می داند.

وَمَا تَأْتِيهِم مِّنْ آيَةٍ مِّنْ آيَاتِ رَبِّهِمْ إِلاَّ كَانُواْ عَنْهَا مُعْرِضِينَ

4- و هیچ معجزه و نشانه ای از این همه آيات پروردگارشان (بر نا باوران) داده نشد،
   مگر اینکه از درک آن روی برگردانند.

فَقَدْ كَذَّبُواْ بِالْحَقِّ لَمَّا جَاءهُمْ فَسَوْفَ يَأْتِيهِمْ أَنبَاء مَا كَانُواْ بِهِ يَسْتَهْزِئُونَ

5- به راستی آنها حقیقت را که به سوی شان آمد تکذیب کردند،
    سپس در آينده، اخبار آن چه را که مسخره می کردند (و نتیجه رفتارشان) به سراغ شان خواهد آمد.     1

أَلَمْ يَرَوْاْ كَمْ أَهْلَكْنَا مِن قَبْلِهِم مِّن قَرْنٍ مَّكَّنَّاهُمْ فِي الأَرْضِ مَا لَمْ نُمَكِّن لَّكُمْ وَأَرْسَلْنَا السَّمَاء عَلَيْهِم مِّدْرَارًا وَجَعَلْنَا الأَنْهَارَ تَجْرِي
مِن تَحْتِهِمْ فَأَهْلَكْنَاهُم بِذُنُوبِهِمْ وَأَنْشَأْنَا مِن بَعْدِهِمْ قَرْنًا آخَرِينَ

6- آیا متوجه نشده اند که چقدر از مردمان پیشین را نابود کردیم؟
   اقوامی که (از شما نیرومندتر بوده و) به آنها امکاناتی که به شما ندادیم، به آنها داده بودیم،
   از آسمان بارانهای پربرکت پی در پی بر آنها می فرستادیم و جویبارهائی که در زیر باغهایشان روان بود، قرار داده بودیم.
   سپس آنها را در نتیجه گناهانشان از بین بردیم و پس از آنها مردمان دیگری را به وجود آوردیم.

وَلَوْ نَزَّلْنَا عَلَيْكَ كِتَابًا فِي قِرْطَاسٍ فَلَمَسُوهُ بِأَيْدِيهِمْ لَقَالَ الَّذِينَ كَفَرُواْ إِنْ هَذَا إِلاَّ سِحْرٌ مُّبِينٌ

7- و اگر حتی (به جای وحی قرآن) نوشته ای بر روی کاغذ و صفحه بر تو نازل بکنیم
   که با دستهایشان (به اضافه دیدن) آن را لمس بکنند، باز هم منکران و کافران می گویند:
   " این چیزی جز سحر و جادوگری آشکاری نیست ".

وَقَالُواْ لَوْلا أُنزِلَ عَلَيْهِ مَلَكٌ وَلَوْ أَنزَلْنَا مَلَكًا لَّقُضِيَ الأمْرُ ثُمَّ لاَ يُنظَرُونَ

8- و نیز گفتند چرا فرشته ای بر او (محمد) نازل نشده (که ما ببینیم)،
   ولی اگر فرشته ای بفرستیم، دیگر کارشان تمام است، 
   بعد از آن دیگر مهلت (توبه و بازگشت) به آنها داده نخواهد شد (و همه شان هلاک خواهند شد).

وَلَوْ جَعَلْنَاهُ مَلَكًا لَّجَعَلْنَاهُ رَجُلًا وَلَلَبَسْنَا عَلَيْهِم مَّا يَلْبِسُونَ

9- و اگر فرشته ای در کنار پیامبر قرار می دادیم، آن را نيز حتما به صورت انسان (یک مرد) ظاهر می نمودیم 
   (که ارتباط با انسانها برقرار کند) و به آنان همان لباس شبيه انسانها را ميپوشانديم.

وَلَقَدِ اسْتُهْزِئَ بِرُسُلٍ مِّن قَبْلِكَ فَحَاقَ بِالَّذِينَ سَخِرُواْ مِنْهُم مَّا كَانُواْ بِهِ يَسْتَهْزِئُونَ

10- (ای پیامبر) به راستی در گذشته پیامبران پیش از تو نیز مورد مسخره قرار گرفتند
     ولی سرانجام همان چیز ( کلام و پیام خدا ) را که مسخره می کردند،
     (نافرمانی از آن و به صورت بدبختی)، زندگی شان را احاطه نمود.    

قُلْ سِيرُواْ فِي الأَرْضِ ثُمَّ انظُرُواْ كَيْفَ كَانَ عَاقِبَةُ الْمُكَذِّبِينَ

11- بگو: که در روی زمین بگردید تا با چشم خود ببینید که عاقبت آنهائيکه آیات خدا را تکذیب می کردند به کجا انجامید!

قُل لِّمَن مَّا فِي السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ قُل لِلّهِ كَتَبَ عَلَى نَفْسِهِ الرَّحْمَةَ لَيَجْمَعَنَّكُمْ
إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ لاَ رَيْبَ فِيهِ الَّذِينَ خَسِرُواْ أَنفُسَهُمْ فَهُمْ لاَ يُؤْمِنُونَ

12-  بگو و بپرس: آسمانها و زمین از آن کیست؟
     تائید کن و (به آنها) بگو که همه متعلق به خداست و در اختیار اوست، 
     منظور اصلی خدا از اول خلقت، مهر و رحمت و خوبی بوده است، تا همه شماها را در زمان رستاخیز که شک و تردیدی
     در آن نيست، جمع خواهد نمود (تا خوبان را به رحمت زندگی جاودانی بهشتی بالا ببرد).
     آنهائی که سرانجام بر (وجود و شخصیت فطری) خود زیان وارد آورده اند،
     همان افرادی هستند که (در دنیا لجاجت نموده و به پیام الهی) ایمان نمی آورند (و لایق رحمت جاودانی الهی نمی شوند)!     2  

وَلَهُ مَا سَكَنَ فِي اللَّيْلِ وَالنَّهَارِ وَهُوَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ

13- و هر چه در جهان هستی در روز و نور وجود داشته و ديده ميشود یا در تاریکی و شب وجود دارند،
    همه از آن خداست و تحت قدرت اوست
    و اوست که بر همه شنوا و داناست .

قُلْ أَغَيْرَ اللّهِ أَتَّخِذُ وَلِيًّا فَاطِرِ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ وَهُوَ يُطْعِمُ وَلاَ يُطْعَمُ قُلْ إِنِّيَ أُمِرْتُ أَنْ أَكُونَ أَوَّلَ مَنْ أَسْلَمَ وَلاَ تَكُونَنَّ مِنَ الْمُشْرِكَينَ

14- بگو: (به اینها) که (آيا شما می خواهید که من هم مانند شما) غير از جز خدا، برای خود سرپرست و نگهداری تصور بکنم؟ 
    در حالی که اوست که غذا و روزی و فیض به همه عنایت می فرماید (و همه محتاج به او هستند)
    و به او روزی داده نميشود (يعنی تنها اوست که احتیاجی به هیچ چیز و هیچ کس ندارد).
    بگو (ای پیامبر): به من فرمان داده شده که اول خودم تسليم فرموده خدا باشم
    و این که (خدا دستور مؤکد فرموده) از آنهائی مباش که برای خدا شریکی تصور می کنند.    

قُلْ إِنِّيَ أَخَافُ إِنْ عَصَيْتُ رَبِّي عَذَابَ يَوْمٍ عَظِيمٍ  

15- بگو من از نافرمانی از فرموده خداوندم می ترسم که مبادا گرفتار فلاکت و بدبختی و عذاب آن روز بزرگ رستاخیز بشوم.

مَّن يُصْرَفْ عَنْهُ يَوْمَئِذٍ فَقَدْ رَحِمَهُ وَذَلِكَ الْفَوْزُ الْمُبِينُ

16- چون هر کس که در آن روز، مجازات از او حذف و برداشته شود، واقعا خداوند او را مورد رحمت و لطف خود قرار داده
     و خوشبختی، رستگاری و پیروزی آشکار همین است!

وَإِن يَمْسَسْكَ اللّهُ بِضُرٍّ فَلاَ كَاشِفَ لَهُ إِلاَّ هُوَ وَإِن يَمْسَسْكَ بِخَيْرٍ فَهُوَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدُيرٌ 

17- اگر خدا زیانی به تو (انسان) برساند، هیچ کس جز او توان برطرف کردن آن را ندارد    3
    و اگر خیر و برکتی به تو برساند، اوست که بر هر چیزی تواناست.  

وَهُوَ الْقَاهِرُ فَوْقَ عِبَادِهِ وَهُوَ الْحَكِيمُ الْخَبِيرُ

18- تنها اوست که بر همه بندگان حاکمیت مطلق دارد
     و هم اوست که از روی حکمت، امور همه جهانها را اداره می فرماید و از همه امور آگاه است.

قُلْ أَيُّ شَيْءٍ أَكْبَرُ شَهَادةً قُلِ اللّهِ شَهِيدٌ بِيْنِي وَبَيْنَكُمْ وَأُوحِيَ إِلَيَّ هَذَا الْقُرْآنُ لأُنذِرَكُم بِهِ
وَمَن بَلَغَ أَئِنَّكُمْ لَتَشْهَدُونَ أَنَّ مَعَ اللّهِ آلِهَةً أُخْرَى قُل لاَّ أَشْهَدُ قُلْ إِنَّمَا هُوَ إِلَهٌ وَاحِدٌ وَإِنَّنِي بَرِيءٌ مِّمَّا تُشْرِكُونَ

19- بگو و بپرس: بارو و تصديق چه موضوعی از همه برتر و مهمتر است؟
     (برای رهنمائی آنها) بگو: شهادت و گواهی خدا !
     بگو: اوست که بین من و شما گواه است و این قرآن را به من وحی فرموده تا شما و هر کسی را که این قرآن به او برسد،
     از کج روی ها هشدار داده و به دورنگهدارم.
     آیا شما واقعا شهادت و گواهی می دهيد که معبود و خدايان دیگری در کنار خدای یگانه وجود دارد؟
     بگو: (ای پیامبر) من هرگز چنین شهادتی نمی دهم.
     (باز) بگو: او تنها خداوند معبود یگانه است و من از تمام چیزهائی که شما برای خدا شريک قائل هستید، بیزارم .

الَّذِينَ آتَيْنَاهُمُ الْكِتَابَ يَعْرِفُونَهُ كَمَا يَعْرِفُونَ أَبْنَاءهُمُ الَّذِينَ خَسِرُواْ أَنفُسَهُمْ فَهُمْ لاَ يُؤْمِنُونَ

20- کسانی که به آنها کتاب دینی (تورات و انجیل) را عنایت فرموديم، او (محمد) را همچون فرزندانشان به خوبی می شناسد،
    (به حقانیت او با مطالعه کتب دینی شان که از صفات او ذکر شده، آشنا هستند).
    تنها کسانی که شخصیت و حقیقت بينی فطری خود را از دست داده اند، ایمان نمی آوردند.

وَمَنْ أَظْلَمُ مِمَّنِ افْتَرَى عَلَى اللّهِ كَذِبًا أَوْ كَذَّبَ بِآيَاتِهِ إِنَّهُ لاَ يُفْلِحُ الظَّالِمُونَ

21- واقعا چه کسی ستمکارتر از آن است که به خدا دروغ ببندد و یا آیات خدا را تکذیب بکند؟
     مسلما ستمکاران خوشبخت و رستگار نخواهند شد.

وَيَوْمَ نَحْشُرُهُمْ جَمِيعًا ثُمَّ نَقُولُ لِلَّذِينَ أَشْرَكُواْ أَيْنَ شُرَكَآؤُكُمُ الَّذِينَ كُنتُمْ تَزْعُمُونَ

22- و آن روز (رستاخیز) که همه شان را گرد هم می آوریم، آنگاه از مشرکان می پرسیم:
    این معبودهائی که شریک خدا تصور می کرديد، کجا هستند (که به شما کمک کنند)؟

ثُمَّ لَمْ تَكُن فِتْنَتُهُمْ إِلاَّ أَن قَالُواْ وَاللّهِ رَبِّنَا مَا كُنَّا مُشْرِكِينَ

23- آنگاه هیچ عذری در پاسخ ندارند مگر این که خواهند گفت: " سوگند به خدای یگانه که خداوند ماست، ما مشرک نبودیم".

انظُرْ كَيْفَ كَذَبُواْ عَلَى أَنفُسِهِمْ وَضَلَّ عَنْهُم مَّا كَانُواْ يَفْتَرُونَ 

24- ببين چگونه (اين افراد در دنیا) به خودشان دروغ ميگفتند
     و همه آن چیزهائی را که بر پایه ناراستی و دروغ ساخته و بافته بودند، از نظرشان دور و محو و نابود شده است.

وَمِنْهُم مَّن يَسْتَمِعُ إِلَيْكَ وَجَعَلْنَا عَلَى قُلُوبِهِمْ أَكِنَّةً أَن يَفْقَهُوهُ وَفِي آذَانِهِمْ وَقْرًا وَإِن يَرَوْاْ كُلَّ آيَةٍ لاَّ يُؤْمِنُواْ
بِهَا حَتَّى إِذَا جَآؤُوكَ يُجَادِلُونَكَ يَقُولُ الَّذِينَ كَفَرُواْ إِنْ هَذَآ إِلاَّ أَسَاطِيرُ الأَوَّلِينَ 

25- از بین اين افراد، کسانی هستند که ( هنگامی که تو قرآن بر مردم می خوانی، ) گوش می دهند
    ولی ( چون بدون مطالعه، عادت به رد و انکار کرده اند، ) ما روی دلهایشان پرده غفلت نهاده که حقيقت قرآن را درک نميکنند،
    و بر گوشهای آنها نوعی سنگینی هست (که حق و حقيقت را نمی خواهند بشنوند) و هر آیت و معجزه الهی را ببینند، باز به آن ایمان نیاورده
    حتی هنگاميکه نزد تو می آیند، با تو جدال و پرخاشگری ميکنند و آنهائی که انکار می ورزند، می گویند:
    "این قرآن چیزی جز همان افسانه های پیشینیان نیست".

وَهُمْ يَنْهَوْنَ عَنْهُ وَيَنْأَوْنَ عَنْهُ وَإِن يُهْلِكُونَ إِلاَّ أَنفُسَهُمْ وَمَا يَشْعُرُونَ

26- و آنها دیگران را (از پیامبر و قرآن) باز می دارند و خود نیز از آن دوری می کنند
    ولی با این روش، تنها شخصیت خودشان را نابود می کنند و متوجه (این صدمه به خودشان هم) نیستند.

وَلَوْ تَرَىَ إِذْ وُقِفُواْ عَلَى النَّارِ فَقَالُواْ يَا لَيْتَنَا نُرَدُّ وَلاَ نُكَذِّبَ بِآيَاتِ رَبِّنَا وَنَكُونَ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ

27- اگر وضع آنها را هنگامی که تحویل بر آتش می شوند، ببینی که می گویند:
    "ای کاش ما را دوباره به دنيا باز ميگرداندند و ما آیات خداوند را تکذیب نمی کردیم و در زمره مؤمنان می شدیم."

