Translation of the Holy Quran by Dr. Gilani

ترجمه دکتر گيلانی

نازل شده در مکه - شامل ۱۸٢ آيه

فقط خدا - فقط قرآن

سوره صافات - سوره  ۳٧

وَالصَّافَّاتِ صَفًّا

1- توجه به جبهه‌گیری‌ها و صف‌آرائی‌ها (ی مؤمنان)،  

فَالزَّاجِرَاتِ زَجْرًا

2- كه (اين جبهه‌گیری‌ها و صف‌آرائی‌های مومنان،) شدیداً مایه جلوگيری، توقف و عقب راندن بدیها و گروه بدکاران می‌شوند،    

فَالتَّالِيَاتِ ذِكْرًا

3- سپس خواندن‌های مكرّر نام خدا در جبهه‌ها (مانند "لا اله الاّ الله" و "الله اکبر")، بیان می‌كنند،

إِنَّ إِلَهَكُمْ لَوَاحِدٌ

4- كه مسلما معبود حقیقی شما فقط و تنها خدای یگانه و یكتاست. 

رَبُّ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَمَا بَيْنَهُمَا وَرَبُّ الْمَشَارِقِ

5- كه خداوند، پروردگار آسمانها و زمین و هرآنچه در فضای بین آنهاست
    و پروردگار همه طلوع‌های آفتاب و نوربخشی آن (مشرق ها) می‌باشد. 

إِنَّا زَيَّنَّا السَّمَاء الدُّنْيَا بِزِينَةٍ الْكَوَاكِبِ

6- ما، آسمان دنیا را با زیبائی ستارگان آراستیم.

وَحِفْظًا مِّن كُلِّ شَيْطَانٍ مَّارِدٍ

7- و حفاظتی از شرّ هرگونه نیروهای شیطانی پلید و بی‌خیر و سركش بر آن نهادیم.

لَا يَسَّمَّعُونَ إِلَى الْمَلَإِ الْأَعْلَى وَيُقْذَفُونَ مِن كُلِّ جَانِبٍ

8- (بطوری که آنها) نمی‌توانند به مذاكرات و ارتباطات در عالی‌ترین سطح
   (يعنی دستورات خداوند به عالم كائنات و همه عالم هستی و فرشتگان و غیره) گوش فرا داده و چیزی بفهمند،
   و شیطان صفتان از هر سو رانده می‌شوند (چون شیطان صفتان بخاطر ناپاكی‌شان، اجازه شنيدن اين ارتباطات را ندارند).   

دُحُورًا وَلَهُمْ عَذَابٌ وَاصِبٌ

9- آنها (از لطف الهی) به شدت دور، رانده و طرد شده و مدام در عذاب (دوری از رحمت خدا در دنیا و آخرت) می‌باشند.

إِلَّا مَنْ خَطِفَ الْخَطْفَةَ فَأَتْبَعَهُ شِهَابٌ ثَاقِبٌ

10-و هر گاه شیطان صفتی جسور، بخواهد برای لحظه‌ای به آن ارتباطات نزدیك شود و گوش فرا دهد،
    شعاع‌هائی نافذ در پی او رفته و مانع او می‌شوند.        1

فَاسْتَفْتِهِمْ أَهُمْ أَشَدُّ خَلْقًا أَم مَّنْ خَلَقْنَا إِنَّا خَلَقْنَاهُم مِّن طِينٍ لَّازِبٍ

11- (از این منكران) بپرس: "آیا آفرینش (و آفرینش دوباره‌شان در زمان رستاخیز) پیچیده‌تر و سخت‌تر است
     یا افرینش این همه جهان هستی كه ما خلق فرموده‌ایم؟   
     در حالی كه ما آنها (انسانها) را ابتدا از گلی چسبناك (خاك مخلوط با آب) آفریدیم."  

بَلْ عَجِبْتَ وَيَسْخَرُونَ

12- تو (از عظمت این همه آفرینش) در شگفتی هستی و آنها (از نافهمی،) مسخره می‌كنند. 

وَإِذَا ذُكِّرُوا لَا يَذْكُرُونَ

13-و هرگاه و هر قدر که آنها پند و یادآوری به حقایق داده شوند، متوجه نمی‌شوند و پند نمی‌گیرند.

وَإِذَا رَأَوْا آيَةً يَسْتَسْخِرُونَ

14- و هر آیه‌ و نشانه ای از آيات الهی را ببینند، آن را وسیله شوخی و مسخره قرار می‌دهند.    

وَقَالُوا إِنْ هَذَا إِلَّا سِحْرٌ مُّبِينٌ

15- و ادعا می‌كنند " این (قرآن) چیزی جز سحر و جادو نیست؛ "

أَئِذَا مِتْنَا وَكُنَّا تُرَابًا وَعِظَامًا أَئِنَّا لَمَبْعُوثُونَ

16- " مگر امکان دارد موقعی كه ما مرديم و تبدیل به خاك و استخوانهائی شدیم، دوباره (از گور) بلند شده و زنده شویم؟ " 

أَوَآبَاؤُنَا الْأَوَّلُونَ

17- " و آیا همه پدران و اجداد پیشین ما هم دوباره زنده می‌شوند؟ "

قُلْ نَعَمْ وَأَنتُمْ دَاخِرُونَ

18- بگو: " آری، (شما زنده می‌شوید) در حالی كه خوار و ذلیل خواهید بود."

