Translation of the Holy Quran by Dr. Gilani

ترجمه دکتر گيلانی

نازل شده در مکه - شامل ١۰٩ آيه

فقط خدا - فقط قرآن

سوره يونس - سوره  ١۰

الر تِلْكَ آيَاتُ الْكِتَابِ الْحَكِيمِ

1- الَر (از الله به رسول) .
   اینها آیات کتاب پر از حکمت است. 

أَكَانَ لِلنَّاسِ عَجَبًا أَنْ أَوْحَيْنَا إِلَى رَجُلٍ مِّنْهُمْ أَنْ أَنذِرِ النَّاسَ وَبَشِّرِ
      الَّذِينَ آمَنُواْ أَنَّ لَهُمْ قَدَمَ صِدْقٍ عِندَ رَبِّهِمْ قَالَ الْكَافِرُونَ إِنَّ هَذَا لَسَاحِرٌ مُّبِينٌ

2- آیا برای مردم تعجب دارد که بر مردی از میان شان وحی نازل فرمودیم که مردم را هشدار دهد
    و به آنهایی که ایمان آورده اند، مژده بدهد که نزد پروردگارشان، سابقه (نامه اعمال) صداقت، راستی، درستی و نیکویی دارند؟
    کافران می گویند که اين (محمّد) حتماً جادوگر است. 

إِنَّ رَبَّكُمُ اللّهُ الَّذِي خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضَ فِي سِتَّةِ أَيَّامٍ ثُمَّ اسْتَوَى
      عَلَى الْعَرْشِ يُدَبِّرُ الأَمْرَ مَا مِن شَفِيعٍ إِلاَّ مِن بَعْدِ إِذْنِهِ ذَلِكُمُ اللّهُ رَبُّكُمْ فَاعْبُدُوهُ أَفَلاَ تَذَكَّرُونَ

3- خداوند، پرورگار شما است که آسمانها و زمین را در شش دوره زمانی آفرید
    و نیز بر اداره و کنترل همه هستی، هماهنگی بخشید و او امور همه آسمانها و زمین را با تدبر (و با طرح ازلی و ابدی) اداره می فرماید.
    هیچ شفاعت کننده ای وجود نخواهد داشت، مگر به اجازه او.
    این خداست که خداوند شما می باشد، پس تنها او را بپرستید و اطاعت کنید.
    آیا متوجه (این حقیقت بزرگ ) نیستید؟

إِلَيْهِ مَرْجِعُكُمْ جَمِيعًا وَعْدَ اللّهِ حَقًّا إِنَّهُ يَبْدَأُ الْخَلْقَ ثُمَّ يُعِيدُهُ لِيَجْزِيَ الَّذِينَ آمَنُواْ وَعَمِلُواْ
      الصَّالِحَاتِ بِالْقِسْطِ وَالَّذِينَ كَفَرُواْ لَهُمْ شَرَابٌ مِّنْ حَمِيمٍ وَعَذَابٌ أَلِيمٌ بِمَا كَانُواْ يَكْفُرُونَ

4- بازگشت همه شما به سوی اوست، این وعده راستین خداست.
   او خلقت و آفرینش را آغاز فرموده و سپس دوباره بازگشت می دهد و برميگرداند
   که سرانجام به آنهایی که ایمان آورده و کارهای نیکو و صالح انجام دادند، از روی عدل و انصاف پاداش عنایت فرماید   
   و آنهایی که کفر ورزيده و انکار نمودند، آشامیدنی شان از مایعی سوزان بوده و عذابی دردناک به خاطر کفر و انکارشان خواهند داشت. 

هُوَ الَّذِي جَعَلَ الشَّمْسَ ضِيَاء وَالْقَمَرَ نُورًا وَقَدَّرَهُ مَنَازِلَ لِتَعْلَمُواْ
      عَدَدَ السِّنِينَ وَالْحِسَابَ مَا خَلَقَ اللّهُ ذَلِكَ إِلاَّ بِالْحَقِّ يُفَصِّلُ الآيَاتِ لِقَوْمٍ يَعْلَمُونَ

5- اوست که خورشید را مایه روشنایی و ماه را (مایه انعکاس آن و وسيله) نور قرار داده  
    و برای آن (ماه) منزلگاه هائی مقرر فرمود تا شمارش سالها و حساب (روزها و امور) را بدانید.   
    همه این ها را خدا فقط برای بيان حق و حقيقت خلق فرمود.
    او آیات و نشانه های خود را برای مردم اهل فهم و دانش، شرح می دهد.

إِنَّ فِي اخْتِلاَفِ اللَّيْلِ وَالنَّهَارِ وَمَا خَلَقَ اللّهُ فِي السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ لآيَاتٍ لِّقَوْمٍ يَتَّقُونَ

6- به راستی، در آمد و شد پیاپی شب و روز و هر آنچه خدا در آسمانها و زمین آفریده است،
   دلائل و نشانه هایی (از عظمت پروردگار) در بینش مردم خداآگاه و خداپروا (که چشم دل شان باز است،) می باشد.

إَنَّ الَّذِينَ لاَ يَرْجُونَ لِقَاءنَا وَرَضُواْ بِالْحَياةِ الدُّنْيَا وَاطْمَأَنُّواْ بِهَا وَالَّذِينَ هُمْ عَنْ آيَاتِنَا غَافِلُونَ

7- آنهایی که امید ملاقات ما را (در رستاخیز) ندارند و به زندگی این دنیا دل بسته و بر آن تکیه کرده اند
    و آنهایی که از نشانه های عظمت ما غافلند،

أُوْلَئِكَ مَأْوَاهُمُ النُّارُ بِمَا كَانُواْ يَكْسِبُونَ

8- آنان همان کسانی هستند که به سبب برداشت ها و کردارهای غلط شان، وضع و جایگاهشان آتش (و سوز پشیمانی) خواهد بود. 

إِنَّ الَّذِينَ آمَنُواْ وَعَمِلُواْ الصَّالِحَاتِ يَهْدِيهِمْ رَبُّهُمْ بِإِيمَانِهِمْ تَجْرِي مِن تَحْتِهِمُ الأَنْهَارُ فِي جَنَّاتِ النَّعِيمِ

9- (ولی) کسانی که ایمان آورده و اعمال نیکو انجام می دهند،
   پروردگارشان، آنها را به وسیله و بسبب ایمان شان به راه راست (به سوی بهشت) رهنمایی می فرماید   
   که در پائين باغهای پرنعمت آن، جویبارها روان است.

دَعْوَاهُمْ فِيهَا سُبْحَانَكَ اللَّهُمَّ وَتَحِيَّتُهُمْ فِيهَا سَلاَمٌ وَآخِرُ دَعْوَاهُمْ أَنِ الْحَمْدُ لِلّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ

10- نیایش آنها در آنجا این است که: " بارالها، تو از همه برتر و منزهی."
    و درودشان واژه سلام است ديگر ستایش آنها این است که:
    " ستایش و پرستش و حمد و ثنا همه برای خداست که خداوند جهان ها و جهانيان است."

وَلَوْ يُعَجِّلُ اللّهُ لِلنَّاسِ الشَّرَّ اسْتِعْجَالَهُم بِالْخَيْرِ لَقُضِيَ إِلَيْهِمْ أَجَلُهُمْ فَنَذَرُ الَّذِينَ لاَ يَرْجُونَ لِقَاءنَا فِي طُغْيَانِهِمْ يَعْمَهُونَ

11- اگر با همان شتابی که مردم برای اجابت دعای خیر دارند (و خدا دعایشان را مستجاب می فرماید)،
     خدا به خواهش های شرّ مردم (مثلا اگر تو پیامبر راست می گویی، فلان بلا را بر سر ما بیاور) جواب سریع می داد،
     کارشان تمام و عمرشان به پایان می رسید
     ولی آنها را که به ملاقات ما در رستاخیز امید ندارند، ما آنها را رها ميکنيم که در سرکشی و طغیانشان، سرگردان و گنگ بمانند.  

وَإِذَا مَسَّ الإِنسَانَ الضُّرُّ دَعَانَا لِجَنبِهِ أَوْ قَاعِدًا أَوْ قَآئِمًا فَلَمَّا كَشَفْنَا
عَنْهُ ضُرَّهُ مَرَّ كَأَن لَّمْ يَدْعُنَا إِلَى ضُرٍّ مَّسَّهُ كَذَلِكَ زُيِّنَ لِلْمُسْرِفِينَ مَا كَانُواْ يَعْمَلُونَ

12- و هنگامی که به انسان زیان و گرفتاری می رسد، چه به پهلو دراز کشیده و یا نشسته و یا سرپا باشد،
    در هر حالتی که هست، ما را به کمک می خواند، ولی همين که گرفتاری اش را برطرف می کنیم،
    چنان از آن موضوع می گذرد که انگار هرگز ما را برای رفع گرفتاریش که با آن گریبانگیر بود، به کمک نخوانده بود.
    این گونه، کردار زشت خطاکاران که در گناه افراط ميورزند، در نظرشان موجه جلوه می کند.