بَلْ بَدَا لَهُم مَّا كَانُواْ يُخْفُونَ مِن قَبْلُ وَلَوْ رُدُّواْ لَعَادُواْ لِمَا نُهُواْ عَنْهُ وَإِنَّهُمْ لَكَاذِبُونَ

28- این اظهارشان به خاطر این است که حقایقی را که سعی در پنهان نگهداشتن آن می کردند، در برابر آنها مجسم و پدیدار شده است،
     ولی اگر به دنیا بازگردانده شوند، باز هم به همان رفتارشان که از آن نهی شده بودند، بازمی گردند و اینها واقعا دروغگو هستند.

وَقَالُواْ إِنْ هِيَ إِلاَّ حَيَاتُنَا الدُّنْيَا وَمَا نَحْنُ بِمَبْعُوثِينَ

29- آنها می گفتند: "زندگی ما فقط در همین دنیاست و پس از مرگ دوباره زنده و برانگيخته نخواهيم شد".

وَلَوْ تَرَى إِذْ وُقِفُواْ عَلَى رَبِّهِمْ قَالَ أَلَيْسَ هَذَا بِالْحَقِّ قَالُواْ بَلَى وَرَبِّنَا قَالَ فَذُوقُواْ العَذَابَ بِمَا كُنتُمْ تَكْفُرُونَ

30- و اگر حالشان را ببینی، هنگامی که در برابر فرمايش خداوندشان قرار می گیرند و خدا می فرماید:
     " آیا این (رستاخیز و حسابرسی و جهنم و بهشت) حق و راست نيست ؟ "
     آنها می گویند: " آری و قسم به پروردگارمان " (که راست است).
     خداوند می فرماید: " پس به خاطر آنچه را که انکار می کردید، حالا عذابش را بچشید."

قَدْ خَسِرَ الَّذِينَ كَذَّبُواْ بِلِقَاء اللّهِ حَتَّى إِذَا جَاءتْهُمُ السَّاعَةُ بَغْتَةً قَالُواْ يَا حَسْرَتَنَا
عَلَى مَا فَرَّطْنَا فِيهَا وَهُمْ يَحْمِلُونَ أَوْزَارَهُمْ عَلَى ظُهُورِهِمْ أَلاَ سَاء مَا يَزِرُونَ

31- آنهائی که حسابرسی در پیشگاه خدا را تکذیب می کنند، به راستی افرادی زیانکار هستند 
     تا آنگاه که ناگهان زمان قیامت و رستاخیز بر آنها فرا رسد (تازه آگاه می شوند) و می گویند:
     "ای وای بر ما که در باره اين چنين موضوع مهمی غفلت و کوتاهی کردیم ! "
       و آنها بار سنگین گناهانشان را حمل ميکنند، و چه بار بدی است که بر دوش ميکشند.

وَمَا الْحَيَاةُ الدُّنْيَا إِلاَّ لَعِبٌ وَلَهْوٌ وَلَلدَّارُ الآخِرَةُ خَيْرٌ لِّلَّذِينَ يَتَّقُونَ أَفَلاَ تَعْقِلُونَ

32- زندگی دنیا جز بازی و سرگرمی نيست،
     و مسلما زندگی در سرای جاودانی آخرت، برای خداآگاهان بهتر خواهد بود؛
     پس چرا (به چنین موضوع مهمی) نمی اندیشید؟

قَدْ نَعْلَمُ إِنَّهُ لَيَحْزُنُكَ الَّذِي يَقُولُونَ فَإِنَّهُمْ لاَ يُكَذِّبُونَكَ وَلَكِنَّ الظَّالِمِينَ بِآيَاتِ اللّهِ يَجْحَدُونَ

33- البته ما می دانیم که حرف های (کافران) تو را غمگین می کند
    (ولی بدان که) آنها فقط تو را تکذیب نمی کنند، بلکه این ستمگران آیات خدا را انکار می کنند.

وَلَقَدْ كُذِّبَتْ رُسُلٌ مِّن قَبْلِكَ فَصَبَرُواْ عَلَى مَا كُذِّبُواْ وَأُوذُواْ حَتَّى أَتَاهُمْ نَصْرُنَا وَلاَ مُبَدِّلَ لِكَلِمَاتِ اللّهِ وَلَقدْ جَاءكَ مِن نَّبَإِ الْمُرْسَلِينَ

34- پیامبران پیش از تو نیز مورد تکذیب قرار گرفتند
     و در برابر این دروغ بستن ها و آزارها صبر کردند تا این که یاری ما به آنها رسید
     (و این یاری از سنت و روش الهی است) و کسی توان تغییر دادن اوامر و فرمايشات خدا را ندارد،
     و از اخبار پیامبران به تو رسیده است (تو هم بردبار باش تا کمک الهی برسد).   

وَإِن كَانَ كَبُرَ عَلَيْكَ إِعْرَاضُهُمْ فَإِنِ اسْتَطَعْتَ أَن تَبْتَغِيَ نَفَقًا فِي الأَرْضِ أَوْ سُلَّمًا فِي السَّمَاء فَتَأْتِيَهُم
بِآيَةٍ وَلَوْ شَاء اللّهُ لَجَمَعَهُمْ عَلَى الْهُدَى فَلاَ تَكُونَنَّ مِنَ الْجَاهِلِينَ 

35- و اگر روی برگرداندن آنها (از  قرآن و از تو) برای تو دشوار است،
    (برای سعی در هدایت آنها) حتی اگر بتوانی از عمق زمین معجزه ای برای باورکردنشان بیاوری
    یا به وسیله ای از آسمان معجزه ای بیاوری، (باز هم اینها قبول نمی کنند)
    و اگر خدا اراده می فرمود، همه آنها را ( اجبارا ) به سوی هدایت می برد (ولی باور کردن اجباری نیست)
    از اين رو از مشیت الهی (در مورد دادن حق انتخاب به افراد) غافل و بی اطلاع مباش.

إِنَّمَا يَسْتَجِيبُ الَّذِينَ يَسْمَعُونَ وَالْمَوْتَى يَبْعَثُهُمُ اللّهُ ثُمَّ إِلَيْهِ يُرْجَعُونَ 

36- تنها کسانی که گوش شنوا (به حقیقت) دارند، آن را می پذیرند
    ولی در مورد دل مردگان (بی شعور)،  خدا آنها را در روز رستاخیز از خواب غفلت و مرگ برمی انگیزاند،
    آنگاه به سوی او بازگردانده می شوند.

وَقَالُواْ لَوْلاَ نُزِّلَ عَلَيْهِ آيَةٌ مِّن رَّبِّهِ قُلْ إِنَّ اللّهَ قَادِرٌ عَلَى أَن يُنَزِّلٍ آيَةً وَلَكِنَّ أَكْثَرَهُمْ لاَ يَعْلَمُونَ

37- و (کافران) گفتند: چرا معجزه ای از سوی پروردگارش بر او نازل نشده است؟
     بگو: خدا قادر بر آن است که معجزه ای نازل بفرماید، اما بیشتر آنها نمی دانند
     (که خود قرآن با محتوای شگفت انگیزش معجزه است).    4

وَمَا مِن دَآبَّةٍ فِي الأَرْضِ وَلاَ طَائِرٍ يَطِيرُ بِجَنَاحَيْهِ إِلاَّ أُمَمٌ أَمْثَالُكُم مَّا فَرَّطْنَا فِي الكِتَابِ مِن شَيْءٍ ثُمَّ إِلَى رَبِّهِمْ يُحْشَرُونَ

38- هیچ جانوری در زمین و هیچ پرنده ای که با دو بال پرواز می کند، نیست مگر این که گروه هائی شبیه شما هستند.
     در این کتاب (قرآن) از ذکر و اشاره در باره هیچ موضوعی فروگذار و کوتاهی نکردیم
     و در پایان همه به سوی پروردگارشان بازگردانده می شوند.

وَالَّذِينَ كَذَّبُواْ بِآيَاتِنَا صُمٌّ وَبُكْمٌ فِي الظُّلُمَاتِ مَن يَشَإِ اللّهُ يُضْلِلْهُ وَمَن يَشَأْ يَجْعَلْهُ عَلَى صِرَاطٍ مُّسْتَقِيمٍ

39- و آنهائی که آیات ما را دروغ پنداشتند و نشانه های عظمت ما را رد می کنند، (بدون ادراک هستند و مانند)
    کر و لال در تاریکیهای غفلت به سر می برند.
    هرکس را خدا (به خاطر نیت بدش) مستحق گمراهی بداند، در گمراهی رها می کند
    و هر کس را (به خاطر نیت خوبش) شایسته بداند، او را در مسیر راه راست می گذارد.

قُلْ أَرَأَيْتُكُم إِنْ أَتَاكُمْ عَذَابُ اللّهِ أَوْ أَتَتْكُمُ السَّاعَةُ أَغَيْرَ اللّهِ تَدْعُونَ إِن كُنتُمْ صَادِقِينَ

40- (ای پیامبر بگو): " آیا هیچ فکر کرده اید اگر عذاب خدا به شما برسد یا زمان رستاخیز بر شما واقع شود، 
     اگر (در عقیده شرک تان) راست می گوئید، (در آن وضع برای رفع گرفتاری) آیا باز غیر از خدا، کسی را صدا می زنيد ؟ "
     (و به کمک ميخوانيد؟)

بَلْ إِيَّاهُ تَدْعُونَ فَيَكْشِفُ مَا تَدْعُونَ إِلَيْهِ إِنْ شَاء وَتَنسَوْنَ مَا تُشْرِكُونَ

41- مسلما نه، بلکه تنها او را صدا می زنید و اگر او بخواهد، مشکلی را که به سبب آن او را می خوانید، برطرف می سازد
     و همه شریکهای دروغین و خيالی را که تصور می کردید، فراموش می کنید.

 وَلَقَدْ أَرْسَلنَآ إِلَى أُمَمٍ مِّن قَبْلِكَ فَأَخَذْنَاهُمْ بِالْبَأْسَاء وَالضَّرَّاء لَعَلَّهُمْ يَتَضَرَّعُونَ

42- در گذشته به جوامع پیش از تو پیامبرانی فرستادیم (و هر گاه بنای مخالفت و سرکشی گذاشتند،)
     آنها را دچار رنج شديد و زیان نمودیم تا شاید (از تکبر و دشمنی پائین آمده ، بیدار گشته) و با تضرع تسلیم حق بشوند.

 فَلَوْلا إِذْ جَاءهُمْ بَأْسُنَا تَضَرَّعُواْ وَلَكِن قَسَتْ قُلُوبُهُمْ وَزَيَّنَ لَهُمُ الشَّيْطَانُ مَا كَانُواْ يَعْمَلُونَ

43- پس چرا آنهائی که عذاب ما در (دنيا) به آنها رسید، پشیمان و خاضع و تسلیم خدا نشدند،؟
     بلکه دلهای آنها سخت شد، چون شیطان کردار زشت آنها را در نظرشان خوب و موجه جلوه داد .

 فَلَمَّا نَسُواْ مَا ذُكِّرُواْ بِهِ فَتَحْنَا عَلَيْهِمْ أَبْوَابَ كُلِّ شَيْءٍ حَتَّى إِذَا فَرِحُواْ بِمَا أُوتُواْ أَخَذْنَاهُم بَغْتَةً فَإِذَا هُم مُّبْلِسُونَ

44- در نتيجه اندرزهائی که به آنها داده میشد و به آنها بی اعتنائی ميکردند،
     موقتا درهای انواع نعمت ها را برویشان گشودیم تا اينکه با آنها سرگرم خوشگذرانی شدند
     و ناگهان سخت گرفتارشان نمودیم که در اثر آن، دیگر کاملا ناامید شدند.

فَقُطِعَ دَابِرُ الْقَوْمِ الَّذِينَ ظَلَمُواْ وَالْحَمْدُ لِلّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ 

45- بدین ترتیب ریشه و ادامه آن قوم ستمگر بریده شد و سپاس بر خداوند و پروردگار جهانها و جهانیان (که شر ظالمان برچیده شد)!  

قُلْ أَرَأَيْتُمْ إِنْ أَخَذَ اللّهُ سَمْعَكُمْ وَأَبْصَارَكُمْ وَخَتَمَ عَلَى قُلُوبِكُم مَّنْ إِلَهٌ غَيْرُ اللّهِ يَأْتِيكُم بِهِ انظُرْ كَيْفَ نُصَرِّفُ الآيَاتِ ثُمَّ هُمْ يَصْدِفُونَ

46- (ای پیامبر) بگو: " آیا هیچ تصور کرده اید که اگر خدا شنوائی و بینائی تان را بگیرد
     و بر دلهای شما مهر (بطلان) بزند که دیگر قدرت ادراکی نداشته باشید، چه کسی می تواند آنها را به شما بازگرداند ؟ "
     ببین چگونه آیات را (برای ادراک شان) شرح می دهیم ولی باز هم روی برمی گردانند.

قُلْ أَرَأَيْتَكُمْ إِنْ أَتَاكُمْ عَذَابُ اللّهِ بَغْتَةً أَوْ جَهْرَةً هَلْ يُهْلَكُ إِلاَّ الْقَوْمُ الظَّالِمُونَ  

47- و (ای پیامبر) بگو: "آيا هیچ تصور کرده اید که اگر عذاب (پايانی) خدا ناگهان یا به طور آشکار (با علائم قبلی) به شما برسد،
     آیا جز قوم ستمگران هلاک می شوند؟ » (مقصود هلاک جاودانی شخصيت آن انسان است)

وَمَا نُرْسِلُ الْمُرْسَلِينَ إِلاَّ مُبَشِّرِينَ وَمُنذِرِينَ فَمَنْ آمَنَ وَأَصْلَحَ فَلاَ خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلاَ هُمْ يَحْزَنُونَ

48- و ما پیامبران را جز در مقام مژده دهندگان (برای خوبان) و بیم دهندگان (برای بدان) مامور نمی فرمائیم.
     پس مردمی که ایمان آورده و در پی اصلاح خودشان باشند، (در آخرت) ترس و غمی نخواهند داشت.

  وَالَّذِينَ كَذَّبُواْ بِآيَاتِنَا يَمَسُّهُمُ الْعَذَابُ بِمَا كَانُواْ يَفْسُقُونَ

49- (برعکس) آنهائی که به آيات و نشانه های هدایت ما دروغ می بندند، مجازات نافرمانی شان به آنها خواهد رسید.

