Translation of the Holy Quran by Dr. Gilani

ترجمه دکتر گيلانی

نازل شده در مکه - شامل ٨۵ آيه

فقط خدا - فقط قرآن

سوره مومن - سوره  ۴۰

حم

1- حم (حاء میم، حمد و سپاس با نیایش برای خداوند حمید (ستوده) و مجید (پرمجد و عظمت)  

تَنزِيلُ الْكِتَابِ مِنَ اللَّهِ الْعَزِيزِ الْعَلِيمِ

2- نزول این كتاب (قرآن) از سوی خدای بر همه مسلط و بر همه آگاه ميباشد.    

غَافِرِ الذَّنبِ وَقَابِلِ التَّوْبِ شَدِيدِ الْعِقَابِ ذِي الطَّوْلِ لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ إِلَيْهِ الْمَصِيرُ

3- او آمرزنده گناه و پذیرنده توبه‌، سخت كیفر و منشاء و بخشاينده همه نعمت‌ها است.
   هیچ معبودی شایسته پرستش جز او نیست.
    بازگشت همگان به سوی اوست.

مَا يُجَادِلُ فِي آيَاتِ اللَّهِ إِلَّا الَّذِينَ كَفَرُوا فَلَا يَغْرُرْكَ تَقَلُّبُهُمْ فِي الْبِلَادِ

4- فقط كسانی كه منكر و كافرند، درباره آیات خدا مجادله می‌كنند،
   از این رو مبادا این خودنمائی‌ها و زبان‌بازی‌ها و رفت و آمدهای تشریفاتی‌شان در شهرها، ترا فریب دهد.    1

كَذَّبَتْ قَبْلَهُمْ قَوْمُ نُوحٍ وَالْأَحْزَابُ مِن بَعْدِهِمْ وَهَمَّتْ كُلُّ أُمَّةٍ بِرَسُولِهِمْ
      لِيَأْخُذُوهُ وَجَادَلُوا بِالْبَاطِلِ لِيُدْحِضُوا بِهِ الْحَقَّ فَأَخَذْتُهُمْ فَكَيْفَ كَانَ عِقَابِ

5- پیش از این ها (مشركان قریش مكه)، قوم نوح و همچنين قوم احزاب پس از آنها، پیامبران خدای یگانه را تكذیب كرده دروغگو خواندند
   و به طور كلی هر قومی توطئه‌ای چید كه پیامبرش را بازداشت کرده و بیازارد و با گفتار بی‌پایه به بحث و مجادله پرداختند
    تا پیام حق و راستی خدا را محو كنند ولی ما همه آنانرا گرفتار ساختیم.
    اندیشه و بررسی كن كه بعداً كیفر و عذاب الهی چگونه بود.

وَكَذَلِكَ حَقَّتْ كَلِمَتُ رَبِّكَ عَلَى الَّذِينَ كَفَرُوا أَنَّهُمْ أَصْحَابُ النَّارِ 

6- و این فرمان پروردگارت در مورد كافران مقرر و مسلّم شده كه آنان همه اهل جهنم خواهند بود.

الَّذِينَ يَحْمِلُونَ الْعَرْشَ وَمَنْ حَوْلَهُ يُسَبِّحُونَ بِحَمْدِ رَبِّهِمْ وَيُؤْمِنُونَ بِهِ وَيَسْتَغْفِرُونَ لِلَّذِينَ آمَنُوا رَبَّنَا وَسِعْتَ كُلَّ شَيْءٍ رَّحْمَةً
      وَعِلْمًا فَاغْفِرْ لِلَّذِينَ تَابُوا وَاتَّبَعُوا سَبِيلَكَ وَقِهِمْ عَذَابَ الْجَحِيمِ

7- فرشتگانی كه مأمور هماهنگی و گردش كهكشانها هستند و آن فرشتگانی كه در اطراف آن می‌باشند،
   همگی به ستایش و سپاس پروردگارشان مشغولند و به او ایمان كامل دارند و برای مردمی كه ایمان آورده‌اند، طلب آمرزش نموده
   و عرض می‌كنند: " خداوندا، رحمت و لطف و دانش تو همه جهان هستی را فرا گرفته است.
   از روی رحمت خود، آنهائی را كه توبه كرده و از راه ‌نمائی تو پیروی كرده‌اند، بیامرز و آنانرا از عذاب جهنم مصون بدار."

رَبَّنَا وَأَدْخِلْهُمْ جَنَّاتِ عَدْنٍ الَّتِي وَعَدتَّهُم وَمَن صَلَحَ مِنْ آبَائِهِمْ وَأَزْوَاجِهِمْ وَذُرِّيَّاتِهِمْ إِنَّكَ أَنتَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ

8- "پروردگارا، لطفا آنها را وارد باغ‌های ماندگار بهشتی كه به آنان وعده فرمودی،
    همراه اجداد و همسران و فرزندانشان كه درستكار بوده‌اند، بفرما.
    همانا تو بر همه مسلط و حكمفرمای پرحکمت هستی."

وَقِهِمُ السَّيِّئَاتِ وَمَن تَقِ السَّيِّئَاتِ يَوْمَئِذٍ فَقَدْ رَحِمْتَهُ وَذَلِكَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظِي

9- " و آنها را از سختی‌های عذاب و كیفر اعمال بد مصون نگهدار
   و هر كس را که در آن زمان از سختی‌های عذاب گناهان به دور نگهداری، به او لطف و رحمت فرموده‌ای.
    و این نجات از عذاب، همان رستگاری بزرگ است."

إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا يُنَادَوْنَ لَمَقْتُ اللَّهِ أَكْبَرُ مِن مَّقْتِكُمْ أَنفُسَكُمْ إِذْ تُدْعَوْنَ إِلَى الْإِيمَانِ فَتَكْفُرُونَ

10- در روز رستاخیز به كافران خطاب می‌شود:
    " واقعاً نفرت خدا نسبت به شما از نفرت خودتان بخاطر كفر و انكارتان بیشتر و بزرگتر است.
    زیرا به یاد بیاورید كه شما به سوی ایمان خوانده و دعوت شدید ولی آنرا رد و انكار كردید."