فَإِنَّمَا هِيَ زَجْرَةٌ وَاحِدَةٌ فَإِذَا هُمْ يَنظُرُونَ

19- و آن فقط یك صدای ناگهانی عظیم خواهد بود كه ناگهان مردگان از قبرها بر‌می‌خیزند و به دور و بر خود نگاه می‌كنند. 

وَقَالُوا يَا وَيْلَنَا هَذَا يَوْمُ الدِّينِ

20- و می‌گویند: " ای وای بر ما، این همان  روز بازرسی به آئین و كردار انسانهاست."  

هَذَا يَوْمُ الْفَصْلِ الَّذِي كُنتُمْ بِهِ تُكَذِّبُونَ

21- (به آنها فرموده می‌شود:) " این همان روز جدائی حق از باطل و بدان از خوبان (روز حسابرسی) است كه شما آن را تكذیب می‌كردید."  

احْشُرُوا الَّذِينَ ظَلَمُوا وَأَزْوَاجَهُمْ وَمَا كَانُوا يَعْبُدُونَ

22- (به فرشتگان دستور داده می‌شود): " آنهائی را كه كفر و ستم روا می‌داشتند و همردیفان و همكیشان آنها را  
     و همه آنچه را که (غير از خدا) می‌پرستیدند، در معرض حسابرسی بیاورید،"   

مِن دُونِ اللَّهِ فَاهْدُوهُمْ إِلَى صِرَاطِ الْجَحِيمِ

23- "همان چیزهائی را كه غیر از خدا می‌پرستیدند و آنها را (پس از حسابرسی جمع کرده و) بسوی راه دوزخ روانه کنيد."

وَقِفُوهُمْ إِنَّهُم مَّسْئُولُونَ

24- " و بین راه آنان را متوقف كنید كه باید بازپرسی شوند."

مَا لَكُمْ لَا تَنَاصَرُونَ

25- (و از آنان پرسیده می شود): " شما را چه شده كه حالا از یكدیگر یاری نمی‌طلبید؟"  

بَلْ هُمُ الْيَوْمَ مُسْتَسْلِمُونَ

26- آما آنها آنروز دیگر تسلیم امر خدا هستند.

وَأَقْبَلَ بَعْضُهُمْ عَلَى بَعْضٍ يَتَسَاءلُونَ

27- و برخی از آنان به دیگران رو كرده و پرسش‌هائی می‌كنند.

قَالُوا إِنَّكُمْ كُنتُمْ تَأْتُونَنَا عَنِ الْيَمِينِ

28- (پیروان به سردمداران كفر و ستم) می‌گویند: " این شما بودید كه ما را با اعمال قدرت، به كیش خود درمی‌آوردید."

قَالُوا بَل لَّمْ تَكُونُوا مُؤْمِنِينَ

29- (سردمداران در جواب) می‌گویند: " نه (اينطور نيست)، شما خودتان ایمانی نداشتید."  

وَمَا كَانَ لَنَا عَلَيْكُم مِّن سُلْطَانٍ بَلْ كُنتُمْ قَوْمًا طَاغِينَ

30- ما قدرت مجبور کردن شما را به كفر و ستمگری نداشتیم (يعنی تسلطی بر شما نداشتيم)،
     بلكه شما خودتان مردمی سركش و مغرور بودید.

فَحَقَّ عَلَيْنَا قَوْلُ رَبِّنَا إِنَّا لَذَائِقُونَ

31- حالا (دیگر كار از كار گذشته و) فرمايش پروردگار ما تحقق یافته است و همه ما داریم عذاب كیفرمان را می‌چشیم. 

فَأَغْوَيْنَاكُمْ إِنَّا كُنَّا غَاوِينَ

32- (اگر ما) شما را گمراه كردیم، از این جهت بود كه ما خودمان گمراه بودیم.   

فَإِنَّهُمْ يَوْمَئِذٍ فِي الْعَذَابِ مُشْتَرِكُونَ

33- واقعیت این است كه در آن روز، آنها (سردمداران و پیروان كفر) در سهم عذاب مشترك و در عذاب با هم شريک هستند.  

إِنَّا كَذَلِكَ نَفْعَلُ بِالْمُجْرِمِينَ

34- آری ما بدین گونه با بدكاران رفتار می‌كنیم.

إِنَّهُمْ كَانُوا إِذَا قِيلَ لَهُمْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ يَسْتَكْبِرُونَ

35- زیرا اینها اشخاصی بودند كه هرگاه به آنها گفته می‌شد كه: " هیچ معبودی سزاوار پرستش و نیایش جز خدای یگانه نیست،"
     با تكبر و دماغ سر بالا، بی‌اعتنائی می‌كردند.

وَيَقُولُونَ أَئِنَّا لَتَارِكُوا آلِهَتِنَا لِشَاعِرٍ مَّجْنُونٍ

36- و می‌گفتند: "مگر ما خدایان‌مان را به خاطر شاعری دیوانه (محمد) ترك می‌كنیم؟ " 

بَلْ جَاء بِالْحَقِّ وَصَدَّقَ الْمُرْسَلِينَ

37- در حالی كه او (محمد) پیام حق را آورد و فرستادگان پیشین را تأیید نمود و فرستادگان پيشين همين را تصديق کردند. 

إِنَّكُمْ لَذَائِقُو الْعَذَابِ الْأَلِيمِ

38- اما شما (متكبران) حتماً عذاب كیفر دردناك را خواهید چشید.  