قُل لاَّ أَقُولُ لَكُمْ عِندِي خَزَآئِنُ اللّهِ وَلا أَعْلَمُ الْغَيْبَ وَلا أَقُولُ لَكُمْ إِنِّي مَلَكٌ إِنْ أَتَّبِعُ
إِلاَّ مَا يُوحَى إِلَيَّ قُلْ هَلْ يَسْتَوِي الأَعْمَى وَالْبَصِيرُ أَفَلاَ تَتَفَكَّرُونَ    

50- بگو: (ای پیامبر) من نمی گویم که گنجهای خدا نزد من است و غیب نميدانم و ادعا نمی کنم که فرشته ام،
     بلکه فقط آنچه را که به من وحی شده، پیروی می کنم و نيز بگو:
     " آیا نابینا و بینا مساوی هستند، چرا شما مردم تفکر (و نتیجه گیری درست) نمی کنید؟ "

 وَأَنذِرْ بِهِ الَّذِينَ يَخَافُونَ أَن يُحْشَرُواْ إِلَى رَبِّهِمْ لَيْسَ لَهُم مِّن دُونِهِ وَلِيٌّ وَلاَ شَفِيعٌ لَّعَلَّهُمْ يَتَّقُونَ 

51- و به وسیله این (آیات قرآنی)، آنهائی را که ميترسند در پيشگاه پروردگارشان حاظر شوند،
     هشدار بده که جز او سرپرست و ياور و شفيعی ندارند، شايد خداآکاه شوند.

وَلاَ تَطْرُدِ الَّذِينَ يَدْعُونَ رَبَّهُم بِالْغَدَاةِ وَالْعَشِيِّ يُرِيدُونَ وَجْهَهُ مَا عَلَيْكَ مِنْ حِسَابِهِم
مِّن شَيْءٍ وَمَا مِنْ حِسَابِكَ عَلَيْهِم مِّن شَيْءٍ فَتَطْرُدَهُمْ فَتَكُونَ مِنَ الظَّالِمِينَ

52- و (ای پیامبر) کسانی را که در بامداد و شبانگاه خداوندشان را می خوانند و آرزوی درک عظمت او را دارند، از خود دور مکن.
     (مقدار بضاعت و يا فقر آنها را در نظر نگیر و) حساب اعمال آنها برعهده تو نیست
     و نیز حساب اعمال یا دارائی تو نباید به هيچ وجه مورد توجه ایشان باشد
     (بلکه ایمان و تقوای افراد مهم است نه مقدار ثروت شان که انسان چگونه رفتار و رابطه ای با آنها داشته باشيد.)  
     و اگر آنها را از خود برنجانی و دور کنی، آنگاه خود نیز در زمره ستمکاران خواهی بود.

وَكَذَلِكَ فَتَنَّا بَعْضَهُم بِبَعْضٍ لِّيَقُولواْ أَهَؤُلاء مَنَّ اللّهُ عَلَيْهِم مِّن بَيْنِنَا أَلَيْسَ اللّهُ بِأَعْلَمَ بِالشَّاكِرِينَ 

53- و بدین وسیله (تفاوت سطح مال و منال،) برخی انسانها را نسبت به برخی دیگر آزمایش می نمائیم
     که (آیا فقط به ظاهر دیگران توجه دارند، چونکه ثروتمندان کافر) ميگویند:
     «آیا فقط همین بیچاره های جامعه ما هستند که خدا به اینها منت گذارده و نعمت ایمان بخشیده است ؟».
     آيا خدا بندگان شکرگزار خود را بهتر از همه نمی شناسد ؟

وَإِذَا جَاءكَ الَّذِينَ يُؤْمِنُونَ بِآيَاتِنَا فَقُلْ سَلاَمٌ عَلَيْكُمْ كَتَبَ رَبُّكُمْ عَلَى نَفْسِهِ الرَّحْمَةَ أَنَّهُ مَن عَمِلَ مِنكُمْ
سُوءًا بِجَهَالَةٍ ثُمَّ تَابَ مِن بَعْدِهِ وَأَصْلَحَ فَأَنَّهُ غَفُورٌ رَّحِيمٌ   

54-  (ای پیامبر) هروقت آنهائی که به آیات ما ایمان دارند، نزد تو می آیند، بگو سلام بر شما،
      خداوند شما از ازل اراده رحمت و لطف (بر جهانيان) داشته است،
      در این راستا ، هر فردی از شما که در گذشته از روی نادانی کار بدی کرده، سپس به سوی خدا برود
      و توبه کند و خود را اصلاح نماید (باید بداند که) او (خداوند) آمرزنده مهربان بر نیکان است.

وَكَذَلِكَ نفَصِّلُ الآيَاتِ وَلِتَسْتَبِينَ سَبِيلُ الْمُجْرِمِينَ

55- و ما بدین گونه آیات را شرح می دهیم تا به وسیله آن راه درست و نجات (یعنی توبه و اصلاح) برای گناهکاران آشکار شود.

قُلْ إِنِّي نُهِيتُ أَنْ أَعْبُدَ الَّذِينَ تَدْعُونَ مِن دُونِ اللّهِ قُل لاَّ أَتَّبِعُ أَهْوَاءكُمْ قَدْ ضَلَلْتُ إِذًا وَمَا أَنَاْ مِنَ الْمُهْتَدِينَ

56-  بگو: من از پرستش همه آن چیزهائی که شما غیر از خدا می خوانید و از آنها حاجت ميخواهيد، نهی شده ام،
     و نیز بگو که من از خواستهای شما پیروی نمی کنم و اگر چنین بکنم، مسلما گمراه شده و در زمره هدایت شده گان نخواهم بود .

قُلْ إِنِّي عَلَى بَيِّنَةٍ مِّن رَّبِّي وَكَذَّبْتُم بِهِ مَا عِندِي مَا تَسْتَعْجِلُونَ بِهِ إِنِ الْحُكْمُ إِلاَّ لِلّهِ يَقُصُّ الْحَقَّ وَهُوَ خَيْرُ الْفَاصِلِينَ

57- بگو: من بر دلیل روشنی از پروردگارم استوار هستم که شما آن را تکذیب کرده اید،
     آن عذابی را که شما می خواهید زودتر برسد، در اختیار من نیست.      5
       در حقيقت حکم و دستور تنها از آن خداست، او حقايق را اعلام می فرماید و او بهترین جداکننده حق از باطل است.

قُل لَّوْ أَنَّ عِندِي مَا تَسْتَعْجِلُونَ بِهِ لَقُضِيَ الأَمْرُ بَيْنِي وَبَيْنَكُمْ وَاللّهُ أَعْلَمُ بِالظَّالِمِين

58- بگو: اگر من حکم اجرای آنچه را که شما زود می خواهید واقع شود، داشتم،
     (و به درخواست شما عمل می کردم، عذاب واقع می شد و) کار بین من و شما یکسره میشد.
     خدا ستمکاران را بهتر از همه می شناسد (که در چه زمان مواجه با نتایج ستمگری خود بشوند ).

وَعِندَهُ مَفَاتِحُ الْغَيْبِ لاَ يَعْلَمُهَا إِلاَّ هُوَ وَيَعْلَمُ مَا فِي الْبَرِّ وَالْبَحْرِ وَمَا تَسْقُطُ مِن وَرَقَةٍ إِلاَّ يَعْلَمُهَا
      وَلاَ حَبَّةٍ فِي ظُلُمَاتِ الأَرْضِ وَلاَ رَطْبٍ وَلاَ يَابِسٍ إِلاَّ فِي كِتَابٍ مُّبِينٍ

59- کلیدها و رمزهای جهان غیب فقط نزد او (خداوند) است و هیچ کس آنها را نمی داند جز او
     و آنچه در خشکی ها و دریاها وجود دارد، او می داند
     و برگی (از درختی) نمی افتد مگر آنکه او آنرا می داند
     و هیچ دانه ای در تاریکی های زمین نیست مگر اينکه او آنرا می داند
     و هیچ تر و خشکی (هیچ موضوع و امری) نیست مگر آنکه در کتابی روشنگر آمده است
     (کتابی که مشيت ازلی خداوند در مورد همه امور در آن ثبت شده است).

وَهُوَ الَّذِي يَتَوَفَّاكُم بِاللَّيْلِ وَيَعْلَمُ مَا جَرَحْتُم بِالنَّهَارِ ثُمَّ يَبْعَثُكُمْ فِيهِ لِيُقْضَى أَجَلٌ مُّسَمًّى ثُمَّ إِلَيْهِ مَرْجِعُكُمْ ثُمَّ يُنَبِّئُكُم بِمَا كُنتُمْ تَعْمَلُونَ 

60- و اوست که روان شما را در شب (به هنگام خواب) می گیرد و از آنچه در روز انجام داده اید، آگاه است
     سپس برای زندگی روزمره ، شما را از خواب برمی انگیزد و اين تکرار می شود تا اينکه زمان (مرگ شما) برسد،
       سپس بازگشت شما به سوی اوست، و آنگاه شما را به نتیجه اعمال و کردارتان آگاه می فرماید.

وَهُوَ الْقَاهِرُ فَوْقَ عِبَادِهِ وَيُرْسِلُ عَلَيْكُم حَفَظَةً حَتَّىَ إِذَا جَاء أَحَدَكُمُ الْمَوْتُ تَوَفَّتْهُ رُسُلُنَا وَهُمْ لاَ يُفَرِّطُونَ

61- خداوند بطور کامل بر بندگانش تسلط دارد و مراقبان و نگهبانانی (از فرشتگان که نمی بینید) بر شما ميفرستد
     تا اينکه هر کدام از شما که زمان مرگش فرا برسد، در آن زمان اين ماموران (فرشتگان) ما جان او را از بدنش می گیرند
     و آنها در انجام ماموریت و وظیفه خود کوتاهی نمی ورزند.

ثُمَّ رُدُّواْ إِلَى اللّهِ مَوْلاَهُمُ الْحَقِّ أَلاَ لَهُ الْحُكْمُ وَهُوَ أَسْرَعُ الْحَاسِبِينَ

62- سپس بندگان به سوی خدا، آن مولا و سرپرست حقيقی شان بازگردانده می شوند.
     آگاه باشید که حکم کردن و داوری (اعمال بندگان) تنها از آن خداست و او سریع ترین حسابگران است.

قُلْ مَن يُنَجِّيكُم مِّن ظُلُمَاتِ الْبَرِّ وَالْبَحْرِ تَدْعُونَهُ تَضَرُّعًا وَخُفْيَةً لَّئِنْ أَنجَانَا مِنْ هَذِهِ لَنَكُونَنَّ مِنَ الشَّاكِرِينَ

63- (ای پیامبر) بگو: "چه کسی شما را از تاریکی های زمین و دریا نجات می دهد
     در حالی که او را با تضرع و زاری و یا دردل تان صدا می زنید
    (و عهد می بندید) که اگر ما را از این گرفتاری نجات بدهی، ما حتما از شکرگزاران خواهیم بود ."

قُلِ اللّهُ يُنَجِّيكُم مِّنْهَا وَمِن كُلِّ كَرْبٍ ثُمَّ أَنتُمْ تُشْرِكُونَ

64- بگو: خدا شما را از این بلا و همه گرفتاریهای دیگر می رهاند
     ولی باز شما برای او شریک (در توانائی های منحصر به فردش) قائل می شوید.

قُلْ هُوَ الْقَادِرُ عَلَى أَن يَبْعَثَ عَلَيْكُمْ عَذَابًا مِّن فَوْقِكُمْ أَوْ مِن تَحْتِ أَرْجُلِكُمْ أَوْ يَلْبِسَكُمْ شِيَعًا وَيُذِيقَ بَعْضَكُم بَأْسَ بَعْضٍ
      انظُرْ كَيْفَ نُصَرِّفُ الآيَاتِ لَعَلَّهُمْ يَفْقَهُونَ

65- بگو: او قادر است که عذابی از بالای سرتان (مانند طوفان های شدید) یا از زیر پای تان (مانند زلزله) برانگیزد
     یا شما را در مقابل دو دستگی و ضديت به يکديگر قرار داده و آزار بعضی از شما را به برخی دیگر بچشاند.
     ببين چگونه آیات را از جنبه های گوناگون شرح می دهیم تا درک معنای حقایق را بکنند.

وَكَذَّبَ بِهِ قَوْمُكَ وَهُوَ الْحَقُّ قُل لَّسْتُ عَلَيْكُم بِوَكِيلٍ

66- ولی قوم تو، قرآن را که حقیقت محض است، تکذیب کردند.
     بگو: من مسئول ایمان و مدافع کردار و وکيل شماها نیستم.

لِّكُلِّ نَبَإٍ مُّسْتَقَرٌّ وَسَوْفَ تَعْلَمُونَ

67- برای هر وعده الهی، مکان و زمان مشخصی تقدیر شده و شما در آینده آنرا خواهید دانست.

وَإِذَا رَأَيْتَ الَّذِينَ يَخُوضُونَ فِي آيَاتِنَا فَأَعْرِضْ عَنْهُمْ حَتَّى يَخُوضُواْ فِي حَدِيثٍ غَيْرِهِ
      وَإِمَّا يُنسِيَنَّكَ الشَّيْطَانُ فَلاَ تَقْعُدْ بَعْدَ الذِّكْرَى مَعَ الْقَوْمِ الظَّالِمِينَ

68- و هرگاه مشاهده کنی که برخی از کافران وارد صحبت های ناروا درباره آیات ما می شوند ، 
     از آنها دوری نما تا وارد موضوع دیگری بشوند
     و اگر شیطان باعث شود که این پند یادت برود، بعد از انکه یادت آمد،  دیگر با مردم ستمگر منشین و جلسه را ترک کن.  

وَمَا عَلَى الَّذِينَ يَتَّقُونَ مِنْ حِسَابِهِم مِّن شَيْءٍ وَلَكِن ذِكْرَى لَعَلَّهُمْ يَتَّقُونَ

69- اهل تقوی به هيچ وجه مسئوليتی در مورد رفتار ناشایسته آنها (يعنی کافران) را ندارند
     ولی اگر نشست با آنها به منظور یادآوری حقایق برای آنها باشد، خوب است،
     چه بسا گمراهان (بدين وسيله) آگاه شده و از خلافکاری دست بردارند.

وَذَرِ الَّذِينَ اتَّخَذُواْ دِينَهُمْ لَعِبًا وَلَهْوًا وَغَرَّتْهُمُ الْحَيَاةُ الدُّنْيَا وَذَكِّرْ بِهِ أَن تُبْسَلَ نَفْسٌ بِمَا كَسَبَتْ لَيْسَ لَهَا مِن دُونِ اللّهِ وَلِيٌّ وَلاَ شَفِيعٌ
      وَإِن تَعْدِلْ كُلَّ عَدْلٍ لاَّ يُؤْخَذْ مِنْهَا أُوْلَئِكَ الَّذِينَ أُبْسِلُواْ بِمَا كَسَبُواْ لَهُمْ شَرَابٌ مِّنْ حَمِيمٍ وَعَذَابٌ أَلِيمٌ بِمَا كَانُواْ يَكْفُرُونَ

70- آنها که باورها و اعتقاد دینی شان را به بی اهمیتی و بازی و سرگرمی گرفته و جاذبه های زندگی دنیا آنها را فریفته است،
     به حال خودشان واگذار، ولی به آنها تذکر بده تا (در نتيجه آنچه ميکنند) گرفتار نتایج شوم اعمالشان نشوند،
     چونکه (در آخرت) جز خدا، یار و یاوری و يا شفاعت کننده ای برای نجاتشان نخواهند داشت
     و اگر هر مقدار جریمه و يا تاوان بپردازند، از انان پذیرفته نمی شود.
     اینها کسانی هستند که گرفتار نتیجه اعمال خودشان شده اند.
     نوشابه ای سوزان و عذابی دردناک خواهند داشت که نتيجه کفرورزی شان می باشد. 