قَالُوا رَبَّنَا أَمَتَّنَا اثْنَتَيْنِ وَأَحْيَيْتَنَا اثْنَتَيْنِ فَاعْتَرَفْنَا بِذُنُوبِنَا فَهَلْ إِلَى خُرُوجٍ مِّن سَبِيلٍ

11- آنها می‌گویند: " پروردگارا، ما را دو باره در حالت مرده و بيجان قرار داده بودی و دو بار زنده فرمودی،
     حالا ما به گناهان زمان زندگی خود اعتراف می‌كنیم، آیا دیگر راهی برای خروج (از این گرفتاری دوزخ) وجود دارد؟ "  2

ذَلِكُم بِأَنَّهُ إِذَا دُعِيَ اللَّهُ وَحْدَهُ كَفَرْتُمْ وَإِن يُشْرَكْ بِهِ تُؤْمِنُوا فَالْحُكْمُ لِلَّهِ الْعَلِيِّ الْكَبِيرِ

12- به آنها گفته می‌شود: " این بدبختی‌تان از آن جهت است كه در زندگی‌تان، هر گاه نام خدای یگانه به يگانگی یاد و خوانده می‌شد،
     شما انكار می‌كردید و اگر نسبت به خدای یگانه شرك ورزیده می‌شد، شما آنرا قبول می‌كردید،
     حالا دیگر شما اختیاری ندارید و حكم و داوری فقط از سوی خدای یگانه بلندمرتبه و بزرگ بی‌همتاست."

هُوَ الَّذِي يُرِيكُمْ آيَاتِهِ وَيُنَزِّلُ لَكُم مِّنَ السَّمَاءِ رِزْقًا وَمَا يَتَذَكَّرُ إِلَّا مَن يُنِيبُ

13- خداوند آن قدرتمندیست كه نشانه‌های عظمت خود را به شما نشان ميدهد و از آسمان (بوسیله گرما و نور خورشید و باران و غیره)
     انرژی و وسايل توليد رزق و روزی شما را فرو می‌فرستد و فقط افرادی که مکرر متوجه قدرت خدا
     (در آفرینش همه‌ی این نشانی‌ها و پدیده‌ها) هستند، اين نشانه ها را درك می‌كنند.

فَادْعُوا اللَّهَ مُخْلِصِينَ لَهُ الدِّينَ وَلَوْ كَرِهَ الْكَافِرُونَ 

14- از این رو، با این ایمان، تنها خدا را در نیایش بخوانید و آئین و دین و دعای شما تنها متوجه او باشد (به مخلوقات دعا نكنید)
     اگر چه منكران خوششان نیاید و از ایمان شما تنفّر داشته باشند.    

رَفِيعُ الدَّرَجَاتِ ذُو الْعَرْشِ يُلْقِي الرُّوحَ مِنْ أَمْرِهِ عَلَى مَن يَشَاءُ مِنْ عِبَادِهِ لِيُنذِرَ يَوْمَ التَّلَاقِ

15- خداوند است كه مقام و درجات افراد را بالا می‌برد، او همان مالك و صاحب و کنترل کننده همه جهان هستی است،
     روح (الهام الهی) را به امر خود به هر بنده خود كه اراده بفرمايد، می‌رساند
     تا درباره روز مهم ملاقات با خدا (در رستاخیز) او را هشدار بدهد.

يَوْمَ هُم بَارِزُونَ لَا يَخْفَى عَلَى اللَّهِ مِنْهُمْ شَيْءٌ لِّمَنِ الْمُلْكُ الْيَوْمَ لِلَّهِ الْوَاحِدِ الْقَهَّارِ

16- روزی كه همه مردم در برابر خدا ظاهر ميشوند، هیچ چیزی از اعمال‌شان بر خدا پنهان نیست.
     حکمفرمائی در آن روز از آن كیست؟ مسلماً از آن خدای یكتای غالب بر همه است.

الْيَوْمَ تُجْزَى كُلُّ نَفْسٍ بِمَا كَسَبَتْ لَا ظُلْمَ الْيَوْمَ إِنَّ اللَّهَ سَرِيعُ الْحِسَابِ

17- در آن روز به هر شخصی پاداش هر عملی را كه انجام داده، داده می‌شود.
     هیچ ظلم و ستمی در آن روز وجود ندارد. همانا خدا به سرعت به حساب ها رسيدگی ميفرمايد.

وَأَنذِرْهُمْ يَوْمَ الْآزِفَةِ إِذِ الْقُلُوبُ لَدَى الْحَنَاجِرِ كَاظِمِينَ مَا لِلظَّالِمِينَ مِنْ حَمِيمٍ وَلَا شَفِيعٍ يُطَاعُ

18- (ای پیامبر) آنها را از روزی كه مرتبا نزدیكتر می‌شود هشدار بده،
     زمانی كه قلب‌های كافران از نگرانی و وحشت و طپش انگار به گلوشان می‌رسد (جانشان به لب می‌رسد)
      و خشم خود را به ناچار فرو می‌برند چون درک ميکنند كه برای ستمگران، یاور و كمك و یار و شفیع
      و همدمی كه شفاعت او برايشان پذیرفته و اطاعت شود، وجود ندارد.

يَعْلَمُ خَائِنَةَ الْأَعْيُنِ وَمَا تُخْفِي الصُّدُورُ

19- خداوند به خیانت‌كاری (و سوء استفاده از) چشمان و آنچه را که در دلها پنهان می‌كنند، آگاه می‌باشد.

وَاللَّهُ يَقْضِي بِالْحَقِّ وَالَّذِينَ يَدْعُونَ مِن دُونِهِ لَا يَقْضُونَ بِشَيْءٍ إِنَّ اللَّهَ هُوَ السَّمِيعُ الْبَصِيرُ

20- و خدا بر اساس حق داوری می‌فرماید. و معبودهائی را كه غیر از او (پرستش می‌كنند و) به آنها دعا می‌كنند،
     هیچ گونه توان داوری ندارند چون تنها خدا بر همه چیز شنوا و بیناست
     (نه بت‌ها و نه موجودات دیگر، مانند پاکان از دنيا رفته كه توان شنیدن و دیدن همه چیز را ندارند تا بتوانند داوری كنند).