وَلَقَدْ أَهْلَكْنَا الْقُرُونَ مِن قَبْلِكُمْ لَمَّا ظَلَمُواْ وَجَاءتْهُمْ رُسُلُهُم بِالْبَيِّنَاتِ وَمَا كَانُواْ لِيُؤْمِنُواْ كَذَلِكَ نَجْزِي الْقَوْمَ الْمُجْرِمِينَ

13- و ما پیش از شما نسل هائی از مردمانی را که کفر و شرک ورزیدند، نابود کردیم   
     در حالی که پیامبرانشان با دلائل روشن و معجزات برای هدایت و رهنمایی بسوی آنها آمدند ولی آنها نخواستند ایمان بیاورند.
     ما اینگونه مردم گناه پیشه را مجازات می دهیم.  

ثُمَّ جَعَلْنَاكُمْ خَلاَئِفَ فِي الأَرْضِ مِن بَعْدِهِم لِنَنظُرَ كَيْفَ تَعْمَلُونَ

14- پس از دوره آنها، شما را در سرزمین جانشین آنها قرار دادیم تا ملاحظه کنيم که شما چگونه رفتار و عمل می کنید.
    (خدا آينده همه چيز منجمله چگونگی رفتار ما را کاملا ميداند،
    از طرفی خداوند پيش از انجام کار خوب و يا بد کسی، به او پاداش و يا مجازاتی نميدهد.)    

وَإِذَا تُتْلَى عَلَيْهِمْ آيَاتُنَا بَيِّنَاتٍ قَالَ الَّذِينَ لاَ يَرْجُونَ لِقَاءنَا ائْتِ بِقُرْآنٍ غَيْرِ هَذَا أَوْ بَدِّلْهُ قُلْ مَا يَكُونُ لِي أَنْ أُبَدِّلَهُ مِن تِلْقَاء
      نَفْسِي إِنْ أَتَّبِعُ إِلاَّ مَا يُوحَى إِلَيَّ إِنِّي أَخَافُ إِنْ عَصَيْتُ رَبِّي عَذَابَ يَوْمٍ عَظِيمٍ

15- و هنگامی که آیات روشن کننده حقايق ما بر آنها خوانده می شود، آنهایی که امید ملاقات ما را در رستاخیز ندارند، می گویند:
    " قران و مطالبی غیر از این بیاور یا آن را تغییر بده. " 
    (ای پیامبر) بگو: "من حق ندارم که آنرا به ميل خودم تغییر بدهم.
    من فقط از آنچه به من وحی شده پیروی می کنم.
    من اگر سرکشی و نافرمانی پروردگارم را بکنم، از عذاب روز بزرگ (رستاخیز) می ترسم".

قُل لَّوْ شَاء اللّهُ مَا تَلَوْتُهُ عَلَيْكُمْ وَلاَ أَدْرَاكُم بِهِ فَقَدْ لَبِثْتُ فِيكُمْ عُمُرًا مِّن قَبْلِهِ أَفَلاَ تَعْقِلُونَ

16- بگو: " اگر خدا نمی خواست، من این آیات را (قرآن را) بر شما نمی خواندم و خدا شما را از معنای آن آگاه نمی ساخت.
    من که پیش از این وحی، عمری در میان شما گذراندم (و مرا می شناسید که امین و راستگو هستم).
    آيا نمی خواهید در این باره تعقل کنید؟"  

فَمَنْ أَظْلَمُ مِمَّنِ افْتَرَى عَلَى اللّهِ كَذِبًا أَوْ كَذَّبَ بِآيَاتِهِ إِنَّهُ لاَ يُفْلِحُ الْمُجْرِمُونَ

17- پس چه کسی ستمکارتر از آن است که به خدا دروغ ببندد و یا آیات او را تکذیب بکند؟  
در حقيقت ستمکاران هرگز رستگار نخواهند شد.

وَيَعْبُدُونَ مِن دُونِ اللّهِ مَا لاَ يَضُرُّهُمْ وَلاَ يَنفَعُهُمْ وَيَقُولُونَ هَؤُلاء شُفَعَاؤُنَا عِندَ اللّهِ قُلْ أَتُنَبِّئُونَ اللّهَ
      بِمَا لاَ يَعْلَمُ فِي السَّمَاوَاتِ وَلاَ فِي الأَرْضِ سُبْحَانَهُ وَتَعَالَى عَمَّا يُشْرِكُونَ

18- و غیر از خدا، آنها چیزهایی را می پرستند که قادر به ضرر و نفع آنها نيستند و می گویند این ها شفیعان ما نزد خدا هستند.   
     بگو: شما خبر چیزی را به خدا می دهید که او در آسمانها و زمین از آن اطلاع ندارد؟  
     او منزه و برتر و بالاتر است از این چیزهایی که به او نسبت ميدهند، و برای او شريک قائلند.

وَمَا كَانَ النَّاسُ إِلاَّ أُمَّةً وَاحِدَةً فَاخْتَلَفُواْ وَلَوْلاَ كَلِمَةٌ سَبَقَتْ مِن رَّبِّكَ لَقُضِيَ بَيْنَهُمْ فِيمَا فِيهِ يَخْتَلِفُونَ

19- در آغاز، مردم همه یک امت (موحد فطری و یکتاپرست) بودند.
     بعدها اختلاف عقیده پیدا کردند (گروهی راست سرشت و فطرتاً موحد و یکتاپرست ماندند و گروهی به شرک و دروغ پرداختند)،
     و اگر از پیش، مشیّت و دستور الهی از خداوندت (مبنی بر آزادی انسانها در تفکر و تعالی و انتخاب بد و خوب) نبود،
     بلافاصله و بدون مهلت در باره آنچه که مورد اختلاف بین انسانها بود، داوری می شد (و مشرکان فوراً مجازات می شدند).

وَيَقُولُونَ لَوْلاَ أُنزِلَ عَلَيْهِ آيَةٌ مِّن رَّبِّهِ فَقُلْ إِنَّمَا الْغَيْبُ لِلّهِ فَانْتَظِرُواْ إِنِّي مَعَكُم مِّنَ الْمُنتَظِرِينَ

20- و می گویند: " چرا معجزه ای از پروردگارش بر او (محمّد) نازل نمی شود؟ "
     بگو: غیب و معجزات تنها در اختیار خداست، پس منتظر باشید که من هم با شما در انتظار (حکم خدا در باره ما) هستم.

وَإِذَا أَذَقْنَا النَّاسَ رَحْمَةً مِّن بَعْدِ ضَرَّاء مَسَّتْهُمْ إِذَا لَهُم مَّكْرٌ فِي آيَاتِنَا قُلِ اللّهُ أَسْرَعُ مَكْرًا إِنَّ رُسُلَنَا يَكْتُبُونَ مَا تَمْكُرُونَ

21- و هنگامی که به مردم پس از اينکه زیانی به آنها رسیده بود، خوبی و رحمت به آنها می چشانیم،
     آن وقت شروع می کنند به طرح توجیهات ناروا و غلط در آیات ما،      1
     بگو: خدا از همه سریع تر چاره ميسازد و طرح ميکند و(غلطکاری های شما، را به وسیله پیامبر اصلاح می کند)  
     البته و در واقع فرشتگان فرستاده ما، هرچه را شما نقشه چینی و طرح می کنید ، ثبت ميکنند. 

هُوَ الَّذِي يُسَيِّرُكُمْ فِي الْبَرِّ وَالْبَحْرِ حَتَّى إِذَا كُنتُمْ فِي الْفُلْكِ وَجَرَيْنَ بِهِم بِرِيحٍ طَيِّبَةٍ وَفَرِحُواْ بِهَا جَاءتْهَا رِيحٌ عَاصِفٌ وَجَاءهُمُ الْمَوْجُ
      مِن كُلِّ مَكَانٍ وَظَنُّواْ أَنَّهُمْ أُحِيطَ بِهِمْ دَعَوُاْ اللّهَ مُخْلِصِينَ لَهُ الدِّينَ لَئِنْ أَنجَيْتَنَا مِنْ هَذِهِ لَنَكُونَنَّ مِنَ الشَّاكِرِينَ

22- اوست که شما را در خشکی و دریا سیر و گردش می دهد؛
    هنگامی که سوار کشتی می شوید و بادهای ملایم و موافق، کشتی ها را (سوی مقصد) حرکت می دهند
    و سرنشینان خوشحال و شادمان هستند، ناگهان بادی تند و سهمگین (طوفان) می رسد و امواج از هر سو آنها را فرا می گیرد  
    و یقین می برند که دیگر گرفتار این بلاها شده و راه نجاتی ندارند.   
    در این وضع، خدا را با اخلاص می خوانند که اگر ما را از این گرفتاری نجات بدهی، حتماً در زمره شکرگزاران خواهیم بود.

فَلَمَّا أَنجَاهُمْ إِذَا هُمْ يَبْغُونَ فِي الأَرْضِ بِغَيْرِ الْحَقِّ يَا أَيُّهَا النَّاسُ إِنَّمَا بَغْيُكُمْ
      عَلَى أَنفُسِكُم مَّتَاعَ الْحَيَاةِ الدُّنْيَا ثُمَّ إِلَينَا مَرْجِعُكُمْ فَنُنَبِّئُكُم بِمَا كُنتُمْ تَعْمَلُونَ

23- ولی پس از اینکه (خدا) آنها را (از غرق شدن) نجات داد، باز بدون در نظر گرفتن حق، به کجروی و ستمگری می پردازند.  
     ای مردم، شرارت و ستمگری شما به زیان خودتان تمام می شود.    
     بهره ی زندگی اين دنیا که می برید، ناپایدار است.
     سپس بازگشت شما به سوی ماست و ما (خدا) شما را به آنچه که می کردید، آگاه خواهیم ساخت.   