وَمَا تُجْزَوْنَ إِلَّا مَا كُنتُمْ تَعْمَلُونَ

39- و جز به اندازه اعمالتان جزا داده نخواهید شد.

إِلَّا عِبَادَ اللَّهِ الْمُخْلَصِينَ

40- غير از بندگان مخلص و وارسته خدا (كه از این عذاب‌ها مصون هستند)

أُوْلَئِكَ لَهُمْ رِزْقٌ مَّعْلُومٌ

41- برای آنان (بندگان مخلص و آزاده خدا،) رزق و روزی مادی و معنوی ویژه‌ای مقرر است.  

فَوَاكِهُ وَهُم مُّكْرَمُونَ

42- هم میوه‌های فراوان (نتیجه كوشش‌های دنیوی خود) دارند و هم مورد احترام قرار می‌گیرند، 

فِي جَنَّاتِ النَّعِيمِ

43- در باغ‌های پرنعمت بهشت بوده،

عَلَى سُرُرٍ مُّتَقَابِلِينَ 

44- و بر تخت‌های راحت روبروی همدیگر تكیه می‌زنند.

يُطَافُ عَلَيْهِم بِكَأْسٍ مِن مَّعِينٍ

45- به آنها جام‌های نوشیدنی‌های پاك و گوارا عرضه شده (و آن نوشيدنی ها) دور گردانده می‌شوند.

بَيْضَاء لَذَّةٍ لِّلشَّارِبِينَ

46- نوشیدنی شفاف كه برای نوشندگان لذت‌بخش است.

لَا فِيهَا غَوْلٌ وَلَا هُمْ عَنْهَا يُنزَفُونَ

47- نوشابه‌ئی كه نه عقل را خراب می‌كند و نه كسی از آشامیدن آن مست می‌شود.

وَعِنْدَهُمْ قَاصِرَاتُ الطَّرْفِ عِينٌ

48- و در نزدشان همسرانی هستند كه جز به جفت خود نظری ندارند و چشم‌هائی درشت و زیبا دارند.

كَأَنَّهُنَّ بَيْضٌ مَّكْنُونٌ 

49- آنها در لطافت و زیبائی پوست مانند تخم‌مرغ جدا از پوست هستند.

فَأَقْبَلَ بَعْضُهُمْ عَلَى بَعْضٍ يَتَسَاءلُونَ

50- برخی بهشتیان روبروی هم (می‌نشینند و) با هم گفتگو و از هم سئوال می‌كنند.

قَالَ قَائِلٌ مِّنْهُمْ إِنِّي كَانَ لِي قَرِينٌ

51- یكی از آنان می‌گوید: " من در دنیا همنشین نزدیكی داشتم."

يَقُولُ أَئِنَّكَ لَمِنْ الْمُصَدِّقِينَ

52- كه مكرّر می‌گفت: " آیا تو واقعاً این موضوع را باور و تأیید می‌كنی؟"

أَئِذَا مِتْنَا وَكُنَّا تُرَابًا وَعِظَامًا أَئِنَّا لَمَدِينُونَ

53- " كه ما پس از آنكه مردیم و خاك و استخوان شدیم، دوباره زنده شده و پاداش و جزای اعمال‌مان به ما داده می‌شود؟ "

قَالَ هَلْ أَنتُم مُّطَّلِعُونَ

54- و كسی می‌گوید: " آیا از وضع‌اش اطلاعی دارید كه چه به سرش آمده است؟ "

فَاطَّلَعَ فَرَآهُ فِي سَوَاء الْجَحِيمِ

55- بعد كه جستجو می‌كند، او را می‌بیند كه در میان جهنم است.

قَالَ تَاللَّهِ إِنْ كِدتَّ لَتُرْدِينِ

56- می‌گوید: " به خدا سوگند چیزی نمانده بود كه (با آن حرفهایت) مرا نیز به این فلاكت برسانی."

وَلَوْلَا نِعْمَةُ رَبِّي لَكُنتُ مِنَ الْمُحْضَرِينَ

57- " و اگر لطف خدا نبود، من هم جزو آنهائی می‌شدم كه برای بازپرسی خوانده شده‌اند."

أَفَمَا نَحْنُ بِمَيِّتِينَ

58- (بهشتیان از هم با شوق و خوشحالی می‌پرسند:) " یعنی ما دیگر هرگز نمی‌میریم؟! "

لَّا مَوْتَتَنَا الْأُولَى وَمَا نَحْنُ بِمُعَذَّبِينَ

59- "جز همان مرگ اول، ما مرگی ديگری نداریم و ما دیگر سختی و عذابی نخواهیم داشت؟"

إِنَّ هَذَا لَهُوَ الْفَوْزُ الْعَظِيمُ

60- " این واقعاً پیروزی بزرگی است."

لِمِثْلِ هَذَا فَلْيَعْمَلْ الْعَامِلُونَ

61- " آری هر كس كه می‌خواهد برای موفقیت راستين كوششی بكند، باید برای چنین هدف و حالی كوشش بكند."

أَذَلِكَ خَيْرٌ نُّزُلًا أَمْ شَجَرَةُ الزَّقُّومِ

62- " آیا این فرود (در بهشت برین با این همه نعمت‌ها و میوه‌ها، و خوشیها‌) بهتر است
     یا میوه تلخ و بد بو و بد طعم درخت زقوم جهنم (میوه‌ی اعمال بد خود)؟ "

إِنَّا جَعَلْنَاهَا فِتْنَةً لِّلظَّالِمِينَ

63- "ما آنرا مایه رنج و درد ستمگران مقرر فرمودیم."