قُلْ أَنَدْعُو مِن دُونِ اللّهِ مَا لاَ يَنفَعُنَا وَلاَ يَضُرُّنَا وَنُرَدُّ عَلَى أَعْقَابِنَا بَعْدَ إِذْ هَدَانَا اللّهُ كَالَّذِي اسْتَهْوَتْهُ الشَّيَاطِينُ فِي الأَرْضِ
      حَيْرَانَ لَهُ أَصْحَابٌ يَدْعُونَهُ إِلَى الْهُدَى ائْتِنَا قُلْ إِنَّ هُدَى اللّهِ هُوَ الْهُدَىَ وَأُمِرْنَا لِنُسْلِمَ لِرَبِّ الْعَالَمِينَ

71- بگو: آیا غیر از خدا کسی و یا چیزی را بخوانیم و بسوی او و يا آن  دعا کنيم که نه نفعی برای ما دارد و نه ضرری
     و دوباره به طرز باور نادرست گذشتگان مان بازگردیم، آن هم پس از اينکه خدا ما را هدایت فرموده است
     و مانند کسی باشیم که وسوسه های شیطان او را فریفته و او در انتخاب راه درست یا گمراهی در روی زمین سرگردان گشته است؟
     در حالی که یارانی خيرخواه و نگران او را به راه راست و درست صدا می زنند که به سوی ما بیا.
     بگو: "راهنمائی خدا همان راهنمائی راستین است و به ما دستور داده شده که مسلمان و تسلیم امر پروردگار جهانها و جهانیان باشیم،"

وَأَنْ أَقِيمُواْ الصَّلاةَ وَاتَّقُوهُ وَهُوَ الَّذِيَ إِلَيْهِ تُحْشَرُونَ

72- " و نماز برپا داريد، خداآگاه و خداپروا باشید و از نافرمانی او بپرهیزید، چون سرانجام به سوی او بازگردانده ميشويد."

وَهُوَ الَّذِي خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضَ بِالْحَقِّ وَيَوْمَ يَقُولُ كُن فَيَكُونُ قَوْلُهُ الْحَقُّ وَلَهُ الْمُلْكُ يَوْمَ يُنفَخُ فِي الصُّوَرِ
      عَالِمُ الْغَيْبِ وَالشَّهَادَةِ وَهُوَ الْحَكِيمُ الْخَبِيرُ

73- و تنها اوست که آسمانها و زمین را برای بيان حق و حقيقت با هدفی والا آفریده
    و هر زمان که اراده خلقت و یا امری داشته باشد، چنانکه بگوید: باش ! همان می شود.
    فرمایش او استوار و درست بوده و آن زمان که در صور برای رستاخیز دمیده می شود،
    فرمانروائی مطلق از آن اوست ، او دانای پنهان ها و آشکار است و او فرزانه ی بر همه چيز آگاه است .    6

وَإِذْ قَالَ إِبْرَاهِيمُ لأَبِيهِ آزَرَ أَتَتَّخِذُ أَصْنَامًا آلِهَةً إِنِّي أَرَاكَ وَقَوْمَكَ فِي ضَلاَلٍ مُّبِينٍ  

74- و (ياد بياوريد) زمانی را که ابراهیم به پدرش آزر گفت:
     «آیا بتها را به عنوان خدایان خود می پرستی؟ به راستی من تو و قوم تو را در گمراهی آشکاری می بینم !»  

وَكَذَلِكَ نُرِي إِبْرَاهِيمَ مَلَكُوتَ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ وَلِيَكُونَ مِنَ الْمُوقِنِينَ

75- و بدين ترتيب، بينش توحيدی آسمانها و زمین را به ابراهیم نشان داديم (تا با دانش عینی) از آنهائی باشد که (به يگانگی خداوند) یقین دارند. 

فَلَمَّا جَنَّ عَلَيْهِ اللَّيْلُ رَأَى كَوْكَبًا قَالَ هَذَا رَبِّي فَلَمَّا أَفَلَ قَالَ لا أُحِبُّ الآفِلِينَ 

76- سپس هنگامی که تاریکی شب او را فرا گرفت، ستاره ای را دید.
     او گفت: "آيا این خداوند من است؟ "
     سپس چون ستاره پائین رفت، گفت: من پائین روندگان و غروب شوندگان را دوست ندارم!  

فَلَمَّا رَأَى الْقَمَرَ بَازِغًا قَالَ هَذَا رَبِّي فَلَمَّا أَفَلَ قَالَ لَئِن لَّمْ يَهْدِنِي رَبِّي لأكُونَنَّ مِنَ الْقَوْمِ الضَّالِّينَ    

77- سپس وقتی ماه را که از افق سربلند می کرد، ديد، گفت : "این خداوند  من است؟ "
     بعد هنگامی که ماه غروب کرد و پائین رفت، گفت:
     اگر خداوند من موضوع را برایم روشن نکند، من نیز مسلما در زمره ی گمراهان خواهم بود.

فَلَمَّا رَأَى الشَّمْسَ بَازِغَةً قَالَ هَذَا رَبِّي هَذَآ أَكْبَرُ فَلَمَّا أَفَلَتْ قَالَ يَا قَوْمِ إِنِّي بَرِيءٌ مِّمَّا تُشْرِكُونَ

78- بعد دید که خورشید از افق برخاسته (و نورش از همه بیشتر است)، گفت: "آيا این خداوند و پروردگار من است؟ "
    این که از همه بزرگتر است!
    ولی وقتی غروب کرد، گفت: "ای قوم من، من از همه چیزهائی که شريک خدا قائليد، بیزارم."

إِنِّي وَجَّهْتُ وَجْهِيَ لِلَّذِي فَطَرَ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضَ حَنِيفًا وَمَا أَنَاْ مِنَ الْمُشْرِكِينَ

79-  من به راستی روی خود را به سوی خدائی کرده ام که همه آسمانها و زمین را آفریده
     و من معتقد به خدای یگانه ام و از مشرکان نیستم.

وَحَآجَّهُ قَوْمُهُ قَالَ أَتُحَاجُّونِّي فِي اللّهِ وَقَدْ هَدَانِ وَلاَ أَخَافُ مَا تُشْرِكُونَ بِهِ إِلاَّ أَن يَشَاءَ رَبِّي شَيْئًا
وَسِعَ رَبِّي كُلَّ شَيْءٍ عِلْمًا أَفَلاَ تَتَذَكَّرُونَ

80- افراد قبیله او با او گفتگو و مجادله کردند.
     به آنها گفت: "چرا درباره ی خدا با من جدال می کنید؟ حال آن که خدا مرا واقعا هدایت فرموده است.
     و من از این چیزهائی که تصور می کنید شریک خدا هستند، هیچ ترسی ندارم، (که به من زیانی وارد کنند)
     مگر آنچه را خدا مقرر کرده باشد.
     علم خداوند من همه چیز را احاطه فرموده و با علم خود آن را گسترش داده است.
     آیا متوجه این حقیقت نمی شوید ؟ "

وَكَيْفَ أَخَافُ مَا أَشْرَكْتُمْ وَلاَ تَخَافُونَ أَنَّكُمْ أَشْرَكْتُم بِاللّهِ مَا لَمْ يُنَزِّلْ بِهِ عَلَيْكُمْ سُلْطَانًا فَأَيُّ الْفَرِيقَيْنِ أَحَقُّ بِالأَمْنِ إِن كُنتُمْ تَعْلَمُونَ

81- و چگونه من از بتهای تان که آنها را شریک خدا ميدانيد (و هیچ قدرتی ندارند،) بترسم
     و شما ازاین که برای خدای یگانه، شریک و همتا قائلید، نمی ترسید؟
     در حالی که هیچ گونه دلیلی برای شما در این مورد فرستاده نشده است.
     پس کدام يک از اين دو گروه بايد حق احساس امنیت خاطر بیشتر داشته باشند،  
     (گروه مشرکین یا گروه معتقد به خدای یگانه؟) اگر جوابش را می دانید؟ 

الَّذِينَ آمَنُواْ وَلَمْ يَلْبِسُواْ إِيمَانَهُم بِظُلْمٍ أُوْلَئِكَ لَهُمُ الأَمْنُ وَهُم مُّهْتَدُونَ

82- آنهائی که به خدای یگانه ایمان آورده و ایمانشان را به لباس شرک آلوده نکرده اند، امنيت و آرامش نصیب آنان است
     و آنها در راه راست و درست زندگی قرار گرفته اند.  

 وَتِلْكَ حُجَّتُنَا آتَيْنَاهَا إِبْرَاهِيمَ عَلَى قَوْمِهِ نَرْفَعُ دَرَجَاتٍ مَّن نَّشَاء إِنَّ رَبَّكَ حَكِيمٌ عَلِيمٌ

83- و اینها دلائلی بود که به ابراهیم رساندیم تا در برابر قومش استدلال کند.
     ما درجات هر کس را اراده بفرمائیم، بالا می بریم.
     همانا خداوند تو، فرزانه ی بر همه چیز داناست

وَوَهَبْنَا لَهُ إِسْحَاقَ وَيَعْقُوبَ كُلاًّ هَدَيْنَا وَنُوحًا هَدَيْنَا مِن قَبْلُ وَمِن ذُرِّيَّتِهِ دَاوُودَ
      وَسُلَيْمَانَ وَأَيُّوبَ وَيُوسُفَ وَمُوسَى وَهَارُونَ وَكَذَلِكَ نَجْزِي الْمُحْسِنِينَ

84- و اسحاق و یعقوب (يعنی پسر اسحاق) را به او (ابراهیم) عنایت فرمودیم که هر کدامشان را هدایت فرموده
     و نوح را پیش از آن ها هدایت فرموده بوديم و از فرزندان او داود و سلیمان و ایوب و یوسف و موسی و هارون بودند
     و (ما) به نیکوکاران این گونه پاداش (يعنی هدایت) عنایت می فرمائیم.

وَزَكَرِيَّا وَيَحْيَى وَعِيسَى وَإِلْيَاسَ كُلٌّ مِّنَ الصَّالِحِينَ

85- و نیز زکریا و یحیی و عیسی و الیاس که همه شان از نیکوکاران بودند.

وَإِسْمَاعِيلَ وَالْيَسَعَ وَيُونُسَ وَلُوطًا وَكُلاًّ فضَّلْنَا عَلَى الْعَالَمِينَ

86- و اسمعیل و الیسع و یونس و لوط همه شان را بر جهانیان برتری داديم.

وَمِنْ آبَائِهِمْ وَذُرِّيَّاتِهِمْ وَإِخْوَانِهِمْ وَاجْتَبَيْنَاهُمْ وَهَدَيْنَاهُمْ إِلَى صِرَاطٍ مُّسْتَقِيمٍ

87- و از پدران آنها و فرزندان آنها و برادرانشان، افرادی را برگزیدیم و آنها را به راه راست و درست رهنمائی فرمودیم.

ذَلِكَ هُدَى اللّهِ يَهْدِي بِهِ مَن يَشَاءُ مِنْ عِبَادِهِ وَلَوْ أَشْرَكُواْ لَحَبِطَ عَنْهُم مَّا كَانُواْ يَعْمَلُونَ

88- این (مسیر)هدایت خداست که بدين وسیله هر کسی از بندگانش را که اراده بفرماید، به راه راست هدايت ميفرمايد
     و اگر افرادی به خدا شرک بورزند، اعمال خوب گذشته ی آنها از بين ميروند.

أُوْلَئِكَ الَّذِينَ آتَيْنَاهُمُ الْكِتَابَ وَالْحُكْمَ وَالنُّبُوَّةَ فَإِن يَكْفُرْ بِهَا هَؤُلاء فَقَدْ وَكَّلْنَا بِهَا قَوْمًا لَّيْسُواْ بِهَا بِكَافِرِينَ

89- این ها کسانی بوده اند که به آنها کتاب و حکم قضاوت درست و پیامبری عنایت فرمودیم.
     و اگر چه کسانی این حقایق را انکار ميکنند، در مقابل آنها مردمی را ميگماريم که نگهبان دين خدا بوده و آن را انکار نمی کنند.

أُوْلَئِكَ الَّذِينَ هَدَى اللّهُ فَبِهُدَاهُمُ اقْتَدِهْ قُل لاَّ أَسْأَلُكُمْ عَلَيْهِ أَجْرًا إِنْ هُوَ إِلاَّ ذِكْرَى لِلْعَالَمِينَ

90- این افراد را خدا هدایت فرمود و تو در ادامه هدایت آنها قدم بردار.
     (ای پیامبر به مردم) بگو: من از شما پاداش و مزدی برای نبوت و رساندن وحی خدا از شما درخواست نمی کنم
     و این قرآن کریم پندی و يادآوری (بیدارکننده) برای همه جهانیان است .

وَمَا قَدَرُواْ اللّهَ حَقَّ قَدْرِهِ إِذْ قَالُواْ مَا أَنزَلَ اللّهُ عَلَى بَشَرٍ مِّن شَيْءٍ
      قُلْ مَنْ أَنزَلَ الْكِتَابَ الَّذِي جَاء بِهِ مُوسَى نُورًا وَهُدًى لِّلنَّاسِ تَجْعَلُونَهُ قَرَاطِيسَ تُبْدُونَهَا
      وَتُخْفُونَ كَثِيرًا وَعُلِّمْتُم مَّا لَمْ تَعْلَمُواْ أَنتُمْ وَلاَ آبَاؤُكُمْ قُلِ اللّهُ ثُمَّ ذَرْهُمْ فِي خَوْضِهِمْ يَلْعَبُونَ

91- آنها (يعنی قوم یهود) مقام عظمت خدا را آن گونه که سزاوار اوست، درست نشناختند،
     چونکه می گویند: " خدا هرگز بر هیچ بشری چیزی نفرستاد."
     بگو: "پس کتابی را که موسی آورد، چه کسی نازل فرمود؟
     کتابی که در آن نور و هدایت برای مردم است و شما آن را به صورت صفحات پراکنده قرار داده،
     قسمتی را آشکار و بخش زیادی از آن را که موافق آن نیستید، مخفی می کنید
     و در آن مطالبی به شما تعلیم فرموده شده بود که نه شما و نه نیاکان شما از آن اطلاعی نداشته اید."
     بگو: "تورات را خدا (به موسی) نازل فرمود! "
     سپس آنها را در گفتگوهای بیهوده شان که مشغول بازی و سرگرمی با آن هستند، واگذار.