إِنَّمَا مَثَلُ الْحَيَاةِ الدُّنْيَا كَمَاء أَنزَلْنَاهُ مِنَ السَّمَاء فَاخْتَلَطَ بِهِ نَبَاتُ الأَرْضِ مِمَّا يَأْكُلُ النَّاسُ
      وَالأَنْعَامُ حَتَّىَ إِذَا أَخَذَتِ الأَرْضُ زُخْرُفَهَا وَازَّيَّنَتْ وَظَنَّ أَهْلُهَا أَنَّهُمْ قَادِرُونَ عَلَيْهَآ أَتَاهَا أَمْرُنَا لَيْلًا أَوْ نَهَارًا
      فَجَعَلْنَاهَا حَصِيدًا كَأَن لَّمْ تَغْنَ بِالأَمْسِ كَذَلِكَ نُفَصِّلُ الآيَاتِ لِقَوْمٍ يَتَفَكَّرُونَ

24- براستی مثال زندگی دنیا، شبیه مثل اين است که آب از آسمان فرو می باریم
    که بر اثر مخلوط شدن آب با خاک، گیاهان از زمین می رویند
     که انسانها و چهارپایان از آن می خورند تا جایی که سرزمین، زیبا و آراسته و خرم می گردد
     و مردم اهل آنجا خیال می کنند که آنها هستند که آن را همیشه در اختیار و کنترل خود خواهند داشت
     که ناگاه امر ما در شب یا در روز (برای نابودی آن می رسد) و آن را (با باد و یا سرما یا باد گرم و غیره)
     چنان خشک و درو می کنیم که انگار روز پیش وجود نداشت.
     ما این چنین آیات هشدار دهنده خود را برای مردمی که اهل فکر و اندیشه هستند، شرح می دهیم.   

وَاللّهُ يَدْعُو إِلَى دَارِ السَّلاَمِ وَيَهْدِي مَن يَشَاءُ إِلَى صِرَاطٍ مُّسْتَقِيمٍ

25- و خدا (با شرح این آیات) مردم را به سرای آرامش و سلامت می خواند
    و او هر کس را که بخواهد، به راه راست (خوشبختی) هدایت می فرماید.  

لِّلَّذِينَ أَحْسَنُواْ الْحُسْنَى وَزِيَادَةٌ وَلاَ يَرْهَقُ وُجُوهَهُمْ قَتَرٌ وَلاَ ذِلَّةٌ أُوْلَئِكَ أَصْحَابُ الْجَنَّةِ هُمْ فِيهَا خَالِدُونَ

26- کسانی که کارهای خوب و نیکی کرده اند، پاداش خوب و بيشتر و زیاده بر آن عمل نيکشان خواهند داشت
     و (در روز قيامت و حسابرسی) غبار تاریکی و خواری چهره هایشان را نمی پوشاند.   
     آنها یاران بهشتند که در آن جاودان خواهند ماند.

وَالَّذِينَ كَسَبُواْ السَّيِّئَاتِ جَزَاء سَيِّئَةٍ بِمِثْلِهَا وَتَرْهَقُهُمْ ذِلَّةٌ مَّا لَهُم مِّنَ اللّهِ مِنْ عَاصِمٍ كَأَنَّمَا
      أُغْشِيَتْ وُجُوهُهُمْ قِطَعًا مِّنَ اللَّيْلِ مُظْلِمًا أُوْلَئِكَ أَصْحَابُ النَّارِ هُمْ فِيهَا خَالِدُونَ

27- و آنهایی که مرتکب اعمال زشت شده بودند، کیفر زشتی هایشان، به همان اندازه خواهد بود.
    ذلت و خواری سرتاپای آنها را فرا میگیرد و هیچ کس و هيچ چیزی آنها را از کیفر خدا نگه نمی دارد.  
    انگار چهره هایشان با تاريکی بخشی از شب پوشانده شده است.
    اينگونه افراد، یاران آتش (جهنم) خواهند بود که برای همیشه در آنجا ماندگار ميمانند.   

وَيَوْمَ نَحْشُرُهُمْ جَمِيعًا ثُمَّ نَقُولُ لِلَّذِينَ أَشْرَكُواْ مَكَانَكُمْ أَنتُمْ وَشُرَكَآؤُكُمْ فَزَيَّلْنَا بَيْنَهُمْ وَقَالَ شُرَكَآؤُهُم مَّا كُنتُمْ إِيَّانَا تَعْبُدُونَ

28- و آن روز که همه آنها را در رستاخیز جمع می کنیم، آنگاه به کسانی که شرک می ورزیدند، می فرماییم:
     شما و آنهایی را که با خدا شریک قرار می دادید، با هم همانجا بمانيد.
     سپس آنها را از يک ديگر جدا می نماییم (و مورد پرسش قرار ميدهيم) و آنگاه معبودان مورد پرستششان می گویند:
     " شما که ما را هرگز نمی پرستیدید "

فَكَفَى بِاللّهِ شَهِيدًا بَيْنَنَا وَبَيْنَكُمْ إِن كُنَّا عَنْ عِبَادَتِكُمْ لَغَافِلِينَ

29- (و می گویند:) " خدا برای داوری بین ما و شما کافی است که ما واقعاً از عبادت و پرستش شما اطلاعی نداشتیم."

هُنَالِكَ تَبْلُو كُلُّ نَفْسٍ مَّا أَسْلَفَتْ وَرُدُّواْ إِلَى اللّهِ مَوْلاَهُمُ الْحَقِّ وَضَلَّ عَنْهُم مَّا كَانُواْ يَفْتَرُونَ

30- در آنجا، هر کس هرچه (از اعمال و کردار خوب یا بد) از پیش فرستاده باشد، می بیند و آگاه ميشود و بررسی می کند  
    و (با همان کارنامه اعمال خود) به سوی خدا که مولا و سرپرست به حق همه آنها است، بازگردانده می شوند.  
    و هرچه را که به دروغ و نادرستی می بافتند، گم و محو می گردد.

قُلْ مَن يَرْزُقُكُم مِّنَ السَّمَاءِ وَالأَرْضِ أَمَّن يَمْلِكُ السَّمْعَ والأَبْصَارَ وَمَن يُخْرِجُ الْحَيَّ مِنَ الْمَيِّتِ
      وَيُخْرِجُ الْمَيَّتَ مِنَ الْحَيِّ وَمَن يُدَبِّرُ الأَمْرَ فَسَيَقُولُونَ اللّهُ فَقُلْ أَفَلاَ تَتَّقُونَ

31- (ای پیامبر) بگو: " کیست که از آسمان و زمین به شما رزق و روزی عنایت می فرماید،
     یا چه کسی مالک شنوایی و چشم هاست و از مواد بيجان موجود زنده ميسازد و جان موجود زنده را از کالبدش خارج ميکند؟      
     و کیست که امور جهان را با تدبر اداره می فرماید؟ "  
     خواهند گفت: " خدا "
     بگو: پس چرا از خدا باک و پروایی ندارید؟ (و دیگران را معبود خود قرار می دهید)  

فَذَلِكُمُ اللّهُ رَبُّكُمُ الْحَقُّ فَمَاذَا بَعْدَ الْحَقِّ إِلاَّ الضَّلاَلُ فَأَنَّى تُصْرَفُونَ

32- پس اين خدا است که خداوند و پروردگار راستین شماست و پس از حق و راستی، جز گمراهی چیست؟   
    پس چرا از خدا روی برمی گردانید؟

كَذَلِكَ حَقَّتْ كَلِمَتُ رَبِّكَ عَلَى الَّذِينَ فَسَقُواْ أَنَّهُمْ لاَ يُؤْمِنُونَ

33- این چنین کلمات پروردگارت بر علیه آن افرادی که نافرمانی می کردند، تحقق می گیرد (و آنها مجازات می شوند)
     چون آنها (با این همه پند وا ندرز و رهنمایی)، هنوز ایمان نمی آورند.