إِنَّهَا شَجَرَةٌ تَخْرُجُ فِي أَصْلِ الْجَحِيمِ

64- این درخت زقوم درختی است كه از اصل و ته جهنم می‌روید. (در اصل، میوه اين درخت،  نتیجه‌ی بدیهای ستمگران است)

طَلْعُهَا كَأَنَّهُ رُؤُوسُ الشَّيَاطِينِ

65- میوه‌ی آن شبیه همان كلّه‌های شیطان صفتان است (میوه همان پندارهای بسیار زشت در كلّه ستمگران و شیطان صفتان است،)  

فَإِنَّهُمْ لَآكِلُونَ مِنْهَا فَمَالِؤُونَ مِنْهَا الْبُطُونَ

66- جهنمی‌ها مرتبا از آن میوه (زقوم و نتیجه و حاصل اعمالشان) می‌خورند و شكم خود را از آن پر می‌كنند. 

ثُمَّ إِنَّ لَهُمْ عَلَيْهَا لَشَوْبًا مِّنْ حَمِيمٍ

67- بعد روی این خوراك، آب داغ بدبوئی برای نوشیدن دارند.

ثُمَّ إِنَّ مَرْجِعَهُمْ لَإِلَى الْجَحِيمِ

68- سپس به جایگاه اصلی‌اشان در جهنم روانه می‌شوند.  

إِنَّهُمْ أَلْفَوْا آبَاءهُمْ ضَالِّينَ

69- آنان پدران و اجداد خود را كافر و گمراه یافتند،

فَهُمْ عَلَى آثَارِهِمْ يُهْرَعُونَ

70- ولی باز در پی آئین آنها شتابان رفتند.

وَلَقَدْ ضَلَّ قَبْلَهُمْ أَكْثَرُ الْأَوَّلِينَ

71- و در واقع پیش از آنان نیز، اكثر مردمان پیشین گمراه شده بودند.

وَلَقَدْ أَرْسَلْنَا فِيهِم مُّنذِرِينَ

72- و ما در میان آنان، پیامبران هشدار دهنده فرستاده بوديم.

فَانظُرْ كَيْفَ كَانَ عَاقِبَةُ الْمُنذَرِينَ

73- با وجود این، ببین عاقبت مردمی كه هشدار داده شدند چه شد.

إِلَّا عِبَادَ اللَّهِ الْمُخْلَصِينَ

74- جز بندگان مخلص و وارسته خدا (بقیه به بیراهه رفتند).

وَلَقَدْ نَادَانَا نُوحٌ فَلَنِعْمَ الْمُجِيبُونَ

75- نوح ما را (در حالت ناراحتی و با زاری) دعا و صدا كرد و ما اجابت كننده‌ بسيار خوبی هستیم.

وَنَجَّيْنَاهُ وَأَهْلَهُ مِنَ الْكَرْبِ الْعَظِيمِ

76- و او و خاندانش را از رنج و اندوه بزرگ نجات فرمودیم.

وَجَعَلْنَا ذُرِّيَّتَهُ هُمْ الْبَاقِينَ

77- و نسل او را، ادامه‌دهندگان راه او باقی گذاشتيم.

وَتَرَكْنَا عَلَيْهِ فِي الْآخِرِينَ

78- و نام نیك او را در نسل‌های دیگر باقی گذاردیم.

سَلَامٌ عَلَى نُوحٍ فِي الْعَالَمِينَ

79- سلام بر نوح (و تأثیرش) در مردم جهان.

إِنَّا كَذَلِكَ نَجْزِي الْمُحْسِنِينَ

80- آری ما اینگونه پاداش به نیكوكاران عنایت می‌فرمائیم.

إِنَّهُ مِنْ عِبَادِنَا الْمُؤْمِنِينَ

81- چرا كه او از بندگان حقیقتاً باایمان ما بود.

ثُمَّ أَغْرَقْنَا الْآخَرِينَ

82- اما دیگران (دشمنان او) را غرق نمودیم.

وَإِنَّ مِن شِيعَتِهِ لَإِبْرَاهِيمَ

83- و يکی از پیروان او (نوح)، ابراهیم بود.

إِذْ جَاء رَبَّهُ بِقَلْبٍ سَلِيمٍ 

84- كه با دل پاك و تسلیم به حق، دل به سوی پروردگارش نمود.

إِذْ قَالَ لِأَبِيهِ وَقَوْمِهِ مَاذَا تَعْبُدُونَ

85- او زمانی به پدر و قومش گفت: " این چیزهائی كه پرستش می‌كنید، چیست؟ "

أَئِفْكًا آلِهَةً دُونَ اللَّهِ تُرِيدُونَ

86- آیا شما به " خدایان دروغین، غیر از خدای یگانه روی می‌آورید؟ "

فَمَا ظَنُّكُم بِرَبِّ الْعَالَمِينَ

87- " پس (اگر كه به این خدایان روی می‌آورید) گمان شما درباره خداوند جهانها و جهانیان چیست؟ "  

فَنَظَرَ نَظْرَةً فِي النُّجُومِ

88- بعد نگاهی عمیق به ستارگان افكند.