أَوَ لَمْ يَسِيرُوا فِي الْأَرْضِ فَيَنظُرُوا كَيْفَ كَانَ عَاقِبَةُ الَّذِينَ كَانُوا مِن قَبْلِهِمْ كَانُوا هُمْ أَشَدَّ
      مِنْهُمْ قُوَّةً وَآثَارًا فِي الْأَرْضِ فَأَخَذَهُمُ اللَّهُ بِذُنُوبِهِمْ وَمَا كَانَ لَهُم مِّنَ اللَّهِ مِن وَاقٍ

21- آیا (كافران) در زمین به سیر و سیاحت نمی‌روند
    تا عاقبت كسانی را كه پیش از ایشان (بت‌پرستان مكّه) زندگی می‌كردند ببينند که چگونه بود؟
    آنها از این افراد خیلی قدرتمندتر بودند و آثاری مهمتر در زمین از خود باقی گذاشتند،
    همانهائی كه خدا آنها را به سبب گناهانشان، گرفتار عذاب گردانید و در مقابل عذاب خدا هیچ نگهدار و مانع نداشتند.   

ذَلِكَ بِأَنَّهُمْ كَانَت تَّأْتِيهِمْ رُسُلُهُم بِالْبَيِّنَاتِ فَكَفَرُوا فَأَخَذَهُمُ اللَّهُ إِنَّهُ قَوِيٌّ شَدِيدُ الْعِقَابِ

22- این كیفر و گرفتاری‌ها از آن جهت بود چون همواره پیامبرانشان با نشانه‌های بارز و دلائل آشكار برای رهنمائی‌شان می‌آمدند
     ولی آنها انكار می‌كردند كه سرانجام خدا آنانرا به عذاب الهی گرفتار ميفرمود.
     همانا او نیرومند بر همه و سخت كیفر است.

وَلَقَدْ أَرْسَلْنَا مُوسَى بِآيَاتِنَا وَسُلْطَانٍ مُّبِينٍ

23- از جمله پیامبران، موسی بود كه او را با نشانه‌ها و معجزات و تسلط و برتری ویژه، برای رهنمائی روانه فرمودیم.

إِلَى فِرْعَوْنَ وَهَامَانَ وَقَارُونَ فَقَالُوا سَاحِرٌ كَذَّابٌ

24- او به سوی فرعون و هامان (معاونش) و قارون (ثروتمند متكبّر) روانه شد اما آنها او را، " جادوگری بسيار دروغگو" خواندند.

فَلَمَّا جَاءهُم بِالْحَقِّ مِنْ عِندِنَا قَالُوا اقْتُلُوا أَبْنَاء الَّذِينَ آمَنُوا مَعَهُ وَاسْتَحْيُوا نِسَاءهُمْ وَمَا كَيْدُ الْكَافِرِينَ إِلَّا فِي ضَلَالٍ

25- وقتيکه او پیام حق و راستین ما را نزد آنها آورد، آنها (به جای بررسی و قبول آنها) گفتند:
     " پسران آنهائی را كه همراه او ایمان آورده اند، بكشید و زنهايشان را (برای خدمتكاری) زنده نگهدارید".
      ولی نقشه و حیله کافران، جز در راه گمراهی نيست.

وَقَالَ فِرْعَوْنُ ذَرُونِي أَقْتُلْ مُوسَى وَلْيَدْعُ رَبَّهُ إِنِّي أَخَافُ أَن يُبَدِّلَ دِينَكُمْ أَوْ أَن يُظْهِرَ فِي الْأَرْضِ الْفَسَادَ

26- و فرعون گفت: "بگذارید تا موسی را خودم بكشم، و او از خداوندش كمك بخواهد.
     من می‌ترسم كه او آئین شما را دگرگون كند و یا در این سرزمین هرج و مرج و آشوب و خرابی بوجود بیاورد."

وَقَالَ مُوسَى إِنِّي عُذْتُ بِرَبِّي وَرَبِّكُم مِّن كُلِّ مُتَكَبِّرٍ لَّا يُؤْمِنُ بِيَوْمِ الْحِسَابِ 

27- موسی گفت: " من پناه بردم به خداوند كه پروردگار من و شماهاست، از شر هر متكبّری كه به روز حسابرسی ایمان ندارد."

وَقَالَ رَجُلٌ مُّؤْمِنٌ مِّنْ آلِ فِرْعَوْنَ يَكْتُمُ إِيمَانَهُ أَتَقْتُلُونَ رَجُلًا أَن يَقُولَ رَبِّيَ اللَّهُ وَقَدْ جَاءكُم بِالْبَيِّنَاتِ
      مِن رَّبِّكُمْ وَإِن يَكُ كَاذِبًا فَعَلَيْهِ كَذِبُهُ وَإِن يَكُ صَادِقًا يُصِبْكُم بَعْضُ الَّذِي يَعِدُكُمْ إِنَّ اللَّهَ لَا يَهْدِي مَنْ هُوَ مُسْرِفٌ كَذَّابٌ

28- و مردی مؤمن از آل فرعون كه ایمان خود را پنهان نگهمیداشت، گفت:
    " آیا شما می‌خواهید مردی را بكشید بخاطر اینكه می‌گوید پروردگارم، خدای یگانه است؟
    درحالی كه او دلائل روشنی از پروردگارتان آورده است.
    و اگر هم دروغگو باشد، دروغ او برضد خودش است، ولی اگر راستگو باشد
    بعضی از بلاهائی را كه به شما وعده آنرا می‌دهد بر شما ميايد.
    البته خدا كسی را كه گزافه‌گو و بسیار دروغگوست، اصلاً هدایت نمی‌كند."

يَا قَوْمِ لَكُمُ الْمُلْكُ الْيَوْمَ ظَاهِرِينَ فِي الْأَرْضِ فَمَن يَنصُرُنَا مِن بَأْسِ اللَّهِ إِنْ
جَاءنَا قَالَ فِرْعَوْنُ مَا أُرِيكُمْ إِلَّا مَا أَرَى وَمَا أَهْدِيكُمْ إِلَّا سَبِيلَ الرَّشَادِ

29- " ای قوم من امروز حكومت در دست شماست و در این سرزمین مسلط هستید،
     ولی اگر عذاب و كیفر الهی به ما برسد چه كسی می‌تواند به ما كمك و یاری كند؟
     فرعون گفت: " من آنچه را که ميبينم بشما نشان داده و گوشزد ميکنم و شما را فقط در راه پيشرفت رهنمائی ميکنم."

وَقَالَ الَّذِي آمَنَ يَا قَوْمِ إِنِّي أَخَافُ عَلَيْكُم مِّثْلَ يَوْمِ الْأَحْزَابِ

30- و آن مؤمن (از قوم فرعون) گفت: " ای قوم من، من واقعاً می‌ترسم كه سرنوشتی مانند روزگار مردم احزاب
     و دسته های (كافر گذشته) بر سرتان بیاید."