قُلْ هَلْ مِن شُرَكَآئِكُم مَّن يَبْدَأُ الْخَلْقَ ثُمَّ يُعِيدُهُ قُلِ اللّهُ يَبْدَأُ الْخَلْقَ ثُمَّ يُعِيدُهُ فَأَنَّى تُؤْفَكُونَ

34- (ای پیامبر) بگو: از این موجوداتی که شریک خدا قرار می دهید و تصور ميکنيد، چیزی یا کسی هست که از نيستی خلق کند
     و سپس آن مخلوق را به عدم بازگرداند و دوباره (زنده) برگرداند؟
     بگو: فقط خداست که از نیست خلق فرموده و ميفرمايد و دوباره آن را به حال اول بازمی گرداند
     پس (با وجود این توضیح و تفهیم،) چرا داستان ها (ی نادرست) ميسازيد؟

قُلْ هَلْ مِن شُرَكَآئِكُم مَّن يَهْدِي إِلَى الْحَقِّ قُلِ اللّهُ يَهْدِي لِلْحَقِّ أَفَمَن يَهْدِي إِلَى
الْحَقِّ أَحَقُّ أَن يُتَّبَعَ أَمَّن لاَّ يَهِدِّي إِلاَّ أَن يُهْدَى فَمَا لَكُمْ كَيْفَ تَحْكُمُونَ

35- بگو: " آیا از معبودهای شما (شريکانی که برای خدا تصور ميکنيد) هیچکدام شان به سوی راستی و درستی هدایت می کنند؟"  
    بگو: "تنها آن خدای یگانه است که به سوی راستی و حق هدایت می کند
    و آیا او که به سوی راستی و درستی هدایت می فرماید، سزاوارتر به پیروی است
    یا آن که نه فقط به سوی راستی و درستی راهنمایی نمی تواند بکند بلکه خودش احتیاج به هدایت دارد؟
    پس چه تان می شود؟
    چگونه داوری می کنید؟ "

وَمَا يَتَّبِعُ أَكْثَرُهُمْ إِلاَّ ظَنًّا إَنَّ الظَّنَّ لاَ يُغْنِي مِنَ الْحَقِّ شَيْئًا إِنَّ اللّهَ عَلَيمٌ بِمَا يَفْعَلُونَ

36- و اکثر این افراد فقط از گمان و حدس خود پیروی می کنند، ولی گمان و خیال هرگز انسان را از حقیقت و راستی بی نیاز نمی کند
     و خدا به کردارتان کاملاً آگاه است (و می داند که شما بر پایه گمان و خیال زندگی می کنید یا از روی ایمان به راستی و درستی).

وَمَا كَانَ هَذَا الْقُرْآنُ أَن يُفْتَرَى مِن دُونِ اللّهِ وَلَكِن تَصْدِيقَ الَّذِي بَيْنَ يَدَيْهِ وَتَفْصِيلَ الْكِتَابِ لاَ رَيْبَ فِيهِ مِن رَّبِّ الْعَالَمِينَ

37- و شایسته نیست که به این قرآن اين نسبت داده شود که آن غیر از وحی خداست،
     بلکه (قرآن) تصدیق کننده آنچه که (از کتب آسمانی) پیشین مانده است، بوده و شرح درست کتاب است
     که شک و تردیدی در آن نیست که آن از خداوند پروردگار جهانیان می باشد.

أَمْ يَقُولُونَ افْتَرَاهُ قُلْ فَأْتُواْ بِسُورَةٍ مِّثْلِهِ وَادْعُواْ مَنِ اسْتَطَعْتُم مِّن دُونِ اللّهِ إِن كُنتُمْ صَادِقِينَ

38- یا این که می گویند: " او (محمد) قرآن را از خودش ساخته و درست کرده است."
     بگو: "اگر راست می گویید، پس شما هم یک سوره شبیه آن بیاورید
     و از هرکسی که می توانید، غير از خدا، برای همکاری (در تولید فقط یک سوره مثل قرآن) یاری بطلبید".

بَلْ كَذَّبُواْ بِمَا لَمْ يُحِيطُواْ بِعِلْمِهِ وَلَمَّا يَأْتِهِمْ تَأْوِيلُهُ كَذَلِكَ كَذَّبَ الَّذِينَ مِن قَبْلِهِمْ فَانظُرْ كَيْفَ كَانَ عَاقِبَةُ الظَّالِمِينَ

39- بلکه آنها چیزی را تکدیب می کنند و منکر آن ميشنود که آگاهی از دانش آن (قرآن) را ندارند  
     و هنوز فهم واقعیت آن برایشان روشن نشده است.  
     در گذشته، پیش از آنها نیز مردم (بدون مطالعه و تحقیق کافی، آیات خدا را) تکذیب می کردند و می گفتند دروغ است.
     پس بنگر عاقبت ستمگران را (که بدون مطالعه و بررسی دقیق و بدون فکر تکذیب کردند) چگونه شد.

وَمِنهُم مَّن يُؤْمِنُ بِهِ وَمِنْهُم مَّن لاَّ يُؤْمِنُ بِهِ وَرَبُّكَ أَعْلَمُ بِالْمُفْسِدِينَ

40- برخی از مردم به قرآن ایمان می آورند و برخی ایمان نمی آورند و خداوند تو، کج اندیشان و تبه کاران را
     (که هدفشان راستی و درستی نیست، بلکه سعی درگمراهی مردم دارند را،) بهتر از همه می شناسد.

وَإِن كَذَّبُوكَ فَقُل لِّي عَمَلِي وَلَكُمْ عَمَلُكُمْ أَنتُمْ بَرِيئُونَ مِمَّا أَعْمَلُ وَأَنَاْ بَرِيءٌ مِّمَّا تَعْمَلُونَ

41- و اگر تو را تکذیب کردند، بگو: " عمل من مربوط به من است، کردار شما هم مربوط به خودتان است.
     شما از آنچه که من ميکنم مبرا هستید، و من از آنچه که شما می کنید، مبرا هستم." 

وَمِنْهُم مَّن يَسْتَمِعُونَ إِلَيْكَ أَفَأَنتَ تُسْمِعُ الصُّمَّ وَلَوْ كَانُواْ لاَ يَعْقِلُونَ

42- (ای پیامبر) بعضی از این مردم به ظاهر به سخنان تو گوش می دهند،
     اما آیا تو می توانی کسی را که به شنیدن کلام حق، گوش شنوا ندارند، شنوا کنی، بدون اينکه آنها عقل وفکرشان را به کار بیاندازند؟  

وَمِنهُم مَّن يَنظُرُ إِلَيْكَ أَفَأَنتَ تَهْدِي الْعُمْيَ وَلَوْ كَانُواْ لاَ يُبْصِرُونَ

43- و نیز برخی از اینان به تو نگاه می کنند، ولی آیا تو می توانی کسانی را که دلشان کور است و حقیقت را نمی بينند،    
     به راه راست و درست راهنمایی کنی؟

إِنَّ اللّهَ لاَ يَظْلِمُ النَّاسَ شَيْئًا وَلَكِنَّ النَّاسَ أَنفُسَهُمْ يَظْلِمُونَ

44- همانا خدا به مردم هيچ ظلم و ستمی روا نمی دارد،
     بلکه این مردم هستند که (با لجاجت و عدم بررسی و تعقل) به خودشان ستم روا می دارند.

وَيَوْمَ يَحْشُرُهُمْ كَأَن لَّمْ يَلْبَثُواْ إِلاَّ سَاعَةً مِّنَ النَّهَارِ يَتَعَارَفُونَ بَيْنَهُمْ قَدْ خَسِرَ الَّذِينَ كَذَّبُواْ بِلِقَاء اللّهِ وَمَا كَانُواْ مُهْتَدِينَ

45- و در روز رستاخیز که خداوند مردم را جمع و محشور می کند، احساس می کنند انگار بیش از ساعتی از روز در دنیا توقف نداشتند،
     آنگاه آشنایان همدیگر را می بینند و می شناسند.
     به راستی آنها که ملاقات خدا را انکار می کردند و نمی خواستند به راه راست و درست بروند، واقعا به خود زيان زده اند.

وَإِمَّا نُرِيَنَّكَ بَعْضَ الَّذِي نَعِدُهُمْ أَوْ نَتَوَفَّيَنَّكَ فَإِلَيْنَا مَرْجِعُهُمْ ثُمَّ اللّهُ شَهِيدٌ عَلَى مَا يَفْعَلُونَ

46- (ای پیامبر) چه در زمان حیات تو برخی از مجازات هایی را که به آنان وعده دادیم، به تو نشان بدهیم
     یا پس از آنکه تو را از دنیا فرا خوانديم (آنها را گرفتارشان بسازیم)، در هر صورت بازگشت شان به سوی ماست
     و نیز خدا همواره گواه بر کردار آنها می باشد.

وَلِكُلِّ أُمَّةٍ رَّسُولٌ فَإِذَا جَاء رَسُولُهُمْ قُضِيَ بَيْنَهُم بِالْقِسْطِ وَهُمْ لاَ يُظْلَمُونَ

47- و برای هر امتی پیامبری است و پس از آنکه پیامبرشان با ابلاغ راهنمایی خدا آمد،   
     (در قیامت نيز) رفتارشان با عدل و انصاف داوری می شود و به کسی ستم نخواهد شد.

وَيَقُولُونَ مَتَى هَذَا الْوَعْدُ إِن كُنتُمْ صَادِقِينَ

48- و می پرسند: " اگر راست می گویید، این وعده (رستاخیز قیامت) چه وقت تحقق خواهد یافت ؟ "

قُل لاَّ أَمْلِكُ لِنَفْسِي ضَرًّا وَلاَ نَفْعًا إِلاَّ مَا شَاء اللّهُ لِكُلِّ أُمَّةٍ أَجَلٌ إِذَا جَاء أَجَلُهُمْ فَلاَ يَسْتَأْخِرُونَ سَاعَةً وَلاَ يَسْتَقْدِمُونَ

49- (ای پیامبر) بگو: " من مالک سود و زيانی برای خودم نیستم، (تا چه رسد به شما) مگر آن اندازه و آنچه را که خدا بخواهد.
     برای هر امتی و قومی، پایان وجودی و اجلی معین است، 
    و آنگاه که سرآمد و اجل شان برسد، آنها توان تاخير آنرا برای ساعتی دیرتر و يا توان تحقق زودتر آنرا ندارند.