فَقَالَ إِنِّي سَقِيمٌ

89- و گفت: " من حالم خوب نیست، دلم از آن غذاها بهم می‌خورد."     2

فَتَوَلَّوْا عَنْهُ مُدْبِرِينَ

90- سپس مردم او را پشت سر و به حال خود گذاشته، از او دور شدند.

فَرَاغَ إِلَى آلِهَتِهِمْ فَقَالَ أَلَا تَأْكُلُونَ

91- بعد (كه مردم به بیرون از شهر رفته بودند) ابراهیم به بت‌خانه رفت و به بت ‌ها (به تمسخر) گفت:
    " (از این غذاها كه پیروان هدیه آورده‌اند) چرا نمی‌خورید؟ "

مَا لَكُمْ لَا تَنطِقُونَ

92- " چه‌تان هست كه حرف نمی‌زنید؟ "

فَرَاغَ عَلَيْهِمْ ضَرْبًا بِالْيَمِينِ

93- سپس (به قصد خراب كردن بت‌ها،) به سویشان رفت و با دست راست ضرباتی محكم (با تیشه) بر آنها فرود آورد.

فَأَقْبَلُوا إِلَيْهِ يَزِفُّونَ

94- آنها (بت‌پرستان پس از بازگشت به شهر و دیدن بت‌های شكسته و خراب شده، چون سخنانی از ابراهیم بر علیه بت‌ها قبلاً شنیده بودند)
     سراسیمه و تند به سوی ابراهیم رفتند.

قَالَ أَتَعْبُدُونَ مَا تَنْحِتُونَ

95- ابراهیم خطاب به آنها گفت: " آیا چیزی را كه خود تراشیده‌اید می‌پرستید؟ "

وَاللَّهُ خَلَقَكُمْ وَمَا تَعْمَلُونَ

96- در حالی كه خدای یگانه، هم شما را و هم هرچه را که شما درست می‌كنید، در حقیقت او آفریده است.

قَالُوا ابْنُوا لَهُ بُنْيَانًا فَأَلْقُوهُ فِي الْجَحِيمِ

97- (زمامداران شهر گفتند:) " بنای بلندی برای او بسازید سپس او را در آتش  بیاندازید. "

فَأَرَادُوا بِهِ كَيْدًا فَجَعَلْنَاهُمُ الْأَسْفَلِينَ

98- آنها نقشه و حیله برای نابودی او ریخته بودند ولی ما آنها را خوارتر از همه كردیم (خدا آتش را خاموش و سرد فرمود.)

وَقَالَ إِنِّي ذَاهِبٌ إِلَى رَبِّي سَيَهْدِينِ

99-ابراهیم گفت: "من روی به درگاه لطف خداوندم مياورم و او مرا هدایت خواهد فرمود (كه در آینده چه خدمتی بكنم.)"

رَبِّ هَبْ لِي مِنَ الصَّالِحِينَ

100- (و نیز دعا كرد:) " پروردگارا، به من فرزندان صالح و نیكوكار عنایت بفرما."

فَبَشَّرْنَاهُ بِغُلَامٍ حَلِيمٍ

101- سپس ما به ابراهیم مژده آمدن پسری بردبار را دادیم.

فَلَمَّا بَلَغَ مَعَهُ السَّعْيَ قَالَ يَا بُنَيَّ إِنِّي أَرَى فِي الْمَنَامِ أَنِّي أَذْبَحُكَ فَانظُرْ
      مَاذَا تَرَى قَالَ يَا أَبَتِ افْعَلْ مَا تُؤْمَرُ سَتَجِدُنِي إِن شَاء اللَّهُ مِنَ الصَّابِرِينَ

102- بعدها كه (پسرش اسماعیل) به سنّی رسید كه به او در كارهایش همراهی می‌كرد، (ابراهیم پس از خوابی عجیب) گفت:
      " ای پسرم من در خواب دیدم كه از جانب خدا مأمور به ذبح تو شده‌ام. حالا تو ببین نظرت در این باره چیست."
      (اسماعیل) گفت: " ای پدرم هرچه به تو دستور الهی داده شده، انجام بده انشاءالله مرا بردبار خواهی یافت."

فَلَمَّا أَسْلَمَا وَتَلَّهُ لِلْجَبِينِ

103- بعد هنگامی كه هر دو تسلیم (فرموده خداوند) شدند، (ابراهیم) پیشانی اسماعیل را بر خاك گذاشت،

وَنَادَيْنَاهُ أَنْ يَا إِبْرَاهِيمُ

104- ما او را مخاطب قرار داده و فرمودیم: " ای ابراهیم، "

قَدْ صَدَّقْتَ الرُّؤْيَا إِنَّا كَذَلِكَ نَجْزِي الْمُحْسِنِينَ

105- " مأموریتی را كه در خواب دیدی، تحقق بخشیدی و ما اینگونه نیكوكاران را پاداش می‌دهیم."

إِنَّ هَذَا لَهُوَ الْبَلَاء الْمُبِينُ

106- " این مسلماً آزمایشی واضح و آشكار بوده است."

وَفَدَيْنَاهُ بِذِبْحٍ عَظِيمٍ

107- و (به جای اسماعیل،) قربانی بزرگی برای او خون بهای او قرار داديم.

وَتَرَكْنَا عَلَيْهِ فِي الْآخِرِينَ

108- و خاطره رفتار خوب او را درنسل‌های بعد ماندگار نمودیم.

سَلَامٌ عَلَى إِبْرَاهِيمَ

109- سلام بر ابراهیم.