مِثْلَ دَأْبِ قَوْمِ نُوحٍ وَعَادٍ وَثَمُودَ وَالَّذِينَ مِن بَعْدِهِمْ وَمَا اللَّهُ يُرِيدُ ظُلْمًا لِّلْعِبَادِ

31- "مانند سرگذشت قوم نوح و عاد و ثمود و اقوام كافر پس از آنها (به سرتان بیاید)
     و خدا ظلم و ستمی را برای بندگان خودش نمی‌خواهد (ولی كاری نكنید كه مورد كیفر ستمگری‌های خودتان قرار بگیرید)."

وَيَا قَوْمِ إِنِّي أَخَافُ عَلَيْكُمْ يَوْمَ التَّنَادِ

32- "و ای قوم، من برای آینده شما، از روزی بیم دارم كه مردم صدای فریاد تقاضای كمك از همدیگر را نمی‌شنوند
     (و فریاد آنها به جائی نمی‌رسد)،"

يَوْمَ تُوَلُّونَ مُدْبِرِينَ مَا لَكُم مِّنَ اللَّهِ مِنْ عَاصِمٍ وَمَن يُضْلِلِ اللَّهُ فَمَا لَهُ مِنْ هَادٍ

33- " آن روزی كه شما از يکديگر روی برگردانده و فرار می‌كنید ولی هیچ نگهدار و پناهگاهی از عذاب خدا برایتان وجود نخواهد داشت.
      و هر كسی را خدا در گمراهی رها سازد، هیچ كس برای رهنمائی او وجود نخواهد داشت."

وَلَقَدْ جَاءكُمْ يُوسُفُ مِن قَبْلُ بِالْبَيِّنَاتِ فَمَا زِلْتُمْ فِي شَكٍّ مِّمَّا جَاءكُم بِهِ حَتَّى إِذَا هَلَكَ قُلْتُمْ لَن يَبْعَثَ اللَّهُ
      مِن بَعْدِهِ رَسُولًا كَذَلِكَ يُضِلُّ اللَّهُ مَنْ هُوَ مُسْرِفٌ مُّرْتَابٌ

34- در زمانيکه یوسف با دلائل روشن توحیدی به سوی شما آمد، شما به پیامی كه او آورده بود،
     همواره شك داشتید، تا اینكه او از دنیا رفت، (آنوقت) گفتید:
     " خدا هرگز پس از او پیامبری را مبعوث نخواهد كرد."
     به سبب این رفتارشان هست که خدا افراد گزافه‌گو و تردیدكنندگان به پیام توحید را در گمراهی‌ رها ميسازد.

الَّذِينَ يُجَادِلُونَ فِي آيَاتِ اللَّهِ بِغَيْرِ سُلْطَانٍ أَتَاهُمْ كَبُرَ مَقْتًا عِندَ اللَّهِ وَعِندَ الَّذِينَ آمَنُوا كَذَلِكَ يَطْبَعُ اللَّهُ عَلَى كُلِّ قَلْبِ مُتَكَبِّرٍ جَبَّارٍ

35- آنها (ترديد کنندگانی) كه، بدون اینكه هیچ دلیل و منطقی كه به ذهن‌شان رسیده باشد،
     بیهوده درباره آیات و معجزات الهی گفتگو و جدال می‌كنند، اين کار ستيزه، گناه بزرگی نزد خدا و افراديست که ايمان آورده اند.
     بسبب اینگونه رفتارشان، خدا بر هر دل متكبّر و زورگو مهر باطل می‌نهد (كه ديگر از درك حقیقت عاجز می‌شوند).

وَقَالَ فِرْعَوْنُ يَا هَامَانُ ابْنِ لِي صَرْحًا لَّعَلِّي أَبْلُغُ الْأَسْبَابَ

36- فرعون به (وزیرش) هامان گفت: "برای من برجی بلند بساز تا شاید به وسائلی دستیابی پیدا كنم،"

أَسْبَابَ السَّمَاوَاتِ فَأَطَّلِعَ إِلَى إِلَهِ مُوسَى وَإِنِّي لَأَظُنُّهُ كَاذِبًا وَكَذَلِكَ
      زُيِّنَ لِفِرْعَوْنَ سُوءُ عَمَلِهِ وَصُدَّ عَنِ السَّبِيلِ وَمَا كَيْدُ فِرْعَوْنَ إِلَّا فِي تَبَابٍ

37- " وسائلی كه از وضع آسمانها و نيز از معبود (خدای) موسی آگاه شوم ولی البته گمان دارم كه او آدم دروغگوئی هست.
    " با این سخنان، رفتار و كردار زشت فرعون در نظرش موجّه جلوه داده شد و او از راه حق بازداشته شد
     و نقشه و طرح حیله فرعون سرانجامی جز نابودی نداشته است.

وَقَالَ الَّذِي آمَنَ يَا قَوْمِ اتَّبِعُونِ أَهْدِكُمْ سَبِيلَ الرَّشَادِ

38- و آن مؤمن (از آل فرعون) گفت: " ای قوم، از من پیروی كنید تا شما را به راه پيشرفت و  درست رهنمائی کنم."

يَا قَوْمِ إِنَّمَا هَذِهِ الْحَيَاةُ الدُّنْيَا مَتَاعٌ وَإِنَّ الْآخِرَةَ هِيَ دَارُ الْقَرَارِ

39- " ای قوم، زندگی این دنیا متاع و دوران زودگذری است ولی زندگی آخرت سرای ماندگار است."

مَنْ عَمِلَ سَيِّئَةً فَلَا يُجْزَى إِلَّا مِثْلَهَا وَمَنْ عَمِلَ صَالِحًا
      مِّن ذَكَرٍ أَوْ أُنثَى وَهُوَ مُؤْمِنٌ فَأُوْلَئِكَ يَدْخُلُونَ الْجَنَّةَ يُرْزَقُونَ فِيهَا بِغَيْرِ حِسَابٍ

40- هر كس كار بدی انجام دهد جز معادل آن و به همان اندازه كیفر نمی‌گیرد
     و هر شخصی رفتار شایسته برای بهبود جامعه انجام دهد چه مرد ویا زن بوده ولی مؤمن باشد،
     چنين افرادی (مؤمن و صالح) وارد بهشت ميشوند كه در آنجا بدون حساب و محدودیت، به آنها نعمت‌ها و روزی‌هایشان عنایت می‌شود."