قُلْ أَرَأَيْتُمْ إِنْ أَتَاكُمْ عَذَابُهُ بَيَاتًا أَوْ نَهَارًا مَّاذَا يَسْتَعْجِلُ مِنْهُ الْمُجْرِمُونَ

50- بگو: " آيا توجه دارید که اگر عذاب خداوند در شب یا روز به شما برسد ( چه دفاعی از خود دارید؟)
     و گنه کاران و بدکاران برای چه عجله در فرا رسیدن آنرا دارند؟ "

أَثُمَّ إِذَا مَا وَقَعَ آمَنْتُم بِهِ آلآنَ وَقَدْ كُنتُم بِهِ تَسْتَعْجِلُونَ

51- " آیا بعد از اينکه عذاب واقع شد، آن وقت به آن ايمان مياوريد و يا آورده ايد، الان؟
     شماها که براستی (با تمسخر) در رسیدن عذاب شتاب داشتید."

ثُمَّ قِيلَ لِلَّذِينَ ظَلَمُواْ ذُوقُواْ عَذَابَ الْخُلْدِ هَلْ تُجْزَوْنَ إِلاَّ بِمَا كُنتُمْ تَكْسِبُونَ

52- آنگاه به کسانی که ستم روا می داشتند، گفته می شود:
     " عذاب جاودان را بچشید، آیا غير از اين است که برای رفتار و کردار بدتان کیفر داده می شوید؟ "

وَيَسْتَنبِئُونَكَ أَحَقٌّ هُوَ قُلْ إِي وَرَبِّي إِنَّهُ لَحَقٌّ وَمَا أَنتُمْ بِمُعْجِزِينَ

53- و (ای پیامبر) از تو می خواهند که خبر بدهی که آیا آنچه را که می گویی، حق و راست است؟
     بگو: " آری و سوگند به خداوندم که آن (روز قیامت و زندگی آخرت) حق است و شما نمی توانید از آن جلوگیری کنید."

وَلَوْ أَنَّ لِكُلِّ نَفْسٍ ظَلَمَتْ مَا فِي الأَرْضِ لاَفْتَدَتْ بِهِ وَأَسَرُّواْ النَّدَامَةَ لَمَّا رَأَوُاْ الْعَذَابَ وَقُضِيَ بَيْنَهُم بِالْقِسْطِ وَهُمْ لاَ يُظْلَمُونَ

54- و (در آن زمان) هر کس که ستم کرده، اگر تمامی آنچه روی زمین است در اختیار می داشت، می خواهد که بدهد (تا نجات پیدا کند).
     و آنها هنگامی که مواجه با آن عذاب می شوند، پشیمانی خود را (از بیم سرزنش) پنهان می دارند.
     و در باره آنها به عدالت و انصاف داوری خواهد شد و مورد ستم (و عذاب غیرموجه) قرار نخواهند گرفت.

أَلا إِنَّ لِلّهِ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ أَلاَ إِنَّ وَعْدَ اللّهِ حَقٌّ وَلَكِنَّ أَكْثَرَهُمْ لاَ يَعْلَمُونَ

55- (ای مردم) بدانید که هرچه که در آسمانها و زمین است، از آنِ خداست و آگاه باشید که وعده خدا حق است ولی بیشتر آن مردم نمی دانند.

هُوَ يُحْيِي وَيُمِيتُ وَإِلَيْهِ تُرْجَعُونَ 

56- اوست که زنده می کند و می میراند وهمه بسوی او باز گردانده ميشويد.

يَا أَيُّهَا النَّاسُ قَدْ جَاءتْكُم مَّوْعِظَةٌ مِّن رَّبِّكُمْ وَشِفَاء لِّمَا فِي الصُّدُورِ وَهُدًى وَرَحْمَةٌ لِّلْمُؤْمِنِينَ

57- ای مردم، پند و اندرزی گرامی از سوی پروردگارتان برای شما آمده است که درمان بیماری های دلها
     ( از جهل و شرک و لجاجت و خشم و بخل و حسد و بدخواهی و غیره) می باشد
     و راهنمایی برای پیشرفت و تعالی و مایه رحمت و نعمت های مادی و معنوی برای مؤمنان است

قُلْ بِفَضْلِ اللّهِ وَبِرَحْمَتِهِ فَبِذَلِكَ فَلْيَفْرَحُواْ هُوَ خَيْرٌ مِّمَّا يَجْمَعُونَ

58- بگو مردم بايد به فضل و رحمت خدا که بهترین نعمت هاست، خوشحال و شادمان باشند     
     که آن، خیلی بهتر از مال ومنال و تمام چيزهائی است که آنها (در دنیا) جمع آوری می کنند.

قُلْ أَرَأَيْتُم مَّا أَنزَلَ اللّهُ لَكُم مِّن رِّزْقٍ فَجَعَلْتُم مِّنْهُ حَرَامًا وَحَلاَلًا قُلْ آللّهُ أَذِنَ لَكُمْ أَمْ عَلَى اللّهِ تَفْتَرُونَ

59- بگو: " آيا ملاحظه کرده اید این نعمت هایی را که خدا به شما رزق و روزی نازل فرموده است؟  
     بعد شما بعضی از آنها را حلال و بعضی را حرام قلمداد کرده اید؟"
     بگو: " آیا خدا به شما چنین اجازه ای را داده یا دارید به خدا افترا و دروغ می بندید؟"   

وَمَا ظَنُّ الَّذِينَ يَفْتَرُونَ عَلَى اللّهِ الْكَذِبَ يَوْمَ الْقِيَامَةِ إِنَّ اللّهَ لَذُو فَضْلٍ عَلَى النَّاسِ وَلَكِنَّ أَكْثَرَهُمْ لاَ يَشْكُرُونَ

60- و آنهایی که به خدا افترا می بندند، از چگونگی کیفر دروغگویی در روز رستاخیز چه تصوری دارند؟   
     خدا به مردم خیلی لطف و فضل وبخشش دارد ولی بیشترشان سپاسگذاری نميکنند.

وَمَا تَكُونُ فِي شَأْنٍ وَمَا تَتْلُو مِنْهُ مِن قُرْآنٍ وَلاَ تَعْمَلُونَ مِنْ عَمَلٍ إِلاَّ كُنَّا عَلَيْكُمْ شُهُودًا
      إِذْ تُفِيضُونَ فِيهِ وَمَا يَعْزُبُ عَن رَّبِّكَ مِن مِّثْقَالِ ذَرَّةٍ فِي الأَرْضِ وَلاَ فِي السَّمَاء وَلاَ أَصْغَرَ مِن ذَلِكَ وَلا أَكْبَرَ إِلاَّ فِي كِتَابٍ مُّبِينٍ

61- در هر حال و رفتار و اندیشه که باشی و هر قسمتی از قرآن را که بخوانی و وارد به هر کاری شده و انجام ميدهيد،   
     ما کاملاً ناظر بر شما هستیم و هیچ چیزی در زمین و در آسمان به اندازه سنگینی ذره ای و یا هرچه کوچکتر و یا هرچه بزرگتر باشد،
     از پروردگار تو پنهان نیست و همه در کتاب علم ازلی روشن خداوند وجود دارد.   

أَلا إِنَّ أَوْلِيَاء اللّهِ لاَ خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلاَ هُمْ يَحْزَنُونَ

62- آگاه باشید که اولیاءالله (يعنی دوستان دل به خدا سپرده و همواره خداآگاه و خدمتگزار او)،
     ترس و بیمی بر آنها روا نيست و غمگین نخواهند شد،

الَّذِينَ آمَنُواْ وَكَانُواْ يَتَّقُونَ

63- همانهائی که ایمان آورده و همواره خداآگاه وخداپروا می باشند.

لَهُمُ الْبُشْرَى فِي الْحَياةِ الدُّنْيَا وَفِي الآخِرَةِ لاَ تَبْدِيلَ لِكَلِمَاتِ اللّهِ ذَلِكَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظِيمُ

64- مژده شادمانی در زندگی دنیا و آخرت برای آنهاست.
     مسلما در وعده ها و سخن های خدا، تغییر یا دگرگونی وجود ندارد.
     این واقعاً آن پیروزی و رستگاری بزرگ است.

وَلاَ يَحْزُنكَ قَوْلُهُمْ إِنَّ الْعِزَّةَ لِلّهِ جَمِيعًا هُوَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ

65- و حرف های تلخ وناگوار آنها (کافران و منکران) تو را غمگین نکند،
     زیرا که همه عزّت و بزرگواری در دست خداست (حرف های بد آنها مقامت را پایین نمی آورد).   
     او بر همه شنوا و داناست.