كَذَلِكَ نَجْزِي الْمُحْسِنِينَ

110- ما اینگونه نیكوكاران را پاداش می‌دهیم.

إِنَّهُ مِنْ عِبَادِنَا الْمُؤْمِنِينَ

111- ابراهیم از بندگان بسیار مؤمن بوده است.

وَبَشَّرْنَاهُ بِإِسْحَاقَ نَبِيًّا مِّنَ الصَّالِحِينَ

112- و نیز به او مژده تولد اسحق را دادیم كه "پیامبری از صالحان خواهد بود."      3

وَبَارَكْنَا عَلَيْهِ وَعَلَى إِسْحَاقَ وَمِن ذُرِّيَّتِهِمَا مُحْسِنٌ وَظَالِمٌ لِّنَفْسِهِ مُبِينٌ

113- و ما به او (ابراهیم) و اسحاق نعمت‌ها و بركت‌های فراوان عنایت فرمودیم
      و از نسل آنها بعضی‌ها نیكوكار شدند و افرادی آشكارا به خود ستمگر (يعنی كافر و گنه‌كار و ظالم) درآمدند.

وَلَقَدْ مَنَنَّا عَلَى مُوسَى وَهَارُونَ

114- ما به موسی و هارون نعمت‌های بزرگی عنایت فرمودیم.

وَنَجَّيْنَاهُمَا وَقَوْمَهُمَا مِنَ الْكَرْبِ الْعَظِيمِ

115- و آنها و قومشان را از اندوه و رنج بزرگی نجات بخشیدیم.

وَنَصَرْنَاهُمْ فَكَانُوا هُمُ الْغَالِبِينَ

116- و آنها را (با معجزات بر علیه فرعونیان) یاری فرمودیم كه سرانجام بر دشمنان خود پیروز شدند.

 وَآتَيْنَاهُمَا الْكِتَابَ الْمُسْتَبِينَ

117- و به آن دو نفر كتاب (تورات،) روشنگر آئین را عنایت فرمودیم.

وَهَدَيْنَاهُمَا الصِّرَاطَ الْمُسْتَقِيمَ

118- و آنها را در راه درست و راست رهنمائی فرمودیم.

وَتَرَكْنَا عَلَيْهِمَا فِي الْآخِرِينَ

119- و خاطره و یاد خوب و گرامی از آنان در نسل‌های دیگر ماندگار نهادیم.   

سَلَامٌ عَلَى مُوسَى وَهَارُونَ

120- سلام بر موسی و هارون.

إِنَّا كَذَلِكَ نَجْزِي الْمُحْسِنِينَ

121- ما اینگونه پاداش نیكوكاران را عنایت می‌فرمائیم و آنان را گرامی می‌داریم.  

إِنَّهُمَا مِنْ عِبَادِنَا الْمُؤْمِنِينَ

122- و آنها هر دو از بندگان بسیار مؤمن خوب ما بوده‌اند.  

وَإِنَّ إِلْيَاسَ لَمِنْ الْمُرْسَلِينَ

123- و الیاس نیز از فرستادگان (پیامبران) ما بوده است.

إِذْ قَالَ لِقَوْمِهِ أَلَا تَتَّقُونَ

124- زمانی به قومش گفت: " آیا نباید خداآگاه بوده و از نافرمانی او بپرهيزيد؟ "

أَتَدْعُونَ بَعْلًا وَتَذَرُونَ أَحْسَنَ الْخَالِقِينَ

125- " آیا شما بت " بعل " را (كه خودتان تراشیدید) پرستش کرده و به آن دعا می‌كنید
       و آفریدگاری را که از همه بهتر خلق ميکند، از یاد می‌برید؟"

اللَّهَ رَبَّكُمْ وَرَبَّ آبَائِكُمُ الْأَوَّلِينَ

126- خدای یگانه (نادیده،) تنها خداوند، پروردگار شماست و خداوند همه اجداد اوليه شما بوده است.

فَكَذَّبُوهُ فَإِنَّهُمْ لَمُحْضَرُونَ

127- ولی (با همه این اندرزها،) قومش او را دروغگو خواندند و سرانجام همه‌شان (در دادگاه الهی و سپس به جهنم) احضار خواهند شد.

إِلَّا عِبَادَ اللَّهِ الْمُخْلَصِينَ

128- مگر بندگان مخلص و وارسته‌ (خداوند).

وَتَرَكْنَا عَلَيْهِ فِي الْآخِرِينَ

129-و نام نیك او را برای نسل‌های آينده، ماندگار نهادیم.

سَلَامٌ عَلَى إِلْ يَاسِينَ

130- سلام بر الیاس و پيروان الياس.

إِنَّا كَذَلِكَ نَجْزِي الْمُحْسِنِينَ

131- ما اینگونه پاداش خوبیهای نیكوكاران را می‌دهیم.

إِنَّهُ مِنْ عِبَادِنَا الْمُؤْمِنِينَ

132- او در واقع از بندگان بسیار مؤمن خوب ما بود.

وَإِنَّ لُوطًا لَّمِنَ الْمُرْسَلِينَ

133- و لوط نیز از فرستادگان (پیامبران ما) بود.

إِذْ نَجَّيْنَاهُ وَأَهْلَهُ أَجْمَعِينَ

134- زمانی ما او و خاندانش را نجات دادیم.