وَيَا قَوْمِ مَا لِي أَدْعُوكُمْ إِلَى النَّجَاةِ وَتَدْعُونَنِي إِلَى النَّارِ

41- " و ای قوم، برای چه منظوری من شما را به سوی نجات و رستگاری دعوت می‌كنم و شما مرا به سوی آتش جهنم دعوت می‌كنید؟"

تَدْعُونَنِي لِأَكْفُرَ بِاللَّهِ وَأُشْرِكَ بِهِ مَا لَيْسَ لِي بِهِ عِلْمٌ وَأَنَا أَدْعُوكُمْ إِلَى الْعَزِيزِ الْغَفَّارِ

42- از من می‌خواهید كه به خدای یگانه كفر بورزم و برای او شریكی قائل بشوم (مانند فرعون،)
     در حالی كه من مبنای علمی برای اين کار (شرک) ندارم.
     و من شما را به سوی رحمت خدای برهمه مسلط و بسيار آمرزنده دعوت می‌نمایم.

لَا جَرَمَ أَنَّمَا تَدْعُونَنِي إِلَيْهِ لَيْسَ لَهُ دَعْوَةٌ فِي الدُّنْيَا وَلَا فِي الْآخِرَةِ وَأَنَّ مَرَدَّنَا إِلَى اللَّهِ وَأَنَّ الْمُسْرِفِينَ هُمْ أَصْحَابُ النَّارِ

43- مسلماً آنچه که شما مرا بدان راه می‌خوانید، در دنیا و در آخرت شایستگی و ارزش دعوتی ندارد
     و یقیناً بازگشت همه ما به سوی خداست و حتماً گزافه‌گویان و متجاوزان همسایگان همدیگر در آتش دوزخ خواهند بود.

فَسَتَذْكُرُونَ مَا أَقُولُ لَكُمْ وَأُفَوِّضُ أَمْرِي إِلَى اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ بَصِيرٌ بِالْعِبَادِ

44- " سپس در آینده نزدیك، آنچه را که اکنون برایتان می‌گویم، به یاد خواهید آورد.
     و من هم جریان كارم را به خدا واگذار می‌كنم. البته او به احوال همه بندگانش بیناست."

فَوَقَاهُ اللَّهُ سَيِّئَاتِ مَا مَكَرُوا وَحَاقَ بِآلِ فِرْعَوْنَ سُوءُ الْعَذَابِ

45- خدا (او را با این ایمان و توكّل اش،) از شرّ و خطر حیله‌هائی كه می‌كردند، مصون نگهداشت و عذاب سخت، فرعونیان را فرا گرفت.

النَّارُ يُعْرَضُونَ عَلَيْهَا غُدُوًّا وَعَشِيًّا وَيَوْمَ تَقُومُ السَّاعَةُ أَدْخِلُوا آلَ فِرْعَوْنَ أَشَدَّ الْعَذَابِ

46- (عذاب فرعونیان در برزخ،) آتشی است كه بامدادن و شبانگاه، در معرض آن هستند
     و روزی كه رستاخیز برپا می‌شود، خداوند می‌فرماید: " فرعونیان را در شدیدترین عذاب‌ها وارد كنید."   4

وَإِذْ يَتَحَاجُّونَ فِي النَّارِ فَيَقُولُ الضُّعَفَاء لِلَّذِينَ اسْتَكْبَرُوا إِنَّا كُنَّا لَكُمْ تَبَعًا فَهَلْ أَنتُم مُّغْنُونَ عَنَّا نَصِيبًا مِّنَ النَّارِ

47- زمانی می‌رسد كه آنها در آتش جهنم با هم به بحث و مجادله می‌پردازند؛
     زیردستان و ضعیفان آنان، به سردمداران مستكبر (افراد خود بزرگ بين زورگو) می‌گویند:
     " ما پیرو شماها بودیم، آيا شما می‌توانید قدری از این آتش را از ما دور كنید؟ "

قَالَ الَّذِينَ اسْتَكْبَرُوا إِنَّا كُلٌّ فِيهَا إِنَّ اللَّهَ قَدْ حَكَمَ بَيْنَ الْعِبَادِ

48- در جواب‌شان، مستكبران می‌گویند: " ما همگی در آن (آتش جهنم) هستیم و در واقع خدا بین بندگانش داوری فرموده است."

وَقَالَ الَّذِينَ فِي النَّارِ لِخَزَنَةِ جَهَنَّمَ ادْعُوا رَبَّكُمْ يُخَفِّفْ عَنَّا يَوْمًا مِّنَ الْعَذَابِ

49- و آنان كه در آتش هستند، به مأموران جهنم می‌گویند: " از پروردگارتان بخواهید كه یك روز از عذاب  ما را كم بكند."

قَالُوا أَوَلَمْ تَكُ تَأْتِيكُمْ رُسُلُكُم بِالْبَيِّنَاتِ قَالُوا بَلَى قَالُوا فَادْعُوا وَمَا دُعَاء الْكَافِرِينَ إِلَّا فِي ضَلَالٍ

50- آنها در پاسخ می‌گویند: "مگر پیامبران‌تان با دلائل آشكار توحیدی به سراغ شما برای رهنمائی نمی‌آمدند؟ "
     آنها می‌گویند: " آری ".
     مأموران می‌گویند: " پس حالا هر چه می‌خواهید دعا كنید ولی دعای كافران به جائی جز گمراهی و بیهودگی منجر نمی‌شود."

إِنَّا لَنَنصُرُ رُسُلَنَا وَالَّذِينَ آمَنُوا فِي الْحَيَاةِ الدُّنْيَا وَيَوْمَ يَقُومُ الْأَشْهَادُ

51- ما یقیناً پیام‌آوران خود و آنهائی را كه ایمان آورده‌اند، در زندگی دنیا و نیز در زمانی كه (در رستاخیز،)
     گواهان در محضر الهی بپا برمی‌خیزند، یاری می‌فرمائیم.

يَوْمَ لَا يَنفَعُ الظَّالِمِينَ مَعْذِرَتُهُمْ وَلَهُمُ اللَّعْنَةُ وَلَهُمْ سُوءُ الدَّارِ

52- همان زمانی كه معذرت ستمكاران سودی ندارد. و لعنت و دوری از رحمت خداوند و منزلگاه بدی نصیب‌شان می‌گردد.