 أَلا إِنَّ لِلّهِ مَن فِي السَّمَاوَات وَمَن فِي الأَرْضِ وَمَا يَتَّبِعُ الَّذِينَ يَدْعُونَ مِن دُونِ اللّهِ شُرَكَاء إِن يَتَّبِعُونَ إِلاَّ الظَّنَّ وَإِنْ هُمْ إِلاَّ يَخْرُصُونَ

66- (ای مردم) بدانید و آگاه باشید که هر موجودی که در آسمانها و زمین است، متعلق به خداست
     و آنهایی که غیر از خدا، شریکان و معبودهایی را می خوانند، آنها از چه چيزی پيروی ميکنند؟
     مسلما آنها فقط از گمان و خیال پیروی می کنند
     و جز این نیست که آنها بنای کار خود را فقط بر اساس دروغ های واهی و بی منطق گذاشته اند.

هُوَ الَّذِي جَعَلَ لَكُمُ اللَّيْلَ لِتَسْكُنُواْ فِيهِ وَالنَّهَارَ مُبْصِرًا إِنَّ فِي ذَلِكَ لآيَاتٍ لِّقَوْمٍ يَسْمَعُونَ

67- او خدایی است که شب را مایه آرامش و آسایش تان مقرر فرموده و روز را جهت رسیدگی به کارها، روشن فرموده است.
     در اين نعمت ها، نشانه هایی (از عظمت و حکمت خداوند) برای مردمانی است که برای فهمیدن حقایق گوش شنوا دارند.

قَالُواْ اتَّخَذَ اللّهُ وَلَدًا سُبْحَانَهُ هُوَ الْغَنِيُّ لَهُ مَا فِي السَّمَاوَات وَمَا فِي الأَرْضِ إِنْ عِندَكُم مِّن سُلْطَانٍ بِهَذَا أَتقُولُونَ عَلَى اللّهِ مَا لاَ تَعْلَمُونَ

68- (مشرکان داستان درست کرده و) می گویند :" خدا دارای فرزندی شده است "
     اومنزه و برتر از همه این نسبت هاست (که فرزندی بگيرد).  
     او بی نیاز از هر وابستگی است.
     آنچه در آسمانها و زمین است متعلق به اوست (به فرزند چه احتياجی دارد).  
     شما که این نسبت پوچ را به خدا می بندید هیچ دلیلی ندارید.
     (آیا می فهمید که) دارید چیزی در باره خدا می گویید که هیچ دانشی بر آن ندارید؟ (و تنها از گمان و خیال تان پیروی می کنید؟)   

قُلْ إِنَّ الَّذِينَ يَفْتَرُونَ عَلَى اللّهِ الْكَذِبَ لاَ يُفْلِحُونَ

69- بگو: آنهایی که بر خدا دروغ می بندند (چيزی را که خدا نفرموده، از قول او ميگويند)، هرگز رستگار نمی شوند.

مَتَاعٌ فِي الدُّنْيَا ثُمَّ إِلَيْنَا مَرْجِعُهُمْ ثُمَّ نُذِيقُهُمُ الْعَذَابَ الشَّدِيدَ بِمَا كَانُواْ يَكْفُرُونَ

70- آنها (کشیش ها و متولیان مذهبی شان با این دروغ ها) بهره ای موقت (از مقام در اين دنیا) می برند،   
     سرانجام بازگشت شان به سوی ماست، سپس به کیفر کفرورزی و پنهان کردن (حقیقت توحید) عذاب سختی را به آنها می چشانیم.

وَاتْلُ عَلَيْهِمْ نَبَأَ نُوحٍ إِذْ قَالَ لِقَوْمِهِ يَا قَوْمِ إِن كَانَ كَبُرَ عَلَيْكُم مَّقَامِي وَتَذْكِيرِي بِآيَاتِ اللّهِ فَعَلَى اللّهِ تَوَكَّلْتُ فَأَجْمِعُواْ أَمْرَكُمْ
      وَشُرَكَاءكُمْ ثُمَّ لاَ يَكُنْ أَمْرُكُمْ عَلَيْكُمْ غُمَّةً ثُمَّ اقْضُواْ إِلَيَّ وَلاَ تُنظِرُونِ

71- ( ای پیامبر) داستان نوح را برایشان بازگو: هنگامی که به قوم خود گفت:
    " ای قوم من، اگر بودن من در میان شما و تذکر آیات خدا برای شما سنگین و ناگوار است،   
     که در این صورت (بدانيد که) من به خدا توکل نموده ام،  
     شما هم با هم و با معبودهایتان مشورت کنید که چیزی از تصمیم گیری بر شما پنهان نباشد، سپس در باره من داوری کرده و مهلتم ندهید."

فَإِن تَوَلَّيْتُمْ فَمَا سَأَلْتُكُم مِّنْ أَجْرٍ إِنْ أَجْرِيَ إِلاَّ عَلَى اللّهِ وَأُمِرْتُ أَنْ أَكُونَ مِنَ الْمُسْلِمِينَ

72- و اگر چه شما از حق و آیات خدا روی برمی گردانید، شما می دانید که من از شما پاداش و مزدی نخواستم.
    مزد من فقط از جانب خداست و من مأمور شده ام که مسلمان و از تسلیم شدگان در برابر فرمان خدا باشم.

فَكَذَّبُوهُ فَنَجَّيْنَاهُ وَمَن مَّعَهُ فِي الْفُلْكِ وَجَعَلْنَاهُمْ خَلاَئِفَ وَأَغْرَقْنَا الَّذِينَ كَذَّبُواْ بِآيَاتِنَا فَانظُرْ كَيْفَ كَانَ عَاقِبَةُ الْمُنذَرِينَ

73- ولی آنها نوح را تکذیب کردند و پس از آن ما، او و آنهایی را که با او در کشتی سوار بودند، نجات دادیم
     و آنها را جانشینان و بازماندگان (آن سرزمين) قرار داده و آنهایی را که آیات ما را تکذیب می کردند، غرق کردیم.
     پس بنگر که عاقبت مردمی که به آنها هشدار داده می شد (ولی اهمیت نمی دادند) چگونه شد.  

ثُمَّ بَعَثْنَا مِن بَعْدِهِ رُسُلًا إِلَى قَوْمِهِمْ فَجَآؤُهُم بِالْبَيِّنَاتِ فَمَا كَانُواْ لِيُؤْمِنُواْ بِمَا كَذَّبُواْ بِهِ مِن قَبْلُ كَذَلِكَ نَطْبَعُ عَلَى قُلوبِ الْمُعْتَدِينَ

74- بعدها پس از نوح، پیامبرانی را به سوی قومشان مأمور فرمودیم و آنها با دلائل روشن (و منطق توحیدی) به نزد آنها رسیدند
     ولی آنها حقیقتی راکه از پیش تکذیب کرده بودند، دیگر نخواستند بررسی و باور کنند.   
     ما اینچنین بر دل های کسانی که در برابر حقیقت و راستی تجاوز و سرکشی می کنند، مهر بطلان (نافهمی و ناباوری) را می زنیم.

ثُمَّ بَعَثْنَا مِن بَعْدِهِم مُّوسَى وَهَارُونَ إِلَى فِرْعَوْنَ وَمَلَئِهِ بِآيَاتِنَا فَاسْتَكْبَرُواْ وَكَانُواْ قَوْمًا مُّجْرِمِينَ

75- بعدها پس از آنان ، موسی و هارون را با آیات و معجزات خود به سوی فرعون واطرافیانش مأمور فرمودیم
     ولی آنها تکبر ورزیدند و از قبول راستی توحید سرباز زدند، چون که مردمی تبهکار و زورگو بودند
     (و قبول خدای یکتا و عدالت و دنیای دگر، برخلاف تجاوزگری هایشان بود.)

فَلَمَّا جَاءهُمُ الْحَقُّ مِنْ عِندِنَا قَالُواْ إِنَّ هَذَا لَسِحْرٌ مُّبِينٌ

76- و هنگامی که نشانه های راستین از قدرت ما به آنها عرضه شد، آنها گفتند: " این جادویی روشن و آشکار است." 

قَالَ مُوسَى أَتقُولُونَ لِلْحَقِّ لَمَّا جَاءكُمْ أَسِحْرٌ هَذَا وَلاَ يُفْلِحُ السَّاحِرُونَ

77- موسی گفت: آیا آیات و نشانه های راستین الهی را که به شما رسیده، جادو قلمداد می کنيد؟   
     آیا این جادوست؟ در حالی که جادوگران پیروز و رستگار نخواهند شد.

قَالُواْ أَجِئْتَنَا لِتَلْفِتَنَا عَمَّا وَجَدْنَا عَلَيْهِ آبَاءنَا وَتَكُونَ لَكُمَا الْكِبْرِيَاء فِي الأَرْضِ وَمَا نَحْنُ لَكُمَا بِمُؤْمِنِينَ

78- فرعونیان گفتند: " آیا نزد ما آمديد که ما را از آیین اجدادمان منصرف بکنید
    و بزرگی و ریاست سرزمین (مصر) از آنِ شما دو نفر (موسی و هارون) بشود؟
     ما به هیچ وجه به شما ایمان نمی آوریم.  