إِلَّا عَجُوزًا فِي الْغَابِرِينَ

135- مگر پیرزنی (همسرش را) كه در میان آن قوم ماند (و به عذاب آنها گرفتار شد).

ثُمَّ دَمَّرْنَا الْآخَرِينَ

136- پس (از نجات لوط و همراهانش)، همه دیگران را نابود كردیم.

وَإِنَّكُمْ لَتَمُرُّونَ عَلَيْهِم مُّصْبِحِينَ

137- و امروزه شما،بامدادن از كنار ویرانه‌های شهرهای آنان می‌گذرید،

وَبِاللَّيْلِ أَفَلَا تَعْقِلُونَ

138-و نیز شب‌ها كه از كنار آن ویرانه‌ها می‌گذرید. آیا درباره سرنوشت آنها نمی‌اندیشید؟

وَإِنَّ يُونُسَ لَمِنَ الْمُرْسَلِينَ

139-و یونس نیز از فرستادگان (پیامبران) بود (كه مأمور هدایت مردم نینوا مركز كشور آشور در عراق فعلی شده بود).

إِذْ أَبَقَ إِلَى الْفُلْكِ الْمَشْحُونِ

140- توجه داشته باش كه زمانی (پس از ناامیدی از هدایت قومش، آنها را نفرین كرد و خشمناك) از آنها دور شد
      (و بدون اجازه الهی برای اینكه در میان آن مردم نباشد،) سوار كشتی پر از مسافر و بار شد.

فَسَاهَمَ فَكَانَ مِنْ الْمُدْحَضِينَ

141- سپس (به علت طوفان و سنگینی كشتی،) مجبور به شركت در قرعه‌كشی شد (كه چه كسی باید از كشتی بيرون انداخته شود)
       و قرعه بنام یونس افتاد و او مغلوب شد و به دریا انداخته شد.

فَالْتَقَمَهُ الْحُوتُ وَهُوَ مُلِيمٌ

142- سپس ماهی بزرگی او را بلعید و (بخاطر فرار از قومش بدون اجازه خداوند،) سزاوار ملامت و سرزنش شد.

فَلَوْلَا أَنَّهُ كَانَ مِنْ الْمُسَبِّحِينَ

143- و اگر او اهل یاد خدا و بزرگداشت او نبود (یونس متوجه خطایش شد و در آن تاریكی به خدا توبه و دعا كرد)،

لَلَبِثَ فِي بَطْنِهِ إِلَى يَوْمِ يُبْعَثُونَ

144- او تا قیامت در شكم آن ماهی (و هر دو مرده) می‌ماند.

 فَنَبَذْنَاهُ بِالْعَرَاء وَهُوَ سَقِيمٌ

145-ولی ما او را از دهان ماهی به بیرون نجات داده و در حالی كه بدحال و بیمار بود به سرزمین خشك در ساحل افكندیم.

وَأَنبَتْنَا عَلَيْهِ شَجَرَةً مِّن يَقْطِينٍ

146- و برایش بوته‌ی بزرگ كدوئی بر بالای سرش رویاندیم كه سایه باشد.

وَأَرْسَلْنَاهُ إِلَى مِئَةِ أَلْفٍ أَوْ يَزِيدُونَ

147- و آنگاه او را دوباره به سوی شهری كه یكصد هزار نفر و بیشتر ساكن داشت فرستادیم.

فَآمَنُوا فَمَتَّعْنَاهُمْ إِلَى حِينٍ

148- بعد آن قوم ایمان آوردند و تا مدتی آنها را از نعمت‌های زندگانی بهره‌مند فرمودیم.

فَاسْتَفْتِهِمْ أَلِرَبِّكَ الْبَنَاتُ وَلَهُمُ الْبَنُونَ

149- (ای پیامبر محمد) از این بت‌پرستها بپرس كه " آیا پروردگارت دخترانی دارد و آنها دارای پسرانی هستند؟ " 

أَمْ خَلَقْنَا الْمَلَائِكَةَ إِنَاثًا وَهُمْ شَاهِدُونَ

150- " آیا ما فرشتگان را به صورت دخترانی آفریدیم و آنها شاهد این خلقت بودند؟ " 

أَلَا إِنَّهُم مِّنْ إِفْكِهِمْ لَيَقُولُونَ

151- بدانید كه آنها از روی تهمت دروغ می‌گویند:

وَلَدَ اللَّهُ وَإِنَّهُمْ لَكَاذِبُونَ

152- " كه خدا صاحب فرزندی شده " و آنها واقعاً دروغگو هستند كه می‌گویند:

أَصْطَفَى الْبَنَاتِ عَلَى الْبَنِينَ

153- " خدا دختران را بر پسران ترجیح داده است "

مَا لَكُمْ كَيْفَ تَحْكُمُونَ

154- (ای كافران) چه‌تان هست؟ از روی چه مدركی داوری می‌كنید؟ 

أَفَلَا تَذَكَّرُونَ

155- آیا نباید تعقل كنید و متوجه حقیقت بشوید؟

أَمْ لَكُمْ سُلْطَانٌ مُّبِينٌ

156- آیا دلیل روشن و قاطعی برای این ادّعاها‌تان دارید؟

فَأْتُوا بِكِتَابِكُمْ إِن كُنتُمْ صَادِقِينَ

157- اگر راست می‌گوئید كتابی را كه چنین حكمی در آن است، بیاورید.