وَلَقَدْ آتَيْنَا مُوسَى الْهُدَى وَأَوْرَثْنَا بَنِي إِسْرَائِيلَ الْكِتَابَ

53- براستی ما به موسی هدایت عنایت فرمودیم و بنی‌اسرائیل (فرزندان یعقوب) را وارثان كتاب (تورات) ساختيم،

هُدًى وَذِكْرَى لِأُولِي الْأَلْبَابِ

54- كتابی كه مایه هدایت و پندگیری برای خردمندان بود.

فَاصْبِرْ إِنَّ وَعْدَ اللَّهِ حَقٌّ وَاسْتَغْفِرْ لِذَنبِكَ وَسَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّكَ بِالْعَشِيِّ وَالْإِبْكَارِ

55- پس تو صبر و شكیبائی داشته باش كه وعده خدا (درباره یاری پیامبران ومؤمنان) حق است
     و از برای گناه و تقصیر و غفلت خود طلب آمرزش كن و سپاس و نیایش پروردگارت را شب و روز به جای آور.  

إِنَّ الَّذِينَ يُجَادِلُونَ فِي آيَاتِ اللَّهِ بِغَيْرِ سُلْطَانٍ أَتَاهُمْ إِن فِي صُدُورِهِمْ إِلَّا كِبْرٌ مَّا هُم بِبَالِغِيهِ فَاسْتَعِذْ بِاللَّهِ إِنَّهُ هُوَ السَّمِيعُ الْبَصِيرُ

56- آنهائی كه درباره آیات قرآن بدون هیچ دلیلی كه (از سوی خدا) به آنها آمده باشد، بحث و جدال می‌كند،
    در درون دلهایشان فقط حالت كبر و خود برتری وجود دارد كه لیاقت رسیدن به آنرا (درک قرآن) ندارند.
    از اين رو به خدا پناه ببر که او بر همه چيز شنوا و بينا است.

لَخَلْقُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ أَكْبَرُ مِنْ خَلْقِ النَّاسِ وَلَكِنَّ أَكْثَرَ النَّاسِ لَا يَعْلَمُونَ

57- مسلماً آفرینش كهكشان‌های آسمانها و زمین در مقیاس بزرگتر و مهم‌تر از آفرینش انسانهاست ولی بیشتر مردم این را نمی‌دانند.

وَمَا يَسْتَوِي الْأَعْمَى وَالْبَصِيرُ وَالَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ وَلَا الْمُسِيءُ قَلِيلًا مَّا تَتَذَكَّرُونَ

58- و هرگز نابینا و بینا با هم یكسان نيستند و آنانكه ایمان آورده و اعمال شایسته  در راه بهبود جامعه انجام داده‌اند،
     با بدكاران برابر نیستند.
     چقدر کم متوجه این حقیقت می‌شوید.

إِنَّ السَّاعَةَ لَآتِيَةٌ لَّا رَيْبَ فِيهَا وَلَكِنَّ أَكْثَرَ النَّاسِ لَا يُؤْمِنُونَ

59- زمان رستاخیز حتما در آینده فرا می‌رسد و شكی در آن نیست، با وجود این بیشتر مردم این حقیقت را باور ندارند.

وَقَالَ رَبُّكُمُ ادْعُونِي أَسْتَجِبْ لَكُمْ إِنَّ الَّذِينَ يَسْتَكْبِرُونَ عَنْ عِبَادَتِي سَيَدْخُلُونَ جَهَنَّمَ دَاخِرِينَ

60- پروردگارتان فرمود‌: " مرا بخوانید و از من بخواهید و به من دعا کنيد، من جواب دعايتان را خواهم داد.
     البته آنهائی كه از عبادت من (يعنی زندگی در راستای هدایت من) از روی تكبّر، سرپیچی می‌كنند،
     با خواری و ذلّت وارد جهنم خواهند شد."

اللَّهُ الَّذِي جَعَلَ لَكُمُ اللَّيْلَ لِتَسْكُنُوا فِيهِ وَالنَّهَارَ مُبْصِرًا إِنَّ اللَّهَ لَذُو فَضْلٍ عَلَى النَّاسِ وَلَكِنَّ أَكْثَرَ النَّاسِ لَا يَشْكُرُونَ

61- خداست كه شب را پدید آورده تا در آن آسایش داشته باشید
    و روز را روشنی‌بخش قرار داده است تا در پرتو آن به كار و زندگی بپردازید.
    به راستی خدا به انسانها لطف و كرم بسیار دارد ولی بیشترمردم سپاس نعمت های خداوند را نميگويند.

ذَلِكُمُ اللَّهُ رَبُّكُمْ خَالِقُ كُلِّ شَيْءٍ لَّا إِلَهَ إِلَّا هُوَ فَأَنَّى تُؤْفَكُونَ

62- چنین است خدای یگانه، پروردگارتان كه آفریننده همه چیز در جهان هستی است.
     هیچ معبودی شایسته پرستش جز او نیست. با این حال، پس چگونه از حق رویگردان می‌شوید؟

كَذَلِكَ يُؤْفَكُ الَّذِينَ كَانُوا بِآيَاتِ اللَّهِ يَجْحَدُونَ

63- در گذشته هم اینطور بوده، كسانی كه آیات خدا را انكار می‌كردند، از حق رویگردان می‌شدند.

اللَّهُ الَّذِي جَعَلَ لَكُمُ الْأَرْضَ قَرَارًا وَالسَّمَاء بِنَاء وَصَوَّرَكُمْ فَأَحْسَنَ
      صُوَرَكُمْ وَرَزَقَكُم مِّنَ الطَّيِّبَاتِ ذَلِكُمُ اللَّهُ رَبُّكُمْ فَتَبَارَكَ اللَّهُ رَبُّ الْعَالَمِينَ

64- خداست كه زمین را آسایشگاه شما و آسمان را
     (يعنی فضای آسمان را که مانند سقفی بزرگ است، محل) بنای (دائمی کهکشان) فرمود     5
     و به شما چهره و شکل داد و چهره‌هایتان را زیبا نمود 
     و از انواع خوراكی‌ها و آشامیدنی‌های پاكیزه به شما رزق و روزی عنایت فرمود.
     آری چنین است خدای یگانه، پروردگارتان.
     بنابراين، خدا که پروردگار جهانها و جهانیان ميباشد، منشاء همه بركت ها است .    