وَقَالَ فِرْعَوْنُ ائْتُونِي بِكُلِّ سَاحِرٍ عَلِيمٍ

79- فرعون دستور داد:" همه جادوگران ماهر را نزد من بیاورید."

فَلَمَّا جَاء السَّحَرَةُ قَالَ لَهُم مُّوسَى أَلْقُواْ مَا أَنتُم مُّلْقُونَ

80- سپس هنگامی که جادوگران آمدند، موسی به آنان گفت:
    " هرچه که از وسائل و ابزار جادوگری دارید که معمولاً بر زمین می افکنید، بر زمین بیافکنید."

فَلَمَّا أَلْقَواْ قَالَ مُوسَى مَا جِئْتُم بِهِ السِّحْرُ إِنَّ اللّهَ سَيُبْطِلُهُ إِنَّ اللّهَ لاَ يُصْلِحُ عَمَلَ الْمُفْسِدِينَ

81- پس از این که جادوگران وسائل سحر و جادوگریشان را انداختند، موسی گفت:
    " همه آنچه را که برای جادو گری آورده اید، خدا آنها را به زودی باطل و نابود می کند،
    زیرا خدا کار فاسدان را درست نميکند و رونق نمی دهد." 

وَيُحِقُّ اللّهُ الْحَقَّ بِكَلِمَاتِهِ وَلَوْ كَرِهَ الْمُجْرِمُونَ

82- " و خدا با وعده و سخنان خود، حق و راستی را پیروز می فرماید، گرچه تبه کاران آن را خوش نداشته باشند."   

فَمَا آمَنَ لِمُوسَى إِلاَّ ذُرِّيَّةٌ مِّن قَوْمِهِ عَلَى خَوْفٍ مِّن فِرْعَوْنَ وَمَلَئِهِمْ أَن يَفْتِنَهُمْ وَإِنَّ فِرْعَوْنَ لَعَالٍ فِي الأَرْضِ وَإِنَّهُ لَمِنَ الْمُسْرِفِينَ

83- در آن  زمان، جزعده ای کم از فرزندان قومش، از ترس فرعون و اطرافیانش که مبادا آنها را آزار و شکنجه بکنند،
    هنوز به موسی ایمان نیاورده بودند و فرعون خیلی در سرزمین مصر حالت خود بزرگ بینی داشته
     و او از آنهایی بود که خیلی از حدّ و مرز زندگی عاقلانه تجاوز می کنند.

وَقَالَ مُوسَى يَا قَوْمِ إِن كُنتُمْ آمَنتُم بِاللّهِ فَعَلَيْهِ تَوَكَّلُواْ إِن كُنتُم مُّسْلِمِينَ 

84- و موسی گفت: " ای قوم من، اگر به خدایی یگانه ایمان دارید، پس به او توکل داشته باشید، اگر تسلیم فرمان او هستید."

فَقَالُواْ عَلَى اللّهِ تَوَكَّلْنَا رَبَّنَا لاَ تَجْعَلْنَا فِتْنَةً لِّلْقَوْمِ الظَّالِمِينَ

85- آنها در جواب گفتند: " ما به خدا توکل کرده ايم. پروردگارا، ما را دستخوش آزار مردم ستمگر ننما."  

وَنَجِّنَا بِرَحْمَتِكَ مِنَ الْقَوْمِ الْكَافِرِينَ

86- " و ما را با رحمت و لطف خودت از دسترسی مردمان کافر نجات بده."

وَأَوْحَيْنَا إِلَى مُوسَى وَأَخِيهِ أَن تَبَوَّءَا لِقَوْمِكُمَا بِمِصْرَ بُيُوتًا وَاجْعَلُواْ بُيُوتَكُمْ قِبْلَةً وَأَقِيمُواْ الصَّلاَةَ وَبَشِّرِ الْمُؤْمِنِينَ

87- و ما به موسی و برادرش هارون وحی فرمودیم که در سرزمین مصر برای قومتان خانه هایی فراهم نمایید
    و خانه هایتان را مقابل و نزدیک هم و عبادتگاه تان قرار دهید   
    و نماز برپا دارید (که مایه تقویت روحی شما بشود) و مؤمنان را بشارت و دلگرمی از رحمت خداوند و نجات از کافران بدهید.

وَقَالَ مُوسَى رَبَّنَا إِنَّكَ آتَيْتَ فِرْعَوْنَ وَمَلأهُ زِينَةً وَأَمْوَالًا فِي الْحَيَاةِ الدُّنْيَا رَبَّنَا لِيُضِلُّواْ عَن سَبِيلِكَ رَبَّنَا اطْمِسْ
      عَلَى أَمْوَالِهِمْ وَاشْدُدْ عَلَى قُلُوبِهِمْ فَلاَ يُؤْمِنُواْ حَتَّى يَرَوُاْ الْعَذَابَ الأَلِيمَ

88- و موسی گفت: " پروردگارا، تو به فرعون و درباریان او تجملات زندگی و ثروت و اموال فراوان در زندگی دنیا داده ای،
     خداوندا، این ها به واسطه آن (اموال، افراد و تجملات) مردم را فریفته و آنها را از راه تو گمراه و منحرف می کنند.
     خداوندا، اموالشان را نابود و بی اثر فرما و دلها و اندیشه هایشان را سنگین و سخت نما
     (که قدرت فکری شان و امکان صدمه زدن شان به مردم کم شود)
     اینها که در هر حال ایمان نمی آورند تا اينکه عذاب دردناک را مشاهده کنند.

قَالَ قَدْ أُجِيبَت دَّعْوَتُكُمَا فَاسْتَقِيمَا وَلاَ تَتَّبِعَآنِّ سَبِيلَ الَّذِينَ لاَ يَعْلَمُونَ

89- خدا فرمود: " دعای شما دو تن مورد اجابت قرار گرفت، از اين رو استقامت و پایداری کنید
     و از راه مردم نادان پیروی نکنید."  

وَجَاوَزْنَا بِبَنِي إِسْرَائِيلَ الْبَحْرَ فَأَتْبَعَهُمْ فِرْعَوْنُ وَجُنُودُهُ بَغْيًا وَعَدْوًا حَتَّى إِذَا أَدْرَكَهُ الْغَرَقُ
      قَالَ آمَنتُ أَنَّهُ لا إِلِهَ إِلاَّ الَّذِي آمَنَتْ بِهِ بَنُو إِسْرَائِيلَ وَأَنَاْ مِنَ الْمُسْلِمِينَ

90- و ما بنی اسرائیل را از دریا عبور دادیم و فرعون و لشکریانش آنها را به قصد کینه و ستم و دشمنی دنبال کردند
     و در دریا پیش رفتند تا اینکه فرعون در حال غرق شدن قرار گرفت، در آن موقع گفت:
    " ایمان آوردم که هیچ معبودی سزاوار پرستش نیست جز آن که بنی اسرائیل به او ایمان آورده اند و من هم از مسلمین (يعنی تسليم خدا) هستم."

آلآنَ وَقَدْ عَصَيْتَ قَبْلُ وَكُنتَ مِنَ الْمُفْسِدِينَ

91- به او فرموده شد: " الان ؟! (تازه ایمان آوردی؟) پیش از این خیلی سرکش و از مفسدان جامعه بودی." 

فَالْيَوْمَ نُنَجِّيكَ بِبَدَنِكَ لِتَكُونَ لِمَنْ خَلْفَكَ آيَةً وَإِنَّ كَثِيرًا مِّنَ النَّاسِ عَنْ آيَاتِنَا لَغَافِلُونَ

92- پس امروز بدنت (جسد تو) را (از آب به ساحل انداخته و) نجات می دهیم تا عبرتی برای آیندگان باشد.
    همانا بسیاری از انسان ها از آیات و نشانه های ما غافلند.

وَلَقَدْ بَوَّأْنَا بَنِي إِسْرَائِيلَ مُبَوَّأَ صِدْقٍ وَرَزَقْنَاهُم مِّنَ الطَّيِّبَاتِ فَمَا اخْتَلَفُواْ
      حَتَّى جَاءهُمُ الْعِلْمُ إِنَّ رَبَّكَ يَقْضِي بَيْنَهُمْ يَوْمَ الْقِيَامَةِ فِيمَا كَانُواْ فِيهِ يَخْتَلِفُونَ

93- و ما سپس بنی اسرائیل را در جایگاهی شایسته و نیکو منزل دادیم و از چیزهای خوب و پاکیزه به آنها رزق و روزی عنایت فرمودیم،
     در حاليکه قبل از اينکه دانش این معجزات به ایشان برسد، آنها با هم اختلاف نداشتند.  
    همانا خداوند پروردگارت روز رستاخیز بین ایشان در باره آنچه با هم اختلاف نظر داشته اند، داوری می فرماید.

فَإِن كُنتَ فِي شَكٍّ مِّمَّا أَنزَلْنَا إِلَيْكَ فَاسْأَلِ الَّذِينَ يَقْرَؤُونَ الْكِتَابَ مِن قَبْلِكَ لَقَدْ جَاءكَ الْحَقُّ مِن رَّبِّكَ فَلاَ تَكُونَنَّ مِنَ الْمُمْتَرِينَ

94- از اين رو (ای پيغمبر) اگر از حقانیّت آنچه بر تو نازل فرمودیم، در شک و تردید هستی،
    در اين صورت از آنهایی که کتاب آسمانی پیش از تو را می خوانند، سؤال کن     2
    به راستی کلام حق از جانب خداوندت به تو رسیده است، از این رو هرگز از تردیدکنندگان مباش.