وَهَذَا كِتَابٌ أَنزَلْنَاهُ مُبَارَكٌ مُّصَدِّقُ الَّذِي بَيْنَ يَدَيْهِ وَلِتُنذِرَ أُمَّ الْقُرَى وَمَنْ حَوْلَهَا
      وَالَّذِينَ يُؤْمِنُونَ بِالآخِرَةِ يُؤْمِنُونَ بِهِ وَهُمْ عَلَى صَلاَتِهِمْ يُحَافِظُونَ

92- و این قرآن کتابی است پر برکت که ما آن را نازل فرموديم
    که آنچه را که از کتابهای الهی پیش از آن موجود است، تائید و تصديق می کند
    و تا با این کتاب بتوانی (ابتدا) مردم شهر اصلی (مکه) و سپس هر کس را که در پیرامون آن (نزدیک و دور) باشد، هشدار بدهی.
    و مردمانی که ایمان به آخرت دارند، به این کتاب قرآن ایمان می آورند
    و آنها کسانی هستند که مراقب و نگهدار نمازهای مرتب خود هستند .

وَمَنْ أَظْلَمُ مِمَّنِ افْتَرَى عَلَى اللّهِ كَذِبًا أَوْ قَالَ أُوْحِيَ إِلَيَّ وَلَمْ يُوحَ إِلَيْهِ شَيْءٌ
      وَمَن قَالَ سَأُنزِلُ مِثْلَ مَا أَنَزلَ اللّهُ وَلَوْ تَرَى إِذِ الظَّالِمُونَ فِي غَمَرَاتِ الْمَوْتِ وَالْمَلآئِكَةُ بَاسِطُواْ أَيْدِيهِمْ أَخْرِجُواْ أَنفُسَكُمُ
      الْيَوْمَ تُجْزَوْنَ عَذَابَ الْهُونِ بِمَا كُنتُمْ تَقُولُونَ عَلَى اللّهِ غَيْرَ الْحَقِّ وَكُنتُمْ عَنْ آيَاتِهِ تَسْتَكْبِرُونَ

93- و کیست ستمگرتر از آنکس که به خدا دروغ ببندد
     یا ادعا کند و بگوید که به من وحی رسیده در حالی که ابدا به او وحی نشده است
     و یا (کسی ادعا کند و) بگوید که من هم مانند آنچه که خدا فرستاده، در آينده بگويم
     و اگر وضع این گونه ستمگران را ببینی که در لحظات سخت مرگ گرفتارند و فرشتگان (قبض روح)
     دستهای پر توانشان را به سوی آنان دراز نموده و می گویند: "جان (از بدن) بکنيد،
     امروز مجازات خوارکننده ای را به خاطر آن چه که به ناحق نسبت به خدا گفته و در برابر آیات او احساس تکبر می نمودید، بکشيد."

وَلَقَدْ جِئْتُمُونَا فُرَادَى كَمَا خَلَقْنَاكُمْ أَوَّلَ مَرَّةٍ وَتَرَكْتُم مَّا خَوَّلْنَاكُمْ وَرَاء ظُهُورِكُمْ وَمَا نَرَى مَعَكُمْ شُفَعَاءكُمُ
      الَّذِينَ زَعَمْتُمْ أَنَّهُمْ فِيكُمْ شُرَكَاء لَقَد تَّقَطَّعَ بَيْنَكُمْ وَضَلَّ عَنكُم مَّا كُنتُمْ تَزْعُمُونَ

94- (در رستاخیز) خدا می فرماید: "(ای انسانها می بینید که) براستی شما تنها و یک یک و بدون هر چیزی نزد ما بازگشته اید،
     همان گونه که بار اول (در دنیا) شما را آفریده بودیم و آنچه را که از نعمت ها به شما عنایت فرموده بودیم،
     پشت سرتان گذاشته و رها کرده ايد
     و ما آن شفیعانی را که تصور می کردید در امور شما دخالتی دارند، نمی بینیم،
     حتما روابط شما با آنها قطع شده است و همه آن تصورات واهی و باطل، از ذهن شما دور و نابود گشته اند."

 إِنَّ اللّهَ فَالِقُ الْحَبِّ وَالنَّوَى يُخْرِجُ الْحَيَّ مِنَ الْمَيِّتِ وَمُخْرِجُ الْمَيِّتِ مِنَ الْحَيِّ ذَلِكُمُ اللّهُ فَأَنَّى تُؤْفَكُونَ

95- همانا خدا شکافنده ی دانه و هسته است.
     او از مواد بیجان، موجود زنده ایجاد می کند و زنده را می میراند.
     این است خدای یگانه شما !
     پس چگونه از راستی روی برمی گردانید؟

فَالِقُ الإِصْبَاحِ وَجَعَلَ اللَّيْلَ سَكَنًا وَالشَّمْسَ وَالْقَمَرَ حُسْبَانًا ذَلِكَ تَقْدِيرُ الْعَزِيزِ الْعَلِيمِ

96- او شکافنده سپیده دم هاست و شب را مایه آرامش قرار داده
     و خورشید و ماه را با گردش منظم شان، وسیله حساب کردن (زمان) مقرر فرموده است.
     این ها تقديراندازه گزاری خدای توانا و دانا می باشد.

وَهُوَ الَّذِي جَعَلَ لَكُمُ النُّجُومَ لِتَهْتَدُواْ بِهَا فِي ظُلُمَاتِ الْبَرِّ وَالْبَحْرِ قَدْ فَصَّلْنَا الآيَاتِ لِقَوْمٍ يَعْلَمُونَ

97- و هم اوست که ستارگان را برایتان قرار داد تا به وسیله آنها در تاریکی های خشکی و دریا راه پیدا نمائید.
     ما آیات را برای افراد دانشمند، بیشتر شرح داده ایم.

وَهُوَ الَّذِيَ أَنشَأَكُم مِّن نَّفْسٍ وَاحِدَةٍ فَمُسْتَقَرٌّ وَمُسْتَوْدَعٌ قَدْ فَصَّلْنَا الآيَاتِ لِقَوْمٍ يَفْقَهُونَ

98- و هم اوست که شما را از یک نوع شخصيت (نفس انسانی يعنی روان مخصوص انسانی) آفریده
     که (برای مدتی در بدن شما) مستقر فرموده و (پس از ترک بدن، در دوره برزخ تا زمان رساخيز) در حال امانت نگه ميداريم.
     مسلما آیات وحی خود را برای مردمی که قدرت فهم دارند، شرح بیشتر داديم.

وَهُوَ الَّذِيَ أَنزَلَ مِنَ السَّمَاءِ مَاءً فَأَخْرَجْنَا بِهِ نَبَاتَ كُلِّ شَيْءٍ فَأَخْرَجْنَا مِنْهُ خَضِرًا نُّخْرِجُ مِنْهُ حَبًّا مُّتَرَاكِبًا
      وَمِنَ النَّخْلِ مِن طَلْعِهَا قِنْوَانٌ دَانِيَةٌ وَجَنَّاتٍ مِّنْ أَعْنَابٍ وَالزَّيْتُونَ وَالرُّمَّانَ مُشْتَبِهًا وَغَيْرَ مُتَشَابِهٍ
      انظُرُواْ إِلِى ثَمَرِهِ إِذَا أَثْمَرَ وَيَنْعِهِ إِنَّ فِي ذَلِكُمْ لآيَاتٍ لِّقَوْمٍ يُؤْمِنُونَ

99- و هم اوست که از آسمان آب فرستاد و به وسیله آن همه گونه گیاهان را رویاندیم
     و از آن سبزه ها پدید آوردیم که از آنها دانه های متراکم به وجود آوردیم
     و از نخل خرما، از شکوفه آن، خوشه هائی پیوسته و سربزير و باغهائی از انگور و زیتون و انار،
     که میوه های آنها شبیه به هم و گوناگون هستند، آفريده ايم.
     به حاصل این میوه ها نگاه کنيد  که چگونه او (خداوند) به آن درخت ميوه و رشد داده و آنرا رسیده ميفرمايد.
     در اين ها، نشانه هائی شگفت انگیز از قدرت خداوند برای مردم با ایمان وجود دارند.

وَجَعَلُواْ لِلّهِ شُرَكَاء الْجِنَّ وَخَلَقَهُمْ وَخَرَقُواْ لَهُ بَنِينَ وَبَنَاتٍ بِغَيْرِ عِلْمٍ سُبْحَانَهُ وَتَعَالَى عَمَّا يَصِفُونَ

100- (مردم گمراه)، برای خدای یگانه، شریکهائی از جن قائل شدند در حالی که آنها را هم خدا آفریده
      و به سبب نادانی، به دروغ، برای او پسران و دختران تعیین کردند؛ او منزه و برتر از آن چیزهائی است که به او نسبت می دهند.

بَدِيعُ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ أَنَّى يَكُونُ لَهُ وَلَدٌ وَلَمْ تَكُن لَّهُ صَاحِبَةٌ وَخَلَقَ كُلَّ شَيْءٍ وهُوَ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمٌ

101- خداوند، پدید آورنده آسمان ها وزمین هست!
      چگونه ممکن است فرزندی داشته باشد و هرگز همسری ندارد!
      او همه چیز را آفریده و او به همه چیز علم کامل دارد!

ذَلِكُمُ اللّهُ رَبُّكُمْ لا إِلَهَ إِلاَّ هُوَ خَالِقُ كُلِّ شَيْءٍ فَاعْبُدُوهُ وَهُوَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ وَكِيلٌ

102- آری آن خداست که خداوند و پروردگار شماست، هیچ چیز سزاوار پرستش جز او نیست،
      اوست آفریننده همه جهان هستی، پس تنها او را بپرستید و بنده و مطیع او باشید
      و اوست که سرپرست و نگهدار همه چیز در جهان هستی می باشد.

لاَّ تُدْرِكُهُ الأَبْصَارُ وَهُوَ يُدْرِكُ الأَبْصَارَ وَهُوَ اللَّطِيفُ الْخَبِيرُ

103- چشمان توان ادارک و ديدن او را ندارند ولی او چشمان را درک می فرماید و می بیند
      و او بر کلیات و جزئیات همه امور و همه چیز دقیق و آگاه می باشد.

قَدْ جَاءكُم بَصَآئِرُ مِن رَّبِّكُمْ فَمَنْ أَبْصَرَ فَلِنَفْسِهِ وَمَنْ عَمِيَ فَعَلَيْهَا وَمَا أَنَاْ عَلَيْكُم بِحَفِيظٍ

104- (ای پیامبر بگو): به راستی بینش ها و راهنمائی های مهمی از سوی  پروردگارتان به شما رسیده است
      در نتیجه هر کس از این بینش ها و راهنمائی ها استفاده کند، به سود خود اوست
      و هر کس از حقایق چشم پوشی کند و کوردل شود به ضرر خودش است و من مسئول و نگهدارنده شما (از گمراهی) نیستم.

وَكَذَلِكَ نُصَرِّفُ الآيَاتِ وَلِيَقُولُواْ دَرَسْتَ وَلِنُبَيِّنَهُ لِقَوْمٍ يَعْلَمُونَ

105- و ما این چنین آیات را با شرح های گوناگون بیان می فرمائیم تا نگويند که تو (محمد) از انسان دیگری درس آموخته ای
      و ما بدین گونه آیات را برای مردم اهل فهم و دانش روشن می فرمائیم.

اتَّبِعْ مَا أُوحِيَ إِلَيْكَ مِن رَّبِّكَ لا إِلَهَ إِلاَّ هُوَ وَأَعْرِضْ عَنِ الْمُشْرِكِينَ

106- هر آنچه از سوی پروردگارت به تو وحی شده است از آن پیروی کن.
      هیچ کس و هيچ چیزی سزاوار پرستش جز او نیست و از مشرکان روی بگردان.

وَلَوْ شَاء اللّهُ مَا أَشْرَكُواْ وَمَا جَعَلْنَاكَ عَلَيْهِمْ حَفِيظًا وَمَا أَنتَ عَلَيْهِم بِوَكِيلٍ

107- اگر خدا اراده می فرمود (همه اجبارا ایمان به خدای یگانه می آوردند و) شرک نمی ورزیدند،
      ولی (آنها اراده اختیار دارند و) تو را مسئول اعمال و نگهبان آنها (از گمراهی) قرار نداده ایم
      و تو وکیل مدافع آنها نیستی.

وَلاَ تَسُبُّواْ الَّذِينَ يَدْعُونَ مِن دُونِ اللّهِ فَيَسُبُّواْ اللّهَ عَدْوًا بِغَيْرِ عِلْمٍ كَذَلِكَ زَيَّنَّا لِكُلِّ أُمَّةٍ عَمَلَهُمْ ثُمَّ إِلَى رَبِّهِم مَّرْجِعُهُمْ فَيُنَبِّئُهُم بِمَا كَانُواْ يَعْمَلُونَ

108- آنهائی را که غیر از خدا (معبودی) می خوانند، دشنام ندهید، مبادا آنها از روی دشمنی و نادانی به خدا دشنام بدهند،
      بدین گونه برای هر قومی رفتار و کردارشان را برايشان خوش آيند نموديم (که برايشان موجه جلوه میکند)،
      سپس در پایان، بازگشت شان به سوی خداوندشان بوده و خداوند آنها را از چگونگی اعمالشان آگاه خواهد فرمود.    7

وَأَقْسَمُواْ بِاللّهِ جَهْدَ أَيْمَانِهِمْ لَئِن جَاءتْهُمْ آيَةٌ لَّيُؤْمِنُنَّ بِهَا قُلْ إِنَّمَا الآيَاتُ عِندَ اللّهِ وَمَا يُشْعِرُكُمْ أَنَّهَا إِذَا جَاءتْ لاَ يُؤْمِنُونَ

109- و با کوشش و اصرار به خدا سوگند یاد کردند که اگر معجزه ای برایشان بیاید،
      حتما به آن ایمان خواهند آورد. (در جواب) بگو:
      ارسال معجزات و آیات فقط در اختیار خداست (نه من و یا دیگران) و شما چه می دانید که حتی اگر معجزه ای بیاید
      ( این کافران ) ایمان نخواهند آورد.

وَنُقَلِّبُ أَفْئِدَتَهُمْ وَأَبْصَارَهُمْ كَمَا لَمْ يُؤْمِنُواْ بِهِ أَوَّلَ مَرَّةٍ وَنَذَرُهُمْ فِي طُغْيَانِهِمْ يَعْمَهُونَ

110- آنها چون از ابتدا (در پی حقیقت جوئی نبوداند و برعکس لجاجت و اصرار در کجروی نموده اند،) ایمان نیاوردند،
      ما دلها و دیدگان (و دیدگاه) شان را دگرگون کرده و آنها را در سرکشی لجوجانه شان، سرگردان رها می کنیم.