هُوَ الْحَيُّ لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ فَادْعُوهُ مُخْلِصِينَ لَهُ الدِّينَ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ

65- او زنده جاوید است، هیچ معبودی شایسته ستایش نیست جز او.
     از اين رو، نام او را بخوانید و از او بخواهید و آئین‌تان، خالصانه تنها متوجه ذات اقدس او باشد.
     سپاس با نیایش فقط سزاوار خدای یگانه، پروردگار جهانیان و جهانهاست !

قُلْ إِنِّي نُهِيتُ أَنْ أَعْبُدَ الَّذِينَ تَدْعُونَ مِن دُونِ اللَّهِ لَمَّا جَاءنِيَ الْبَيِّنَاتُ مِن رَّبِّي وَأُمِرْتُ أَنْ أُسْلِمَ لِرَبِّ الْعَالَمِينَ

66- (ای پیامبر) بگو: "من نهی شده‌ام از اینكه آن بت‌ها و چیزهائی را كه شما به جای خدا می‌خوانید و به آنها دعا می‌كنید، پرستش كنم،
     چون كه دلائل و راهنمائی‌های روشن از پروردگارم به من رسیده است
     و به من امر فرموده شد كه تنها تسلیم امر پروردگار جهان ها و جهانیان باشم.

هُوَ الَّذِي خَلَقَكُم مِّن تُرَابٍ ثُمَّ مِن نُّطْفَةٍ ثُمَّ مِنْ عَلَقَةٍ ثُمَّ يُخْرِجُكُمْ طِفْلًا ثُمَّ لِتَبْلُغُوا أَشُدَّكُمْ ثُمَّ لِتَكُونُوا
       شُيُوخًا وَمِنكُم مَّن يُتَوَفَّى مِن قَبْلُ وَلِتَبْلُغُوا أَجَلًا مُّسَمًّى وَلَعَلَّكُمْ تَعْقِلُونَ

67- او همان آفریدگار است كه شما را نخست از خاك آفرید، سپس خلق شما را از نطفه شروع می‌فرماید
    بعد به آن، شكل علقه (موجود كوچك معلق و آویزان در رحم) می‌دهد،
    بعدها شما را به صورت طفلی (از رحم مادر) بیرون می‌آورد،
    سپس به مرحله بلوغ و جوانی و نیرومندی ميرساند كه بعدها به سن پیری رسیده
    و بعضی از شماها، پیش از رسیدن به سنّ پیری می‌میرند،
    و اينکه عموماً تا سن معينی عمر می‌كنید تا (بوسیله‌ی بلوغ فكری،) به اندیشه و تعقل بپردازید
    (كه جهان را بررسی كنید و از بررسی آن به آفریننده آن پی ببرید).  6

هُوَ الَّذِي يُحْيِي وَيُمِيتُ فَإِذَا قَضَى أَمْرًا فَإِنَّمَا يَقُولُ لَهُ كُن فَيَكُونُ 

68- او همان آفریدگارست كه زنده می‌كند و می‌میراند و هنگامی كه اراده به امر ایجاد واقعه و یا چیزی نماید، ميفرماید " باش! "،
     آن بیدرنگ می‌شود.        7    

أَلَمْ تَرَ إِلَى الَّذِينَ يُجَادِلُونَ فِي آيَاتِ اللَّهِ أَنَّى يُصْرَفُونَ

69- آیا ملاحظه كردی كسانی را كه درباره حقّانیت آیات ما مجادله می‌كنند، چگونه از مسیر راستی منحرف می‌شوند؟ 

الَّذِينَ كَذَّبُوا بِالْكِتَابِ وَبِمَا أَرْسَلْنَا بِهِ رُسُلَنَا فَسَوْفَ يَعْلَمُونَ

70- آنهائی كه كتاب (قرآن) و پیام‌هائی را كه بوسیله پیامبران (پیشین) فرستادیم تكذیب نموده و دروغ وانمود می‌كنند،
     در آینده، حقيقت و نتیجه این روش خود را دریافت خواهند كرد.

إِذِ الْأَغْلَالُ فِي أَعْنَاقِهِمْ وَالسَّلَاسِلُ يُسْحَبُونَ

71- زمانی كه با گردن‌گیرها و زنجیرها (بخاطر لجاجتشان،) بر گردن‌شان، كشیده می‌شوند،

فِي الْحَمِيمِ ثُمَّ فِي النَّارِ يُسْجَرُونَ

72- كه در آب گند جوشان قرار ميگيرند، سپس در آتش، وجودشان (در جهنم) افروخته می‌شوند.

ثُمَّ قِيلَ لَهُمْ أَيْنَ مَا كُنتُمْ تُشْرِكُونَ

73- سپس به آنها گفته می‌شود: " كجایند آنهائی را كه شریك قدرت خدا قرار می‌دادید،"

مِن دُونِ اللَّهِ قَالُوا ضَلُّوا عَنَّا بَل لَّمْ نَكُن نَّدْعُو مِن قَبْلُ شَيْئًا كَذَلِكَ يُضِلُّ اللَّهُ الْكَافِرِينَ 

74- "همان معبودهائی را كه غیر از خدا پرستش می‌كردید؟"
     آنها در پاسخ می‌گویند: " همه آنها از ذهن ما گم و محو شدند، ما كه قبلا از چیزی و يا معبودی حاجتی نمی‌خواستیم."
     خدا بدین نحو كافران را گمراه و سرگردان وا می‌گذارد.  

ذَلِكُم بِمَا كُنتُمْ تَفْرَحُونَ فِي الْأَرْضِ بِغَيْرِ الْحَقِّ وَبِمَا كُنتُمْ تَمْرَحُونَ

75- (به آنها گفته می‌شود:) "این بدبختی‌تان به سبب آن است كه در دنیا، با پافشاری،
     برخلاف حق و حقیقت، دلخوش و مغرور و از خودراضی بودید."

ادْخُلُوا أَبْوَابَ جَهَنَّمَ خَالِدِينَ فِيهَا فَبِئْسَ مَثْوَى الْمُتَكَبِّرِينَ

76- "حالا از درهای جهنم وارد شوید كه برای همیشه در آنجا می‌مانید و جای متكبران چه جای بدیست."