وَلاَ تَكُونَنَّ مِنَ الَّذِينَ كَذَّبُواْ بِآيَاتِ اللّهِ فَتَكُونَ مِنَ الْخَاسِرِينَ

95- و از شمار کسانی مباش که آیات خدا را انکار کردند که در آن صورت از زیانکاران خواهی بود.

إِنَّ الَّذِينَ حَقَّتْ عَلَيْهِمْ كَلِمَتُ رَبِّكَ لاَ يُؤْمِنُونَ

96- همانا کسانی که (به سبب انکار و کفرورزی) حکم (عذاب) پروردگارت بر آنها ميرسد، انها ايمان نمياورند (از اين رو مستحق عذاب هسنتد)،

وَلَوْ جَاءتْهُمْ كُلُّ آيَةٍ حَتَّى يَرَوُاْ الْعَذَابَ الأَلِيمَ

97- هرچند همه آیات و معجزات بر آنها ارائه شود، تا اينکه عذاب دردناک را ببینند ( آنوقت تازه ایمان می آورند.)

فَلَوْلاَ كَانَتْ قَرْيَةٌ آمَنَتْ فَنَفَعَهَا إِيمَانُهَا إِلاَّ قَوْمَ يُونُسَ لَمَّآ آمَنُواْ كَشَفْنَا عَنْهُمْ عَذَابَ الخِزْيِ فِي الْحَيَاةَ الدُّنْيَا وَمَتَّعْنَاهُمْ إِلَى حِينٍ

98- چه خوب می بود اگر مردم شهرها و آبادیها ایمان می آوردند که ایمان شان به سود و خوبی خود آنها تمام ميشد (ولی ایمان نمی آوردند)
    مگر قوم یونس ( در نینوا و کشور عراق فعلی)، آنگاه که ایمان آوردند عذاب خواری و ذلت را از آنها در زندگی دنیا برطرف فرموده
    و تا مدتی معین آنها را از نعمات زندگی بهره مند نمودیم.

وَلَوْ شَاء رَبُّكَ لآمَنَ مَن فِي الأَرْضِ كُلُّهُمْ جَمِيعًا أَفَأَنتَ تُكْرِهُ النَّاسَ حَتَّى يَكُونُواْ مُؤْمِنِينَ

99- و اگر خدا می خواست همه مردم روی زمین، همگی (از روی اجبار) ایمان می آوردند (ولی خدا اجبار نگذاشته است،)
     آیا تو (محمد) می خواهی مردم را (برخلاف میل شان) مجبور کنی که ایمان داشته باشند؟

وَمَا كَانَ لِنَفْسٍ أَن تُؤْمِنَ إِلاَّ بِإِذْنِ اللّهِ وَيَجْعَلُ الرِّجْسَ عَلَى الَّذِينَ لاَ يَعْقِلُونَ

100- و هیچ کس توان آن را ندارد که ایمان بیاورد مگر به اراده لطف خدا (که توان دریافت و بینش را در آنها می گذارد)
      و (برعکس) خدا در وجود آنهایی که تعقل نمی کنند (با وجود رهنمایی ، لجوجانه و سرسختانه راه انکار و تکذیب را ادامه می دهند)
      و لیاقت راهنمایی را ندارند، پلیدی های روانی و وجودی (يعنی خیال و گمان و اوهام و شرک و کبر و بدخواهی و بدبينی غیره) را ميگذارد.

قُلِ انظُرُواْ مَاذَا فِي السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ وَمَا تُغْنِي الآيَاتُ وَالنُّذُرُ عَن قَوْمٍ لاَّ يُؤْمِنُونَ

101- بگو: نظری به آسمان و زمین بيافکنيد و مطالعه و بررسی کنید که چه عواملی در آنها وجود دارد      3
      (و در بررسی آنها، سرانجام به عظمت خالق آنها پی خواهی برد):
      ولی آیات و عجایب خلقت و هشدار و آگاهی پیامبران، هیچگونه اثری و سودی برای مردمی که نمی خواهند ایمان بیاورند، ندارند. 

فَهَلْ يَنتَظِرُونَ إِلاَّ مِثْلَ أَيَّامِ الَّذِينَ خَلَوْاْ مِن قَبْلِهِمْ قُلْ فَانتَظِرُواْ إِنِّي مَعَكُم مِّنَ الْمُنتَظِرِينَ

102- آیا آنها نیز منتظر سرنوشتی مانند سرنوشت مردم روزگارهای پیشین که قبلا بدان گرفتار شدند، هستند؟   
      (ای پیامبر) بگو: شما در انتظار باشید که من هم با شما در انتظارم.

ثُمَّ نُنَجِّي رُسُلَنَا وَالَّذِينَ آمَنُواْ كَذَلِكَ حَقًّا عَلَيْنَا نُنجِ الْمُؤْمِنِينَ

103- سرانجام پیامبران و آنهایی را که ایمان آورده اند، نجات خیر عنایت می فرماییم
      و این مشیت راستين ماست که مؤمنان را نجات می بخشیم.   

قُلْ يَا أَيُّهَا النَّاسُ إِن كُنتُمْ فِي شَكٍّ مِّن دِينِي فَلاَ أَعْبُدُ الَّذِينَ تَعْبُدُونَ مِن دُونِ اللّهِ
      وَلَكِنْ أَعْبُدُ اللّهَ الَّذِي يَتَوَفَّاكُمْ وَأُمِرْتُ أَنْ أَكُونَ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ

104- بگو ای مردم اگر در آیین من شک و تردیدی دارید ( زور و اجباری برای پذيرش آئين نیست، همینقدر بدانید که)
      من آن چیزهایی و کسانی را که شما غیر از خدا پرستش می کنید، نمی پرستم
      ولی من آن خدای یگانه را می پرستم که شما را می میراند (و مرگ شما در اختیار اوست)
      و به من امر فرموده شده که از مؤمنان به خدای یگانه باشم.

وَأَنْ أَقِمْ وَجْهَكَ لِلدِّينِ حَنِيفًا وَلاَ تَكُونَنَّ مِنَ الْمُشْرِكِينَ

105- و (به من امر شده) که: اعتقاد و وجودت را متوجه آیین یکتاپرستی کن و هرگز از مشرکان مباش.

وَلاَ تَدْعُ مِن دُونِ اللّهِ مَا لاَ يَنفَعُكَ وَلاَ يَضُرُّكَ فَإِن فَعَلْتَ فَإِنَّكَ إِذًا مِّنَ الظَّالِمِينَ

106- و غیر از خدا را که توان نفع و ضرری برایت ندارد، به خدایی مخوان و به آن دعا مکن   
      و اگر چنین کاری بکنی، در شمار ستمگران (به خود) خواهی بود.

وَإِن يَمْسَسْكَ اللّهُ بِضُرٍّ فَلاَ كَاشِفَ لَهُ إِلاَّ هُوَ وَإِن يُرِدْكَ بِخَيْرٍ فَلاَ رَآدَّ لِفَضْلِهِ يُصِيبُ بِهِ مَن يَشَاءُ مِنْ عِبَادِهِ وَهُوَ الْغَفُورُ الرَّحِيمُ

107-و اگر خدا بر تو (به علتی) زیانی برساند، هیچ کس جز خود او توان برطرف ساختن آن را ندارد
     و اگر او اراده خیر و نعمتی برای تو نماید، هیچ چیز و هیچ کس مانع فضل و لطف او نمی تواند باشد
     و نعمت را به هر کس از بندگان خود بخواهد، می رساند و او همان بخشاینده ی مهربان بر نیکان است.

قُلْ يَا أَيُّهَا النَّاسُ قَدْ جَاءكُمُ الْحَقُّ مِن رَّبِّكُمْ فَمَنِ اهْتَدَى فَإِنَّمَا يَهْتَدِي لِنَفْسِهِ وَمَن ضَلَّ فَإِنَّمَا يَضِلُّ عَلَيْهَا وَمَا أَنَاْ عَلَيْكُم بِوَكِيلٍ

108- (ای پیامبر) بگو: ای مردم، حق و راستی از جانب پروردگارتان برای شما آمده است.
      حال هر کسی هدایت را بپذیرد، این هدایت به نفع خود اوست و هر کس راه برخلاف آن را برود،
      این گمراهی به زیان خود او تمام می شود و من (پیامبر) محافظ و وکیل شما نیستم.   

وَاتَّبِعْ مَا يُوحَى إِلَيْكَ وَاصْبِرْ حَتَّىَ يَحْكُمَ اللّهُ وَهُوَ خَيْرُ الْحَاكِمِينَ

109- و تو (ای پیامبر) از هر آنچه که به تو وحی می شود، پیروی کن و در برابر آزار کافران بردبار باش تا خدا داوری و حکم بفرماید
      و او بهترین داوران و حکمفرمایان است.
 

اين قسمت پاورقی است و قسمتی از قرآن نيست