وَلَوْ أَنَّنَا نَزَّلْنَا إِلَيْهِمُ الْمَلآئِكَةَ وَكَلَّمَهُمُ الْمَوْتَى وَحَشَرْنَا عَلَيْهِمْ كُلَّ شَيْءٍ قُبُلًا مَّا كَانُواْ لِيُؤْمِنُواْ إِلاَّ أَن يَشَاءَ اللّهُ وَلَكِنَّ أَكْثَرَهُمْ يَجْهَلُونَ

111- و اگر ما هم فرشتگان را بر آنها نازل می فرمودیم
      و مردگان (به امر خداوند) با انها حرف می زدند
      و همه چیزها را (که می خواستند) نزدشان جمع می کردیم، (این افراد لجوج) باز هم ایمان نمی آوردند،
      مگر این که خدا بخواهد، ولی بیشتر آنها این را نمی دانند.

وَكَذَلِكَ جَعَلْنَا لِكُلِّ نَبِيٍّ عَدُوًّا شَيَاطِينَ الإِنسِ وَالْجِنِّ يُوحِي بَعْضُهُمْ إِلَى بَعْضٍ
      زُخْرُفَ الْقَوْلِ غُرُورًا وَلَوْ شَاء رَبُّكَ مَا فَعَلُوهُ فَذَرْهُمْ وَمَا يَفْتَرُونَ

112- و بدین منوال برای هر پیامبری، دشمنانی از شیطان های انسانی و جنی نهاده ایم
      که بعضی از آنها برای فریب و اغفال، سخنانی فریبنده و بی اساس به دیگران گفته و تلقین می کنند
      و البته اگر خدا می خواست (اجبارا جلوی آنها را می گرفت و) این کارها را نمی کردند.
      بنابراین تو این افراد را با دروغ بافی هایشان به حال خود بگذار.

وَلِتَصْغَى إِلَيْهِ أَفْئِدَةُ الَّذِينَ لاَ يُؤْمِنُونَ بِالآخِرَةِ وَلِيَرْضَوْهُ وَلِيَقْتَرِفُواْ مَا هُم مُّقْتَرِفُونَ

113- و (بنای فکری و روانی انسان این گونه ساخته شده که) آنهائی که به رستاخیز عقیده ندارند،
      دلهایشان به آن (گفتارهای فریبنده شیاطین و پلیدان) متمایل شده و به آن دل خوش هستند و هر کار زشتی دلشان بخواهد، می کنند.

أَفَغَيْرَ اللّهِ أَبْتَغِي حَكَمًا وَهُوَ الَّذِي أَنَزَلَ إِلَيْكُمُ الْكِتَابَ مُفَصَّلًا وَالَّذِينَ آتَيْنَاهُمُ الْكِتَابَ يَعْلَمُونَ أَنَّهُ مُنَزَّلٌ مِّن رَّبِّكَ بِالْحَقِّ فَلاَ تَكُونَنَّ مِنَ الْمُمْتَرِينَ

114- (ای پیامبر) بگو: " آیا غیر از خدا داور ديگری بجوئیم؟
      در حالی که اوست که این کتاب را با شرح و توضیح مفصل برایتان فرستاده است
      و آنها که کتاب برای آنها (از پیش) نازل فرمودیم (یعنی یهودیان و مسیحیان، بر اساس شواهد از تورات و انجیل) می دانند
      که این کتاب (قرآن مجید) به درستی از سوی خداوند تو فرستاده شده است.
      بنابراین هرگز از کسانی که شک ميکنند، مباش."

وَتَمَّتْ كَلِمَتُ رَبِّكَ صِدْقًا وَعَدْلًا لاَّ مُبَدِّلِ لِكَلِمَاتِهِ وَهُوَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ

115- و کلام و امر پروردگارت با راستی و عدالت انجام گرفته،
      هیچ عاملی توان دگرگون ساختن کلام او را ندارد و او بر همه شنوا و داناست.

وَإِن تُطِعْ أَكْثَرَ مَن فِي الأَرْضِ يُضِلُّوكَ عَن سَبِيلِ اللّهِ إِن يَتَّبِعُونَ إِلاَّ الظَّنَّ وَإِنْ هُمْ إِلاَّ يَخْرُصُونَ

116- و اگر پیرو و مطیع اکثریت مردم روی زمین بشوی، آنها تو را از راه خدا منحرف می کنند،
      (اکثریت مردم) تنها از گمان خود پیروی می کنند (در پی دلیل نیستند) و فقط حدس می زنند.

 إِنَّ رَبَّكَ هُوَ أَعْلَمُ مَن يَضِلُّ عَن سَبِيلِهِ وَهُوَ أَعْلَمُ بِالْمُهْتَدِينَ

117- همانا پروردگارت بهتر از همه می داند که چه کسی گمراه و منحرف شده
      و نیز او به کسانی که هدایت یافته اند، علم کامل دارد.

فَكُلُواْ مِمَّا ذُكِرَ اسْمُ اللّهِ عَلَيْهِ إِن كُنتُمْ بِآيَاتِهِ مُؤْمِنِينَ

118- اگر به آیات خدا ایمان دارید، تنها چيزی را بخورید که نام خدا بر آن یاد و گفته شده است.

وَمَا لَكُمْ أَلاَّ تَأْكُلُواْ مِمَّا ذُكِرَ اسْمُ اللّهِ عَلَيْهِ وَقَدْ فَصَّلَ لَكُم مَّا حَرَّمَ عَلَيْكُمْ إِلاَّ مَا اضْطُرِرْتُمْ إِلَيْهِ وَإِنَّ كَثِيرًا لَّيُضِلُّونَ
      بِأَهْوَائِهِم بِغَيْرِ عِلْمٍ إِنَّ رَبَّكَ هُوَ أَعْلَمُ بِالْمُعْتَدِينَ

119- و چرا از آن چه نام خدا بر آن یاد شده نمی خورید؟
      در حالی که او برای شما شرح داده که چه چیزهائی را بر شما حرام کرده است،
      مگر اينکه ناچار به خوردن آن شوید، و بسیاری از مردم (دیگران را) از روی میل دلخواهشان بدون آگاهی، گمراه می کنند.
      البته پروردگار تو تجاوزگران (از حدود و احکام الهی) را کاملا می شناسد .

وَذَرُواْ ظَاهِرَ الإِثْمِ وَبَاطِنَهُ إِنَّ الَّذِينَ يَكْسِبُونَ الإِثْمَ سَيُجْزَوْنَ بِمَا كَانُواْ يَقْتَرِفُونَ

120- از گناهان چه آشکار و یا پنهان باشد، دوری کنید،
      کسانی که مرتکب گناه می شوند، حتما کیفر اعمالی را که می کردند خواهند دید.

وَلاَ تَأْكُلُواْ مِمَّا لَمْ يُذْكَرِ اسْمُ اللّهِ عَلَيْهِ وَإِنَّهُ لَفِسْقٌ وَإِنَّ الشَّيَاطِينَ لَيُوحُونَ إِلَى أَوْلِيَآئِهِمْ لِيُجَادِلُوكُمْ وَإِنْ أَطَعْتُمُوهُمْ إِنَّكُمْ لَمُشْرِكُونَ

121- و از غذائی که نام خدا بر آن ياد نشده، نخورید چون که نافرمانی از خدا محسوب می شود.
      شیاطین (افراد پليد) به دوستان خود مطالبی و نظریاتی القا می کنند تا آنها را به بحث و گفتگو و مجادله با شما
      (درباره حلال یا حرام بودن) وادار نمایند و اگر از نظریات آنها اطاعت کنید، شما نیز مشرک به شمار می روید.

أَوَ مَن كَانَ مَيْتًا فَأَحْيَيْنَاهُ وَجَعَلْنَا لَهُ نُورًا يَمْشِي بِهِ فِي النَّاسِ كَمَن مَّثَلُهُ فِي
      الظُّلُمَاتِ لَيْسَ بِخَارِجٍ مِّنْهَا كَذَلِكَ زُيِّنَ لِلْكَافِرِينَ مَا كَانُواْ يَعْمَلُونَ

122- آیا کسی که (در اثر نادانی همانند) مرده بوده سپس ما او را (بوسيله راهنمائی) زنده کرده
      و برای او نور هدایتی نهادیم که در زندگی میان مردم، طبق آن رهنمائی رفتار ميکند،
      همانند کسی است که در تاریکی های جهل به سر می برد که توان بیرون رفتن از آن را ندارد؟
      اعمال کافران برای خودشان آن چنان خوش آيند و موجه جلوه ميکند (که توان خروج از گمراهی را ندارند).

وَكَذَلِكَ جَعَلْنَا فِي كُلِّ قَرْيَةٍ أَكَابِرَ مُجَرِمِيهَا لِيَمْكُرُواْ فِيهَا وَمَا يَمْكُرُونَ إِلاَّ بِأَنفُسِهِمْ وَمَا يَشْعُرُونَ

123- و بدین سان مشیت فرمودیم که در هر شهر و دیاری سران گنه کار آن
      (با سوء استفاده از قدرت و عدم اعتراض مردم، سرانجام توان آن را دارند که) نقشه های شومی در وضع آن سرزمین بکشند،
      غافل از ايدکه این نقشه ها و حیله ها که طرح می کنند سرانجام برضد خودشان تمام می شود.

وَإِذَا جَاءتْهُمْ آيَةٌ قَالُواْ لَن نُّؤْمِنَ حَتَّى نُؤْتَى مِثْلَ مَا أُوتِيَ رُسُلُ اللّهِ اللّهُ أَعْلَمُ حَيْثُ يَجْعَلُ رِسَالَتَهُ سَيُصِيبُ
      الَّذِينَ أَجْرَمُواْ صَغَارٌ عِندَ اللّهِ وَعَذَابٌ شَدِيدٌ بِمَا كَانُواْ يَمْكُرُونَ

124- و هرگاه آیه ای بگوششان می رسد، می گویند که ایمان نمی آوریم
      تا اينکه عین آنچه که به پیامبران خدا داده شد، به ما هم داده شود.
      خدا بهتر از همه میداند که پیامبری را کجا و در وجود چه کسی قرار بدهد.
      به زودی به کسانی که مرتکب گناه شده اند، خواری در پيشگاه خدا و عذاب سختی خواهد رسید
      که مجازات آن مکر و نقشه کشی های شوم شان خواهد بود.

فَمَن يُرِدِ اللّهُ أَن يَهْدِيَهُ يَشْرَحْ صَدْرَهُ لِلإِسْلاَمِ وَمَن يُرِدْ أَن يُضِلَّهُ يَجْعَلْ صَدْرَهُ ضَيِّقًا حَرَجًا كَأَنَّمَا يَصَّعَّدُ فِي السَّمَاء
      كَذَلِكَ يَجْعَلُ اللّهُ الرِّجْسَ عَلَى الَّذِينَ لاَ يُؤْمِنُونَ

125- خدا هر کس را که بخواهد هدایت بفرماید، دل و دیده اش را برای پذیرش اسلام باز می فرماید،
      و هر کس را (به خاطر نافرمانی هایش) بخواهد در گمراهی رها نماید،
      سینه اش (و دیدگاهش) را با ناراحتی ها، تنگ و گرفته می گرداند، انگار که به سوی آسمان بالا می رود.   8
         بدين ترتيب خدا پليدی و ناراحتی را نصيب آنائيکه ايمان ندارند، ميفرمايد.

وَهَذَا صِرَاطُ رَبِّكَ مُسْتَقِيمًا قَدْ فَصَّلْنَا الآيَاتِ لِقَوْمٍ يَذَّكَّرُونَ

126- و این (اسلام) راه راست به سوی  پروردگارت می باشد.
      ما آیات را آشکارا برای مردمی که پند پذیر هستند، شرح داده ایم.

لَهُمْ دَارُ السَّلاَمِ عِندَ رَبِّهِمْ وَهُوَ وَلِيُّهُمْ بِمَا كَانُواْ يَعْمَلُونَ

127- برای آنها خانه امن (يعنی بهترين حالت آرامش خاطر و امنیت) نزد پروردگارشان وجود دارد،
      و او به خاطر رفتار و کردار خوبشان یار و سرپرست آنهاست.

وَيَوْمَ يِحْشُرُهُمْ جَمِيعًا يَا مَعْشَرَ الْجِنِّ قَدِ اسْتَكْثَرْتُم مِّنَ الإِنسِ وَقَالَ أَوْلِيَآؤُهُم مِّنَ الإِنسِ رَبَّنَا اسْتَمْتَعَ بَعْضُنَا
      بِبَعْضٍ وَبَلَغْنَا أَجَلَنَا الَّذِيَ أَجَّلْتَ لَنَا قَالَ النَّارُ مَثْوَاكُمْ خَالِدِينَ فِيهَا إِلاَّ مَا شَاء اللّهُ إِنَّ رَبَّكَ حَكِيمٌ عَليمٌ

128- و زمانی که خدا همگان را جمع می آورد، می فرماید: " ای گروه جن ها، شماها افراد زیادی از انسانها را گمراه نموده اید"،
      و آن دوستان و پیروانشان از انسانها می گویند: " پروردگارا، بعضی از ماها از وجود دیگران سوء استفاده کردند
      و حالا به اجل و موعدی که برایمان مقرر داشته بودی، رسیدیم."
      خدا می فرماید: " جایگاه شما آتش است که در آن جاودان می مانید مگر اينکه خدا حکم دیگری اراده بفرماید،
      همانا خدا فرزانه ی بر همه داناست."

وَكَذَلِكَ نُوَلِّي بَعْضَ الظَّالِمِينَ بَعْضًا بِمَا كَانُواْ يَكْسِبُونَ

129- و بدین گونه برخی از ستمگران را به کیفر اعمالشان، در تسلط ستمگرانی دیگر وا می گذاریم .

يَا مَعْشَرَ الْجِنِّ وَالإِنسِ أَلَمْ يَأْتِكُمْ رُسُلٌ مِّنكُمْ يَقُصُّونَ عَلَيْكُمْ آيَاتِي وَيُنذِرُونَكُمْ لِقَاء يَوْمِكُمْ
      هَذَا قَالُواْ شَهِدْنَا عَلَى أَنفُسِنَا وَغَرَّتْهُمُ الْحَيَاةُ الدُّنْيَا وَشَهِدُواْ عَلَى أَنفُسِهِمْ أَنَّهُمْ كَانُواْ كَافِرِينَ

130- (خداوند در رستاخیز می فرماید): " ای جماعت جن ها و انسانها، آیا پیامبرانی از خودتان به سوی شما نیامدند
      که آیات من را برایتان بازگو نموده و شما را از ملاقات چنین روزی بیم دهند؟ "
      آنها می گویند: "( آری ما غفلت کرده و) بر علیه خودمان گواهی می دهیم"
      و زندگی دنیا (و دلبستگی به جاذبه های آن) آنها را فریب داد
      و اکنون هنگام حسابرسی بر علیه خودشان گواهی می دهند که انکار و کفر می ورزیدند.  

ذَلِكَ أَن لَّمْ يَكُن رَّبُّكَ مُهْلِكَ الْقُرَى بِظُلْمٍ وَأَهْلُهَا غَافِلُونَ

131- این نمایانگر آن است که پروردگارت هیچ گاه مردم دیاری را به خاطر ستم هایشان در صورت ناآگاهی آنها، نابود نمی فرماید
      (مگر اينکه قبلا پیام آوری و يا هدایت گری به سویشان فرستاده باشد).