فَاصْبِرْ إِنَّ وَعْدَ اللَّهِ حَقٌّ فَإِمَّا نُرِيَنَّكَ بَعْضَ الَّذِي نَعِدُهُمْ أَوْ نَتَوَفَّيَنَّكَ فَإِلَيْنَا يُرْجَعُونَ

77- (ای پیامبر) پس (در برابر آزار مشركان) بردبار و پایدار باش كه وعده خدا حق است.
     چه برخی از عذاب‌هائی را كه به آنها وعده دادیم، در زمان حیات تو به تو نشان بدهيم
     و یا برخی را پس از اینكه تو را از دنیا ميبریم، بسر آنان بياوریم، در هر حال، همه‌شان به سوی ما بازگردانده خواهند شد.

وَلَقَدْ أَرْسَلْنَا رُسُلًا مِّن قَبْلِكَ مِنْهُم مَّن قَصَصْنَا عَلَيْكَ وَمِنْهُم مَّن لَّمْ نَقْصُصْ عَلَيْكَ وَمَا كَانَ لِرَسُولٍ
      أَنْ يَأْتِيَ بِآيَةٍ إِلَّا بِإِذْنِ اللَّهِ فَإِذَا جَاء أَمْرُ اللَّهِ قُضِيَ بِالْحَقِّ وَخَسِرَ هُنَالِكَ الْمُبْطِلُونَ

78- ما پیش از تو پیامبرانی را برای هدایت مردم فرستادیم كه سرگذشت بعضی از آنان را برایت شرح دادیم
    و بعضی از آنان را بر تو نقل نكردیم و هیچ پیامبری نميتوانست معجزه‌ای بیاورد مگر به فرمان خدا.
    پس هنگامی كه امر خدا فرا می‌رسد (و رستاخیز برپا می‌شود)، بین همه بر اساس حق داوری خواهد شد
    و آنهائی كه كوشش در باطل وانمود كردن پیام خدا ميکردند، آنگاه در آنجا بازندگان حقیقی خواهند بود.

اللَّهُ الَّذِي جَعَلَ لَكُمُ الْأَنْعَامَ لِتَرْكَبُوا مِنْهَا وَمِنْهَا تَأْكُلُونَ

79- خدای یگانه است كه برای استفاده شما چهارپایان را قرار داده  كه سوار بعضی از آنها می‌شوید
     و از گوشت بعضی‌ از آن حيوانات می‌خورید.

وَلَكُمْ فِيهَا مَنَافِعُ وَلِتَبْلُغُوا عَلَيْهَا حَاجَةً فِي صُدُورِكُمْ وَعَلَيْهَا وَعَلَى الْفُلْكِ تُحْمَلُونَ

80- و در آنها برایتان منافع دیگری نیز وجود دارد (مانند پشم و كرك و چرم و غیره) و نیز بوسیله آنها به مقصدی كه در دل مایلید،
     به آنجا برسید، استفاده می‌كنید و بر آنها و بر روی كشتی‌ها سوار و حمل می‌شوید.

وَيُرِيكُمْ آيَاتِهِ فَأَيَّ آيَاتِ اللَّهِ تُنكِرُونَ

81- خداوند نشانه‌های لطف خود را به شما نشان می‌دهد، پس با وجود این، كدام يک از نشانه‌های رحمت او را انكار می‌كنید؟

أَفَلَمْ يَسِيرُوا فِي الْأَرْضِ فَيَنظُرُوا كَيْفَ كَانَ عَاقِبَةُ الَّذِينَ مِن قَبْلِهِمْ كَانُوا أَكْثَرَ مِنْهُمْ
      وَأَشَدَّ قُوَّةً وَآثَارًا فِي الْأَرْضِ فَمَا أَغْنَى عَنْهُم مَّا كَانُوا يَكْسِبُونَ

82- آیا این منكران در زمین به سیر و سیاحت نمی‌پردازند تا سرانجام آنهائی را كه پیش از ایشان بودند، ببینند که چگونه شدند؟
     آنها از نظر جمعیت بیشتر و از لحاظ قدرت خیلی قوی‌تر بودند و در مقیاس مهم‌تری آثار و بناهائی از خود باقی گذاشتند،
     اما همه آن چیزهائی را كه بدست می‌آورند، نتوانست آنها را در برابر كیفر الهی بی‌نیاز و محفوظ سازد.

فَلَمَّا جَاءتْهُمْ رُسُلُهُم بِالْبَيِّنَاتِ فَرِحُوا بِمَا عِندَهُم مِّنَ الْعِلْمِ وَحَاقَ بِهِم مَّا كَانُوا بِهِ يَسْتَهْزِئُون

83- هر گاه پیامبران با دلائل روشن نزدشان می‌آمدند، (به پیام آنان بی‌اعتنائی و آنها را مسخره می‌كردند و)
     به آنچه که از آئين گذشتگان واقف بودند، به آن دلخوش بودند
     و سرانجام همان آیات الهی و عذابی را كه مسخره می‌كردند، آنها را فرو گرفت.

فَلَمَّا رَأَوْا بَأْسَنَا قَالُوا آمَنَّا بِاللَّهِ وَحْدَهُ وَكَفَرْنَا بِمَا كُنَّا بِهِ مُشْرِكِينَ 

84- بعد زمانی كه عذاب را با چشم خود دیدند، تازه گفتند:
     به خدای یگانه ایمان آورده‌ایم و آن معبودهائی را كه شریك خدا قائل بودیم، انكار می‌كنیم.

فَلَمْ يَكُ يَنفَعُهُمْ إِيمَانُهُمْ لَمَّا رَأَوْا بَأْسَنَا سُنَّتَ اللَّهِ الَّتِي قَدْ خَلَتْ فِي عِبَادِهِ وَخَسِرَ هُنَالِكَ الْكَافِرُونَ

85- ولی هنگامی كه عذاب ما را دیدند، دیگر ایمان‌شان سودی به حالشان نداشت.
     این سنت و مشیت الهی در همه اقوام گذشته بوده است
     (كه اگر بندگانش تا فرصت و مهلت پیش از عذاب، توبه کرده و خود را اصلاح كنند، گرفتار عذاب نخواهند شد)
     و كافران درین وضع، زیانكاران واقعی بوده اند.

اين قسمت پاورقی است و قسمتی از قرآن نيست