وَجَعَلُوا بَيْنَهُ وَبَيْنَ الْجِنَّةِ نَسَبًا وَلَقَدْ عَلِمَتِ الْجِنَّةُ إِنَّهُمْ لَمُحْضَرُونَ

158- بعضی از كافران بین خدا و جن‌ها رابطه‌ی خویشاوندی قائل شدند (و با این تصور، پرستش جن كردند)
       در حالیكه جنیان به خوبی می‌دانسته‌اند كه آنان (این مشركان) در دادگاه الهی احضار خواهند شد.

سُبْحَانَ اللَّهِ عَمَّا يَصِفُونَ

159- خدا منزه از همه این تصورات و برتر از همه‌ی این نسبت‌هاست كه او را توصيف می‌دهند.

إِلَّا عِبَادَ اللَّهِ الْمُخْلَصِينَ

160- مگر بندگان مخلص خدا (كه هیچ چنین تصورات واهی و حرفهای بیهوده ای را ابراز نميکنند.)

فَإِنَّكُمْ وَمَا تَعْبُدُونَ

161- (ای پیامبر به این مشركان) بگو: " شما و این چیزهائی را كه می‌پرستید، بهيچوجه،"

مَا أَنتُمْ عَلَيْهِ بِفَاتِنِينَ

162- " نمی‌توانید مردم باایمان را بوسیله این چیزها (تصورات بی پايه) فریب بدهید."

إِلَّا مَنْ هُوَ صَالِ الْجَحِيمِ

163- " مگر آنهائی را كه بر اثر لجاجت و كوردلی، اصلاً جایشان در جهنم است."

وَمَا مِنَّا إِلَّا لَهُ مَقَامٌ مَّعْلُومٌ

164- (فرشتگان از زبان حال خود می‌گویند:) " هر یك از ما مقام و وظیفه مشخص و معلومی داریم"

وَإِنَّا لَنَحْنُ الصَّافُّونَ

165- " و ما همواره برای انجام اوامر الهی آماده صف كشیده‌ایم."

وَإِنَّا لَنَحْنُ الْمُسَبِّحُونَ

166- "و پیوسته در حال بزرگداشت عظمت بی‌پایان خدا هستیم."

وَإِنْ كَانُوا لَيَقُولُونَ

167- این كافران بودند كه مكرر ادّعا می‌كردند  كه:

 لَوْ أَنَّ عِندَنَا ذِكْرًا مِّنْ الْأَوَّلِينَ

168- " اگر نزد ما كتابی دینی از پیشنینان بود،"

لَكُنَّا عِبَادَ اللَّهِ الْمُخْلَصِينَ

169- "ما هم حتما از بندگان مخلص خدا می بودیم."

فَكَفَرُوا بِهِ فَسَوْفَ يَعْلَمُونَ

170- ولی (كتاب الهی قرآن آمد و) به آن انكار و كفر ورزیده‌اند و به زودی نتیجه این رفتارشان را خواهند دانست."

وَلَقَدْ سَبَقَتْ كَلِمَتُنَا لِعِبَادِنَا الْمُرْسَلِينَ

171- ای پیامبر بدان كه: مشیت ما درباره بندگان خوب ما كه فرستادگان ما و مأمور پیامبری بوده‌‌اند، این است كه،

إِنَّهُمْ لَهُمُ الْمَنصُورُونَ

172- آنها به امر خدا یاری خواهند شد.

وَإِنَّ جُندَنَا لَهُمُ الْغَالِبُونَ

173- و سپاه ما همواره بر كافران پیروز خواهد شد.

فَتَوَلَّ عَنْهُمْ حَتَّى حِينٍ

174- از اين رو، تو (محمد) تا مدتی از آنان روی بگردان،

وَأَبْصِرْهُمْ فَسَوْفَ يُبْصِرُونَ

175- ولی مراقب رفتار ودسیسه‌هایشان باش و آنها به زودی آنچه را که باید به سرشان بيايد، خواهند ديد. 

أَفَبِعَذَابِنَا يَسْتَعْجِلُونَ

176- آیا آنها برای دریافت عذاب ما عجله می‌كنند؟ (مرتب می‌گویند: " اگر راست می‌گوئی این عذاب خدا كی واقع می‌شود.")

فَإِذَا نَزَلَ بِسَاحَتِهِمْ فَسَاء صَبَاحُ الْمُنذَرِينَ

177- ولی وقتی كه عذاب ما در ميان آنها (در حیاط خانه‌هاشان) فرود می‌اید،
      این افراد پند ناپذیر هشدار داده شده، تجربه و عاقبت بدی خواهند داشت.

وَتَوَلَّ عَنْهُمْ حَتَّى حِينٍ

178- از این رو تا زمان معینی از آنان روی بگردان، 

وَأَبْصِرْ فَسَوْفَ يُبْصِرُونَ

179- و مراقب‌شان باش كه به زودی نتیجه تبه‌كاریهای‌شان را خواهند دید.

سُبْحَانَ رَبِّكَ رَبِّ الْعِزَّةِ عَمَّا يَصِفُونَ

180- پروردگارت كه خداوند عزّت و قدرت و مسلط بر همه است، منزه و برتر از همه توصیف است.

وَسَلَامٌ عَلَى الْمُرْسَلِينَ

181- و دورد بر همه فرستادگان الهی (پیامبران).

وَالْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ

182- و سپاس با نیایش تنها سزاوار خدای یگانه است كه خداوند همه جهانها و جهانیان است.

اين قسمت پاورقی است و قسمتی از قرآن نيست