وَلِكُلٍّ دَرَجَاتٌ مِّمَّا عَمِلُواْ وَمَا رَبُّكَ بِغَافِلٍ عَمَّا يَعْمَلُونَ

132- و برای هر یک از افراد بر حسب اعمالشان، مقام ها و درجاتی وجود دارد و پروردگارت از رفتار و اعمالشان غافل نیست.

وَرَبُّكَ الْغَنِيُّ ذُو الرَّحْمَةِ إِن يَشَأْ يُذْهِبْكُمْ وَيَسْتَخْلِفْ مِن بَعْدِكُم مَّا يَشَاء كَمَآ أَنشَأَكُم مِّن ذُرِّيَّةِ قَوْمٍ آخَرِينَ

133- و پروردگار تو بی نیاز (از همه) و پر رحمت و مهربان است
      (خداوند خوبی شما را می خواهد ولی خود انسانها هستند که به خاطر کردار بدشان مایه پشیمانی شدید و سوزش خودشان می شوند)،
      اگر اراده بفرماید، همه شما را از بين ميبرد و مردم دیگری (يا هر موجود ديگری) را که بخواهد، به جای شما جانشین می فرماید،
      همان گونه که شما را نیز از فرزندان و نسل اقوام دیگری به وجود آورد .

إِنَّ مَا تُوعَدُونَ لآتٍ وَمَا أَنتُم بِمُعْجِزِينَ

134- آن چه که به شما وعده داده می شود، می آید!
      و شما قدرت تغییر مشیت خدا را ندارید (که بتوانید از رستاخیز جلوگیری کنید یا فرار کنید.)

قُلْ يَا قَوْمِ اعْمَلُواْ عَلَى مَكَانَتِكُمْ إِنِّي عَامِلٌ فَسَوْفَ تَعْلَمُونَ مَن تَكُونُ لَهُ عَاقِبَةُ الدِّارِ إِنَّهُ لاَ يُفْلِحُ الظَّالِمُونَ

135- (ای پیامبر) بگو: "ای قوم من، هر چه در امکانات تان دارید بکنید!
      من هم (به وظیفه خود) عمل می کنم ولی به زودی خواهید دانست چه کسی سرانجام نیک خواهد داشت،
      مسلما ستمگران، خوشبخت و رستگار نخواهند شد."

وَجَعَلُواْ لِلّهِ مِمِّا ذَرَأَ مِنَ الْحَرْثِ وَالأَنْعَامِ نَصِيبًا فَقَالُواْ هَذَا لِلّهِ بِزَعْمِهِمْ وَهَذَا لِشُرَكَآئِنَا فَمَا كَانَ
      لِشُرَكَآئِهِمْ فَلاَ يَصِلُ إِلَى اللّهِ وَمَا كَانَ لِلّهِ فَهُوَ يَصِلُ إِلَى شُرَكَآئِهِمْ سَاء مَا يَحْكُمُونَ

136- و مشرکان از آن چه خود خدا از زراعت و چهارپایان آفریده، سهمی برای خدا کنار گذاشته و به خیال خودشان گفتند:
     " این سهم برای خداست و این سهم مال شریکان و بتهای ماست".
     آن چه سهم بتهای شان بود، به خدا نمی رسد ولی آن چه سهم خداست، به بتها می رسد.
     چه طرز داوری بیهوده و ناپسندی دارند!  

وَكَذَلِكَ زَيَّنَ لِكَثِيرٍ مِّنَ الْمُشْرِكِينَ قَتْلَ أَوْلاَدِهِمْ شُرَكَآؤُهُمْ لِيُرْدُوهُمْ وَلِيَلْبِسُواْ عَلَيْهِمْ دِينَهُمْ وَلَوْ شَاء اللّهُ مَا فَعَلُوهُ فَذَرْهُمْ وَمَا يَفْتَرُونَ

137- و همچنین برای بسياری از مشرکان، (بوسيله متوليان دينشان،)
      کشتن فرزندانشان به عنوان قربانی برای بت هايشان موجه جلوه داده شده بود
      که بدین وسیله آنان را از مسیر فطری و عقلانی زندگی منحرف ساخته و نابود کنند
      و این (کار زشت) را برایشان بعنوان يک آئین جلوه گر نمایند که بر عليه منافع خودشان ميباشد،
      و اگر خدا اراده می فرمود (اجبارا جلوی آنها را می گرفت و) این کارها را مرتکب نمی شدند
      (ولی مشیت الهی بر اجبار نیست و به انسانها اختیار انجام خوب و بد داده است)،
      از این رو (ای پیامبر) آنها را با آن خرافات و دروغهایشان واگذار.

وَقَالُواْ هَذِهِ أَنْعَامٌ وَحَرْثٌ حِجْرٌ لاَّ يَطْعَمُهَا إِلاَّ مَن نّشَاء بِزَعْمِهِمْ وَأَنْعَامٌ حُرِّمَتْ ظُهُورُهَا
      وَأَنْعَامٌ لاَّ يَذْكُرُونَ اسْمَ اللّهِ عَلَيْهَا افْتِرَاء عَلَيْهِ سَيَجْزِيهِم بِمَا كَانُواْ يَفْتَرُونَ

138- و متولیان بت خانه ها ادعا می کردند که خوردن گوشت بعضی حیوانات
      و استفاده از برخی کشتزارها، به گمان آنها (مخصوص هديه به بتهاست) و کسی اجازه خوردن آنها را بدون اجازه ما ندارد
      و (نیز ادعا می کردند:) چهارپایانی هستند که سوارشدن بر آنها ممنوع است،
      و چهارپایانی هستند که هنگام ذبح، نام خدا را بر آنها نمی برند.
      اینها همه افترهائی است که به خدا می بندند، و خداوند کیفر افتراهای آنها را خواهد داد.

وَقَالُواْ مَا فِي بُطُونِ هَذِهِ الأَنْعَامِ خَالِصَةٌ لِّذُكُورِنَا وَمُحَرَّمٌ عَلَى أَزْوَاجِنَا وَإِن يَكُن مَّيْتَةً فَهُمْ فِيهِ شُرَكَاء سَيَجْزِيهِمْ وَصْفَهُمْ إِنَّهُ حِكِيمٌ عَلِيمٌ

139- و می گفتند که آنچه در شکم این چهارپایان است مخصوص مردان و پسران ماست و بر همسران ما حرام است
      ولی اگر مرده به دنیا بیایند، همگی در آن شریکند.
      خداوند کیفر این احکام سازی و وصف دروغين را به آنها خواهد داد،
      همانا خدا آن حکم فرمای بر همه داناست.

قَدْ خَسِرَ الَّذِينَ قَتَلُواْ أَوْلاَدَهُمْ سَفَهًا بِغَيْرِ عِلْمٍ وَحَرَّمُواْ مَا رَزَقَهُمُ اللّهُ افْتِرَاء عَلَى اللّهِ قَدْ ضَلُّواْ وَمَا كَانُواْ مُهْتَدِينَ

140- به راستی آنان که فرزندان خود را از روی سفاهت و نادانی کشتند
      و آنچه را که خدا به آنها روزی عنایت فرموده بود، با دروغ بستن به خدا، حرام شمردند، به خودشان زیان وارد کردند
      و مسلما بسیار گمراه بوده و هرگزدر مسير راه راست و درست زندگی نبوده اند.

وَهُوَ الَّذِي أَنشَأَ جَنَّاتٍ مَّعْرُوشَاتٍ وَغَيْرَ مَعْرُوشَاتٍ وَالنَّخْلَ وَالزَّرْعَ مُخْتَلِفًا أُكُلُهُ وَالزَّيْتُونَ وَالرُّمَّانَ مُتَشَابِهًا وَغَيْرَ مُتَشَابِهٍ
      كُلُواْ مِن ثَمَرِهِ إِذَا أَثْمَرَ وَآتُواْ حَقَّهُ يَوْمَ حَصَادِهِ وَلاَ تُسْرِفُواْ إِنَّهُ لاَ يُحِبُّ الْمُسْرِفِينَ

141- و اوست خدائی که باغهائی آفرید که برخی درختان آن با داربست و برخی بدون داربست رشد می کنند
      و نیز نخل و کشتزارها با میوه و محصولاتی که طعم و مزه آنها گوناگون بوده
      و زیتون و انار که بعضی از میوه هايشان شبیه هم و بعضی بی شباهت هستند.
      هنگامی که میوه شان رسیده شد، از آن بخورید و هنگام درو، سهم بینوایان را به آنها بدهید
      و اسراف و زیاده روی نکنید که خدا اسراف کنندگان را دوست نمی دارد.

وَمِنَ الأَنْعَامِ حَمُولَةً وَفَرْشًا كُلُواْ مِمَّا رَزَقَكُمُ اللّهُ وَلاَ تَتَّبِعُواْ خُطُوَاتِ الشَّيْطَانِ إِنَّهُ لَكُمْ عَدُوٌّ مُّبِينٌ

142- و از چهارپایان بعضی بزرگ و باربر بوده و بعضی کوتاه قد هستند.
      از اين نعمت ها آنچه را خدا به شما روزی عنایت فرموده، بخورید
      و مسير پلید شیطانی را (در حلال و حرام کردن خودساخته و خرافی) پیروی نکنید، چون او (شيطان) دشمن آشکار شماست.
      (فقط از احکام الهی پیروی نمائید)

ثَمَانِيَةَ أَزْوَاجٍ مِّنَ الضَّأْنِ اثْنَيْنِ وَمِنَ الْمَعْزِ اثْنَيْنِ قُلْ آلذَّكَرَيْنِ حَرَّمَ أَمِ الأُنثَيَيْنِ أَمَّا اشْتَمَلَتْ
      عَلَيْهِ أَرْحَامُ الأُنثَيَيْنِ نَبِّؤُونِي بِعِلْمٍ إِن كُنتُمْ صَادِقِينَ

143- (خداوند)، هشت جفت از چهارپایان (اهلی برای استفاده شما آفرید) از میش دو جفت و از بز دو جفت (یکی نر و یکی ماده)،  9
      بپرس آیا خداوند نرهای آنها را حرام فرموده یا ماده ها را؟
      و یا آنچه رحم ماده های آنها درخود دارند؟
      اگر از روی دلیل و راستی به حرام یا حلال بودن آنها دانشی دارید، به من بگوئید.

وَمِنَ الإِبْلِ اثْنَيْنِ وَمِنَ الْبَقَرِ اثْنَيْنِ قُلْ آلذَّكَرَيْنِ حَرَّمَ أَمِ الأُنثَيَيْنِ أَمَّا اشْتَمَلَتْ عَلَيْهِ أَرْحَامُ الأُنثَيَيْنِ أَمْ كُنتُمْ شُهَدَاء
      إِذْ وَصَّاكُمُ اللّهُ بِهَذَا فَمَنْ أَظْلَمُ مِمَّنِ افْتَرَى عَلَى اللّهِ كَذِبًا لِيُضِلَّ النَّاسَ بِغَيْرِ عِلْمٍ إِنَّ اللّهَ لاَ يَهْدِي الْقَوْمَ الظَّالِمِينَ

144- و نیز از شتر دو جفت (یکی نر و یکی ماده) و از گاو نیز دو زوج (یکی نر و یکی ماده برای شما آفرید،)
      بپرس کدام یک از اینها را خدا حرام فرموده، نرها را یا ماده ها را؟
      و یا آنچه رحم های شان درخود دارند؟
      و آیا شما گواه بودید هنگامی که خدا این حکم را صادر فرمود؟
      پس (چون گواه نبوده و دانشی هم ندارید،) چه کسی ستمکارتر از آن است که به خدا دروغ ببندد
      تا مردم را از روی نادانی گمراه نماید؟
      مسلما خدا مردمان ستمکار را رهنمائی نمی فرماید!

قُل لاَّ أَجِدُ فِي مَا أُوْحِيَ إِلَيَّ مُحَرَّمًا عَلَى طَاعِمٍ يَطْعَمُهُ إِلاَّ أَن يَكُونَ مَيْتَةً أَوْ دَمًا مَّسْفُوحًا أَوْ لَحْمَ خِنزِيرٍ فَإِنَّهُ رِجْسٌ أَوْ فِسْقًا
أُهِلَّ لِغَيْرِ اللّهِ بِهِ فَمَنِ اضْطُرَّ غَيْرَ بَاغٍ وَلاَ عَادٍ فَإِنَّ رَبَّكَ غَفُورٌ رَّحِيمٌ

145- بگو: در بین (آیات قرآن) که به من وحی شده، هیچ غذای حرامی بر کسی که غذائی می خورد، پیدا نمی کنم
      بجز مردار یا خونی که (از بدن حيوان) بیرون ریخته باشد یا گوشت خوک که این ها همه پلید هستند،
      یا نادرست قربانی کردن که نام غیر خدا (نام بتها و غیره) بر آنها برده شده باشد،
      با وجود این، اگر کسی (از گرسنگی) ناچار شود، بدون میل شکم چرانی و یا زیاده خوری، اندکی بخورد،
      خدا آمرزنده ی مهربان بر نیکان است .

وَعَلَى الَّذِينَ هَادُواْ حَرَّمْنَا كُلَّ ذِي ظُفُرٍ وَمِنَ الْبَقَرِ وَالْغَنَمِ حَرَّمْنَا عَلَيْهِمْ شُحُومَهُمَا إِلاَّ مَا حَمَلَتْ ظُهُورُهُمَا
      أَوِ الْحَوَايَا أَوْ مَا اخْتَلَطَ بِعَظْمٍ ذَلِكَ جَزَيْنَاهُم بِبَغْيِهِمْ وِإِنَّا لَصَادِقُونَ

146- و بر یهودیان، هر حیوان ناخن دار و چنگال دار و از گاو و گوسفند، پیه و چربی شان را حرام فرمودیم
      مگر چربی هائی که بر پشت آنها و یا در امعاء و احشاء (داخل شکم) یا با استخوان آمیخته باشد.
      این سختگیری را به عنوان کیفر ستمگری هایشان (مانند کشتن پیامبران و ستم بر ضعیفان و رباخواری و غیره)
      مقرر فرموده بوديم و آن چه می فرمائیم، راست و درست است.

فَإِن كَذَّبُوكَ فَقُل رَّبُّكُمْ ذُو رَحْمَةٍ وَاسِعَةٍ وَلاَ يُرَدُّ بَأْسُهُ عَنِ الْقَوْمِ الْمُجْرِمِينَ

147- (ای پیامبر) اگر تو را تکذیب می کند، بگو: 
      اگر چه پروردگارتان دارای رحمت و لطف وسیعی است، ولی سختگیری او نسبت به مردمان تبه کار برداشته و يا حذف نمی شود.

سَيَقُولُ الَّذِينَ أَشْرَكُواْ لَوْ شَاء اللّهُ مَا أَشْرَكْنَا وَلاَ آبَاؤُنَا وَلاَ حَرَّمْنَا مِن شَيْءٍ كَذَلِكَ كَذَّبَ الَّذِينَ
      مِن قَبْلِهِم حَتَّى ذَاقُواْ بَأْسَنَا قُلْ هَلْ عِندَكُم مِّنْ عِلْمٍ فَتُخْرِجُوهُ لَنَا إِن تَتَّبِعُونَ إِلاَّ الظَّنَّ وَإِنْ أَنتُمْ إَلاَّ تَخْرُصُونَ

148- به زودی مشرکان خواهند گفت:
      "اگر خدا می خواست، نه ما و نه پدران ما شریک برای خدا قائل نمی شدند و ما نیز چیزی را از خود حرام نمی کردیم"،     
       پیش از آنها هم افرادی همین طور دروغ می بافتند تا اينکه عذاب ما را چشیدند.
       بگو: آیا دلیل قاطعی در این باره دارید؟
       پس دليلتان را بیرون آورده به ما نشان بدهید.
       البته شما فقط از ظن و گمان خود پیروی نموده و تنها حرفهای بیهوده و گزاف می گوئید!

قُلْ فَلِلّهِ الْحُجَّةُ الْبَالِغَةُ فَلَوْ شَاء لَهَدَاكُمْ أَجْمَعِينَ

149- بگو: "دلیل قاطع و رسا از سوی خداست و اگر او اراده می فرمود، همه شما را (به اجبار) هدایت می فرمود
      (ولی مشیت الهی اجبار نیست، اين خودتان هستيد که این روش های نادرست را اختیار نموه اید.)"

قُلْ هَلُمَّ شُهَدَاءكُمُ الَّذِينَ يَشْهَدُونَ أَنَّ اللّهَ حَرَّمَ هَذَا فَإِن شَهِدُواْ فَلاَ تَشْهَدْ مَعَهُمْ وَلاَ تَتَّبِعْ أَهْوَاء
      الَّذِينَ كَذَّبُواْ بِآيَاتِنَا وَالَّذِينَ لاَ يُؤْمِنُونَ بِالآخِرَةِ وَهُم بِرَبِّهِمْ يَعْدِلُونَ

150- بگو: " آن گواهان تان را که گواهی می دهند که خدا این چیزها را حرام فرموده، بیاورید."
      پس اگر آنها شهادت دروغ دادند، تو آنگونه شهادت نده و از خواستهای آنان که آیات ما را تکذیب نموده
      و از آنهائی که به آخرت ایمان ندارند و برای خدا شریک قائلند، پیروی نکن.

قُلْ تَعَالَوْاْ أَتْلُ مَا حَرَّمَ رَبُّكُمْ عَلَيْكُمْ أَلاَّ تُشْرِكُواْ بِهِ شَيْئًا وَبِالْوَالِدَيْنِ إِحْسَانًا وَلاَ تَقْتُلُواْ أَوْلاَدَكُم مِّنْ إمْلاَقٍ نَّحْنُ نَرْزُقُكُمْ
      وَإِيَّاهُمْ وَلاَ تَقْرَبُواْ الْفَوَاحِشَ مَا ظَهَرَ مِنْهَا وَمَا بَطَنَ وَلاَ تَقْتُلُواْ النَّفْسَ الَّتِي حَرَّمَ اللّهُ إِلاَّ بِالْحَقِّ ذَلِكُمْ وَصَّاكُمْ بِهِ لَعَلَّكُمْ تَعْقِلُونَ

151- (ای پیامبر) بگو: " بیائید تا برای تان آنچه را که خداوندتان بر شما حرام فرموده بخوانم:
      کسی و چیزی را شریک خدا قرار ندهید
      و به پدر و مادرتان نیکی کنید
      و فرزندان خود را از ترس فقر و تنگدستی نکشید،
      (خداوند ميفرمايد:) این ما هستیم که به شما و به آنها روزی می دهیم.
      و نزدیک کارهای زشت (جنسی)، چه آشکار و چه پنهان باشد نشويد.
      و انسانی را که خدا جانش را محترم شمرده، نکشید مگر به حق
      (بر اساس احکام قصاص دادگاهی بر طبق قوانين قصاص خداوند).
      این دستورات را خدا به شما سفارش فرموده تا درباره آنها درست انديشه و تعقل کنيد.

وَلاَ تَقْرَبُواْ مَالَ الْيَتِيمِ إِلاَّ بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ حَتَّى يَبْلُغَ أَشُدَّهُ وَأَوْفُواْ الْكَيْلَ وَالْمِيزَانَ بِالْقِسْطِ لاَ نُكَلِّفُ نَفْسًا
      إِلاَّ وُسْعَهَا وَإِذَا قُلْتُمْ فَاعْدِلُواْ وَلَوْ كَانَ ذَا قُرْبَى وَبِعَهْدِ اللّهِ أَوْفُواْ ذَلِكُمْ وَصَّاكُم بِهِ لَعَلَّكُمْ تَذَكَّرُونَ

152-  و نیز اينکه نزدیک مال یتیم نشوید، مگر به بهترین نحو (يعنی برای بهبود وضع شان)
       تا اينکه به مرحله بلوغ و رشد برسند و درستی را در پیمانه و وزن کردن از روی عدالت و انصاف رعایت نمائید.
       ما هيچکسی را بیش از توانايش تکلیف نمی فرمائیم
       و هرگاه سخنی می گوئید، از روی انصاف و عدالت، حرف بزنيد، اگر چه (یکی از طرفین) از بستگان و نزدیکان شما باشد.
       و به عهد خود با خدا، وفا کنید.
       اینها را به شما توصیه و سفارش فرموده تا پند بگیرید و به یاد داشته باشید.

وَأَنَّ هَذَا صِرَاطِي مُسْتَقِيمًا فَاتَّبِعُوهُ وَلاَ تَتَّبِعُواْ السُّبُلَ فَتَفَرَّقَ بِكُمْ عَن سَبِيلِهِ ذَلِكُمْ وَصَّاكُم بِهِ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ

153- و این راه راست من است،
      پس از این راه پیروی نمائید و از راه های گوناگون دیگر پيروی نکنيد که شما را از راه او (يعنی خدا) جدا می سازد.
      این است آن چه او (خداوند) به شما سفارش می فرماید تا خداآگاه بوده و از نافرمانی او بپرهیزيد.

ثُمَّ آتَيْنَا مُوسَى الْكِتَابَ تَمَامًا عَلَى الَّذِيَ أَحْسَنَ وَتَفْصِيلًا لِّكُلِّ شَيْءٍ وَهُدًى وَرَحْمَةً لَّعَلَّهُم بِلِقَاء رَبِّهِمْ يُؤْمِنُونَ

154- (بعد از پیامبران پیشین،) سپس به موسی کتاب (الهی تورات) را بطور کامل، دادیم
       تا اينکه نعمت ها را بر آنها که انسانهای خوب و نیکوکار بودند، تمام و کامل گردانیم
       و همه چیز را (که مورد نیازشان بود) شرح دادیم
       تا مایه رهنمائی و رحمت بوده و بدان وسیله به ملاقات پروردگارشان در روز رستاخیز باور داشته باشند.

وَهَذَا كِتَابٌ أَنزَلْنَاهُ مُبَارَكٌ فَاتَّبِعُوهُ وَاتَّقُواْ لَعَلَّكُمْ تُرْحَمُونَ

155- و این کتاب (قرآن) را که سرشار از خوبی و برکت می باشد نازل فرمودیم تا از آن پیروی کنید
      و خداآگاه و خداپروا باشید تا مورد رحمت الهی قرار بگیرید.

أَن تَقُولُواْ إِنَّمَا أُنزِلَ الْكِتَابُ عَلَى طَآئِفَتَيْنِ مِن قَبْلِنَا وَإِن كُنَّا عَن دِرَاسَتِهِمْ لَغَافِلِينَ

156- و تا اینکه بهانه نگیرید و نگوئید که بر دو طائفه و مردم پیشین (یهودیان و مسیحیان) کتاب فرستاده شده بود
      و ما که از مفاد آموزش آنها اطلاعی نداشتیم .

أَوْ تَقُولُواْ لَوْ أَنَّا أُنزِلَ عَلَيْنَا الْكِتَابُ لَكُنَّا أَهْدَى مِنْهُمْ فَقَدْ جَاءكُم بَيِّنَةٌ مِّن رَّبِّكُمْ وَهُدًى وَرَحْمَةٌ فَمَنْ أَظْلَمُ مِمَّن كَذَّبَ بِآيَاتِ اللّهِ
      وَصَدَفَ عَنْهَا سَنَجْزِي الَّذِينَ يَصْدِفُونَ عَنْ آيَاتِنَا سُوءَ الْعَذَابِ بِمَا كَانُواْ يَصْدِفُونَ

157- یا اينکه بگوئید: اگر کتابی بر ما نازل می شد، ما از آنها هدایت یافته تر می شدیم.
      اکنون که روشنگری و رهنمود و رحمت از سوی خداوند بر شما آمده است.
      پس چه کسی ستمکارتر از آن است که به آیات خدا دروغ بسته واز آن روی گردان شود.
      در آینده آنهائی را که از آیات ما روی برمی گردانند، به سبب روی برگرداندنشان به کیفر شدیدی خواهيم رساند .

هَلْ يَنظُرُونَ إِلاَّ أَن تَأْتِيهُمُ الْمَلآئِكَةُ أَوْ يَأْتِيَ رَبُّكَ أَوْ يَأْتِيَ بَعْضُ آيَاتِ رَبِّكَ يَوْمَ يَأْتِي بَعْضُ آيَاتِ رَبِّكَ لاَ يَنفَعُ نَفْسًا
      إِيمَانُهَا لَمْ تَكُنْ آمَنَتْ مِن قَبْلُ أَوْ كَسَبَتْ فِي إِيمَانِهَا خَيْرًا قُلِ انتَظِرُواْ إِنَّا مُنتَظِرُونَ

158- آيا انتظار دارند که مثلا فرشتگان به سوی آنها بیایند یا خود خداوند تو بر آنها به شکلی ظاهر بشود
      یا بعضی از نشانه ها و معجزات خدا بر سر آنها واقع شود؟
      آن روزی که بعضی از آیات خداوندت به تحقق برسد، (دیگر دیر شده و) ایمان آوردن هیچ کسی که قبلا باور نداشت 
      یا به خاطر باور و ایمان (غلط) اش، کار خیر و خوبی انجام نداده، فائده ای برایش ندارد.
      بگو: شما منتظر (رفتار بیهوده خودتان) باشید و ما نیز منتظر (زمان کیفرتان) هستیم.

إِنَّ الَّذِينَ فَرَّقُواْ دِينَهُمْ وَكَانُواْ شِيَعًا لَّسْتَ مِنْهُمْ فِي شَيْءٍ إِنَّمَا أَمْرُهُمْ إِلَى اللّهِ ثُمَّ يُنَبِّئُهُم بِمَا كَانُواْ يَفْعَلُونَ

159- کسانی که دين و آئین خود را پراکنده و فرقه فرقه (از هم جدا) نموده و دچار چند دستگی و مذاهب مختلف شده اند،
      تو (پیامبر) وجه مشترکی با آنها نداری.
      به راستی که کارشان به خدا واگذار شده و سپس (در رستاخیز) آنها را به چگونگی و نتایج کردارشان آگاه خواهد فرمود.

مَن جَاء بِالْحَسَنَةِ فَلَهُ عَشْرُ أَمْثَالِهَا وَمَن جَاء بِالسَّيِّئَةِ فَلاَ يُجْزَى إِلاَّ مِثْلَهَا وَهُمْ لاَ يُظْلَمُونَ

160- هر کس هر کار نیکی را (در روز قيامت) بعنوان توشه و همراه خود بیاورد، ده برابر آن پاداش خواهد داشت
      و هر کسی با عمل بد و گناه خود حاضر شود، جز به اندازه و مثل همان گناه، کيفر نخواهد داشت
      و بر آنها ستمی روا نخواهد شد .

قُلْ إِنَّنِي هَدَانِي رَبِّي إِلَى صِرَاطٍ مُّسْتَقِيمٍ دِينًا قِيَمًا مِّلَّةَ إِبْرَاهِيمَ حَنِيفًا وَمَا كَانَ مِنَ الْمُشْرِكِينَ

161- بگو: پروردگارم مرا به راه راست هدایت فرموده،  
      به آئینی استوار و پایدار که همان آئین یکتا پرستی ابراهیم است که او هیچ گاه از مشرکان نبود.

قُلْ إِنَّ صَلاَتِي وَنُسُكِي وَمَحْيَايَ وَمَمَاتِي لِلّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ

162- بگو نمازها، عبادات و زندگی و مرگ من همه برای خداست که او خداوند و پروردگار همه جهانها و جهانیان است.

لاَ شَرِيكَ لَهُ وَبِذَلِكَ أُمِرْتُ وَأَنَاْ أَوَّلُ الْمُسْلِمِينَ

163- شریکی برای او وجود ندارد.
      و به من همين (بينش و عقيده توحيدی) دستور داده شده و اينکه من پيشوای مسلمانان باشم.

قُلْ أَغَيْرَ اللّهِ أَبْغِي رَبًّا وَهُوَ رَبُّ كُلِّ شَيْءٍ وَلاَ تَكْسِبُ كُلُّ نَفْسٍ إِلاَّ عَلَيْهَا وَلاَ تَزِرُ وَازِرَةٌ وِزْرَ أُخْرَى ثُمَّ إِلَى رَبِّكُم
      مَّرْجِعُكُمْ فَيُنَبِّئُكُم بِمَا كُنتُمْ فِيهِ تَخْتَلِفُونَ

164- بگو: " آیا غیر از خدا کسی را به عنوان خداوند و پروردگار خود بجویم؟ در حالی که او خداوند و پروردگار همه موجودات است! ".  
      و هیچ کس جز به زيان خود مرتکب گناهی نمی شود و هیچ فردی بارگناه دیگری را به دوش نمی کشد.
      در پايان بازگشت وجودتان به سوی پروردگارتان است و شما را درباره اموری که با هم اختلاف داشتید، آگاه خواهد فرمود.

وَهُوَ الَّذِي جَعَلَكُمْ خَلاَئِفَ الأَرْضِ وَرَفَعَ بَعْضَكُمْ فَوْقَ بَعْضٍ دَرَجَاتٍ لِّيَبْلُوَكُمْ فِي مَا آتَاكُمْ إِنَّ رَبَّكَ سَرِيعُ الْعِقَابِ وَإِنَّهُ لَغَفُورٌ رَّحِيمٌ

165- و اوست که شما را جانشینان (پیشینیان) در زمین قرار داده
      و درجات و امکانات برخی از شما را بر برخی دیگر برتری داده،
      تا شما را به وسیله نعمت هائی که به شما عنایت فرموده، آزمایش بفرماید.
      همانا پروردگار تو هم سريع مجازات دهنده است
      و هم آمرزنده و مهربان بر نیکان است .  

قسمت زير پاورقی است و قسمتی از قرآن نيست